«Σχετικά με την αποκαλούμενη ιερή νόσο τα πράγματα έχουν έτσι : Κατά τη γνώμη μου δεν είναι καθόλου θεϊκότερη ή ιερότερη από τις άλλες αρρώστιες, αλλά έχει ίδια φύση και προέλευση με τις άλλες αρρώστιες. Οι άνθρωποι πίστεψαν ότι η φύση της και η προέλευσή της είχαν κάτι το θεϊκό από την απειρία τους και την έκπληξη που τους προκαλούσε, γιατί δεν μοιάζει με καμιά άλλη αρρώστια». Η μετάφραση του αρχαίου κειμένου του Ιπποκράτη από την πραγματεία του «Περί Ιερής Νόσου» περιγράφει με εξαιρετική σαφήνεια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, το κοινωνικό φορτίο, αλλά και την προκατάληψη που συνοδεύει την επιληψία ακόμη και σήμερα.
Ως επιληψία ορίζεται η νόσος, η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες επιληπτικές κρίσεις. Οι κρίσεις αυτές μπορεί να είναι τονικοί, κλονικοί, τονικο-κλονικοί, μυο-κλονικοί, ή ατονικοί σπασμοί, που αφορούν ολόκληρο το σώμα ή ένα μέρος του, αφαιρέσεις, ή επεισόδια απώλειας συνείδησης, τα οποία μπορεί να συνοδεύονται ή όχι από αυτοματοποιημένες, στερεότυπες και ανούσιες κινήσεις. Οι επιληπτικές κρίσεις μπορεί να εμφανισθούν όταν κάποιος είναι σε εγρήγορση ή όταν κοιμάται και η συχνότητά τους διαφέρει από ασθενή σε ασθενή, αλλά ακόμη και στον ίδιο ασθενή από περίοδο σε περίοδο. Οι επιληπτικές κρίσεις μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μεταβολικής ή ηλεκτρολυτικής διαταραχής, χρήσης φαρμάκων ή ναρκωτικών ουσιών, αλκοολισμού, λοίμωξης του κεντρικού νευρικού συστήματος, γενετικών συνδρόμων, κρανιο-εγκεφαλικής κάκωσης, εκφυλιστικών παθήσεων του νευρικού συστήματος, όγκου του εγκεφάλου, ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Πρέπει να σημειωθεί, ότι ο ασθενής με ένα ή και δύο επεισόδια επιληπτικών κρίσεων δεν σημαίνει ότι πάσχει από επιληψία.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Η νόσος της επιληψίας εμφανίζεται στο 1% περίπου του γενικού πληθυσμού. ‘Έχει υπολογισθεί ότι το ποσοστό αυτό αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας σε περίπου 3%, το οποίο μεταφράζεται σε 65.000.000 επιληπτικών ανά τον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι στη χώρα μας περίπου 100.000 άνθρωποι πάσχουν από κάποια μορφή επιληψίας.
Η διάγνωση της επιληψίας εξακολουθεί να παραμένει κατά βάση κλινική. Η επιστάμενη μελέτη των επιληπτικών κρίσεων μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες στον νευρολόγο για τη μορφή, την ανατομική εντόπιση ή ακόμα και την αιτιολογία των επιληπτικών κρίσεων. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται μετά την αρχική διάγνωση από νευρολόγο και μάλιστα υπερεξειδικευμένο νευρολόγο, τον επιληπτολόγο. Η διερεύνηση μιας επιληπτικής κρίσης συμπληρώνεται από ειδικό απεικονιστικό έλεγχο, όπως αξονική και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου για την ανάδειξη ανατομικής βλάβης, καθώς και ηλεκτροεγκεφαλογράφημα για τον εντοπισμό περιοχών του εγκεφάλου με επιληπτογόνο δράση. Αξίζει εδώ να αναφερθεί πόσο σημαντική είναι η συμβολή των συγγενών του ασθενούς στην ορθή διάγνωση μίας επιληπτικής κρίσης, με την καταγραφή σε βίντεο ενός τέτοιου επεισοδίου.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, που ανέρχεται μέχρι 75%, η θεραπεία της επιληψίας είναι φαρμακευτική. Νέα φαρμακευτικά σκευάσματα με μεγαλύτερη αποδοτικότητα και ολοένα λιγότερες παρενέργειες εφαρμόζονται στην αντιμετώπιση της επιληψίας. Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση ενός σκευάσματος ή αρκετά συχνά συνδυασμού περισσοτέρων φαρμάκων και πρέπει να γίνεται πάντα από εξειδικευμένους νευρολόγους, καθώς η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη για κάθε ασθενή. Αξίζει να αναφερθεί οτι το πεδίο της φαρμακευτικής θεραπείας αποτελεί ένα δυναμικά εξελισσόμενο περιβάλλον, όπου καινούργιες, ολοένα και πιο στοχευμένες, φαρμακευτικές θεραπείες αναπτύσσονται.
Αληθινή πρόκληση ωστόσο αποτελούν το 20-30% των περιπτώσεων επιληψίας, όπου δεν ανταποκρίνονται σε καμία φαρμακευτική αγωγή. Η διερεύνηση και η αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών απαιτεί εξειδικευμένο κέντρο με κατάλληλα εκπαιδευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και τεχνολογικό εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας.
ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ
Αναλυτικότερα, η διερεύνηση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει ειδικές μορφές ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, όπως βιντεο-ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα με ερεθισμό, ή ηλεκτροεγκεφαλογράφημα κατά τη διάρκεια των επιληπτικών κρίσεων. Απαιτείται επίσης απεικόνιση με ειδικό πρωτόκολλο μαγνητικής τομογραφίας καθώς και απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία σε μαγνητικό τομογράφο υψηλού μαγνητικού πεδίου (3 Tesla). Επίσης στη διερεύνηση των ασθενών αυτών συμβάλλουν και ειδικές τεχνικές λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, μαγνητικής φασματοσκοπίας καθώς και σπινθηρογραφήματος εγκεφάλου. Ολόκληρος αυτός ο έλεγχος, ευτυχώς σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων, χρειάζεται να συμπληρωθεί από επεμβατική εγκεφαλογραφία με χειρουργική εμφύτευση ηλεκτροδίων απευθείας στον εγκεφαλικό φλοιό και καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου. Όλες οι παραπάνω εξειδικευμένες αυτές εξετάσεις γίνονται στα εργαστήρια της διαγνωστικής ακτινολογίας, ιατρικής φυσικής και πυρηνικής ιατρικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας.
Σε έναν ικανό αριθμό από τις περιπτώσεις φαρμακο-ανθεκτικής επιληψίας μπορεί να δοθεί χειρουργική λύση στο πρόβλημα του ασθενούς είτε με τη χειρουργική εξαίρεση της εντοπισμένης επιληπτογόνου εστίας, είτε με την εμφύτευση ειδικών μικροδιεγερτών στον εγκέφαλο. Οι συσκευές αυτές έχουν τη δυνατότητα να ανιχνεύουν παθολογική ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου και να παρέχουν ηλεκτρικές εκφορτίσεις σε συγκεκριμένες περιοχές, αποτρέποντας έτσι μια πιθανή επιληπτική κρίση. Οι επεμβάσεις αυτές διενεργούνται στη Νευροχειρουργική Κλινική του ΠΓΝΛ, η οποία λόγω της εξειδίκευσής της έλκει ασθενείς τόσο από την ελληνική επικράτεια όσο και από τις γειτονικές χώρες.
ΗΜΕΡΙΔΑ
Η 26η Μαρτίου έχει καθιερωθεί διεθνώς ως η Παγκόσμια Ημέρα Επιληψίας για να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη και να ενημερώσει το ευρύ κοινό στις τελευταίες εξελίξεις στην αντιμετώπιση της επιληψίας.
Με την ευκαιρία αυτή η Νευροχειρουργική Κλινική και το Εργαστήριο Ιατρικής Απεικόνισης του ΠΓΝΛ διοργανώνει μία επιστημονική ημερίδα με κύριο προσκεκλημένο ομιλητή τον καθηγητή Νευρολογίας κ. John Duncan, διευθυντή της μονάδας επιληψίας του νοσοκομείου νευρολογικών παθήσεων του Queen Square του Λονδίνου. Καλεσμένοι επίσης ομιλητές είναι διάσημοι επιληπτολόγοι και χειρουργοί επιληψίας από την Κροατία, τη Σερβία, την ΠΓΔ της Μακεδονίας, τη Βουλγαρία καθώς και Έλληνες επιστήμονες διακεκριμένοι στον τομέα της αντιμετώπισης της επιληψίας.
Η ημερίδα θα διεξαχθεί στο κεντρικό αμφιθέατρο Ιπποκράτης στη Βιόπολη Λάρισας, την Παρασκευή 27 Μαρτίου από τις 9:00 έως τις 15:00. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
