Μάλιστα η χώρα μας, από πέρυσι, είναι υπό επιτήρηση...
Αυτή είναι μια πραγματικότητα στους προγραμματισμένους τοκετούς με καισαρική, για λόγους ευκολίας, ασφάλειας και οικονομικούς καθώς η καισαρική τομή κοστίζει περισσότερο από τον φυσιολογικό τοκετό.
Απέναντι σ' αυτή την πρακτική έρχεται ένα νέο κίνημα στην Ελλάδα, ενάντια στην «εμπορευματοποίηση» της γέννας, με πρόταση: «φυσιολογικός τοκετός στην ώρα του και στο σπίτι».
Μια πρόταση που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος σε μεγάλες πόλεις κυρίως της Ελλάδας (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) με τη Λάρισα να δημιουργεί τα τελευταία χρόνια έναν πυρήνα ένθερμων υποστηρικτών, από επαγγελματίες υγείας, πτυχιούχους τμημάτων μαιευτικής (ΤΕΙ), αλλά και γυναίκες που επιλέγουν αυτή την οδό για να φέρουν στον κόσμο τα παιδιά τους.
Ήδη στη Θεσσαλία (Λάρισα, Τρίκαλα, Βόλο), έχουν πραγματοποιηθεί γεννήσεις παιδιών στο σπίτι, με ομαλή την εξέλιξή τους, μετά από επιλογή των εγκύων, έχοντας στο πλευρό τους επαγγελματίες μαίες.
«Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. ο κύκλος της εγκυμοσύνης μια γυναίκας ορίζεται στις 42 εβδομάδες. Βάσει αυτού, ο τοκετός δεν προγραμματίζεται, έρχεται στη ώρα του και έτσι πρέπει να πράξουμε, χωρίς να βιάζουμε να γίνει η γέννα ενός παιδιού...» υποστηρίζει στην «Ε», η μαία Αγγελική Κωσταρέλου, απόφοιτος του τμήματος Μαιευτικής του Α.Τ.Ε.Ι Θεσσαλονίκης, υπέρμαχος των φυσιολογικών τοκετών στο σπίτι.
Σχολιάζοντας το υψηλό ποσοστό καισαρικών τομών στην Ελλάδα, δηλώνει: «Μια γυναίκα έχει εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό πιθανοτήτων να γεννήσει φυσιολογικά, με τον τρόπο που είμαστε προορισμένοι να γεννήσουμε. Αντίθετα στη χώρα μας, φαίνεται ότι προτιμούνται οι καισαρικές τομές και οι προγραμματισμένοι τοκετοί με αναγκαστική πρόκληση πόνων. Έτσι δίνουμε χρονικό περιορισμό στη γέννα, στον οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο σώμα της γυναίκας, αλλά και το έμβρυο φυσιολογικά, καθώς στην ουσία βιάζουμε μια κατάσταση με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό στην ομαλή εξέλιξη της υγείας της μάνας και του παιδιού...
Το υψηλό ποσοστό καισαρικών τομών, είναι παράξενο... Δεν μπορεί πάνω από τις μισές γυναίκες στην Ελλάδα να έχουν παθολογικά προβλήματα και να μην μπορούν να γεννήσουν φυσιολογικά!
Θεωρώ ότι δεν αφήνουν τις γυναίκες να γεννήσουν φυσιολογικά!
Σήμερα βάσει του συστήματος που έχει παγιωθεί στους τοκετούς στη χώρα μας, μια γυναίκα πρέπει ακόμη και να διαπραγματευτεί για να πάρει αγκαλιά το νεογέννητο μωρό της ώστε να έχει άμεση επαφή μετά τη γέννα.
Η αγκαλιά της μάνας, τη στιγμή που θα βγει το μωρό, είναι η καλύτερη θερμοκοιτίδα στον κόσμο και της αφαιρούν αυτό το δικαίωμα....
Επίσης το μωράκι στην άμεση επαφή με τη μητέρα του, αναπτύσσει καλύτερο μηχανισμό άμυνας στο ανοσοποιητικό του σύστημα...».
ΤΟΚΕΤΟΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ, ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Η κ. Κωσταρέλου, αναφέρει στην «Ε», ότι στη Λάρισα και γενικότερα στη Θεσσαλία, τα τελευταία χρόνια, έχει βοηθήσει γυναίκες που επέλεξαν να γεννήσουν στο σπίτι τους.
Κάποιες από αυτές γεννούσαν το πρώτο παιδί τους και άλλες το δεύτερο ή και το τρίτο.
Οι περισσότερες περιπτώσεις, αφορούν γυναίκες που φέρνουν στη ζωή το δεύτερο παιδί τους, αρνούμενες να περάσουν ξανά τη διαδικασία του τοκετού στο χειρουργικό κρεβάτι ενός νοσοκομείου ή μιας κλινικής.
Επίσης μεγάλο είναι το ποσοστό γυναικών που έχει γεννήσει το πρώτο παιδί με καισαρική τομή και επιθυμεί το δεύτερο να το γεννήσει φυσιολογικά.
Γενικά υπάρχει η τάση οι γυναίκες να επιθυμούν να βιώσουν φυσιολογικά και χωρίς νάρκωση, τη γέννα του παιδιού τους.
Βέβαια όπως τονίζει η κ. Κωσταρέλου, επειδή έχει παγιωθεί το σύστημα γεννήσεων σε μαιευτικές κλινικές, με τον μαιευτήρα να έχει «τα ηνία» την όλης διαδικασίας, είναι δύσκολο να πειστεί μια γυναίκα να γεννήσει στο σπίτι της, με τη βοήθειας της μαίας, η οποία επίσης έχει εξειδικευμένες γνώσεις.
Εκφράζονται φόβοι για το απρόβλεπτο...
Για παράδειγμα σε περίπτωση που προκύψει κάποιο πρόβλημα, αν θα είναι δυνατό το Κρατικό Νοσοκομείο να αντεπεξέλθει και να στείλει ασθενοφόρο, αν θα υπάρχει εκείνη την ώρα διαθέσιμος γιατρός ...κ.α.
«Στην Ελλάδα, σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν μπορείς να διασφαλίσεις την στήριξη του κρατικού μηχανισμού, σε αντίθεση βέβαια με το εξωτερικό που αναγνωρίζουν το δικαίωμα της γυναίκας να επιλέξει να γεννήσει στο σπίτι και τη στηρίζουν ανά πάσα στιγμή με άριστη οργάνωση σε τέτοιες καταστάσεις. Το σύστημα υγείας στη χώρα μας δεν ευνοεί τη γέννα στο σπίτι», υποστηρίζει η κ. Κωσταρέλου.
Δηλώνει επίσης: «Οι μαιευτήρες ...πολεμούν τις γεννήσεις στο σπίτι».
Να σημειωθεί ότι οι μαίες στη χώρας έχουν τα επαγγελματικά δικαιώματα να παρέχουν ολοκληρωμένη νοσηλευτική φροντίδα στην έγκυο, επίτοκο, λεχώνα και στο νεογέννητο στο Νοσοκομείου ή στο σπίτι.
Παράλληλα έχουν δικαίωμα συνταγογράφησης φαρμάκων, έκδοσης πιστοποιητικού γέννησης (δήλωση) σε περίπτωση εκτέλεσης τοκετού από την ίδια.
Επίσης με τον τοκετό στο σπίτι αναγνωρίζονται από τους κρατικούς ασφαλιστικούς φορείς όλες οι παροχές επιδομάτων που δικαιούται η μητέρα.
ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΙΣΑΡΙΚΩΝ
Το ποσοστό των καισαρικών τομών επί του συνολικού αριθμού των γεννήσεων στην Ελλάδα είναι μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρώπη, καταγράφει έκθεση (του 2016) του Π.Ο.Υ., αναφέροντας επίσης ότι:
«με δυνητικά αρνητικές επιπτώσεις για την ασφάλεια των ασθενών, την ποιότητα της φροντίδας, την οικονομική προστασία των νοικοκυριών και την αποτελεσματικότητα στη χρήση των πόρων του συστήματος υγείας.
Η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει τη δέσμευσή της για τη δημιουργία ενός κανονιστικού πλαισίου με σκοπό τον περιορισμό του αριθμού των περιττών καισαρικών τομών...».
Από τον Ιανουάριο του 2016, ο Π.Ο.Υ. Ευρώπης, έχει ξεκινήσει μία νέα πρωτοβουλία συνεργασίας με το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδας με χρηματοδοτική στήριξη από την Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (SRSS) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η δράση ονομάζεται «Πρόγραμμα Ενίσχυσης Καθολικής Κάλυψης και Πρόσβασης στην Υγεία» και έχει ως στόχο την παροχή της αναγκαίας τεχνικής βοήθειας για την εφαρμογή του πενταετούς σχεδίου μεταρρύθμισης του Υπουργείου Υγείας, με τίτλο «Ο ελληνικός τομέας υγείας πέρα από τη λιτότητα: Τα 100 σημεία δράσης για την καθολική κάλυψη» και του μνημονίου συνεννόησης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Η δράση SCUC βρίσκεται πλέον στη δεύτερη φάση (SCUC2), και ένα από τα θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι η συγκριτικά αυξημένη τάση των καισαρικών τομών.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Μια διεπιστημονική αποστολή επισκέφθηκε την Ελλάδα το διάστημα 7 έως 12 Νοεμβρίου 2016 για να αξιολογήσει την κατάσταση σχετικά με τις καισαρικές τομές και να προσδιορίσει τις ορθές πρακτικές επί του ζητήματος σε όλη την περιφέρεια, με σκοπό την ενημέρωση του Υπουργείου Υγείας.
Οι στόχοι της αποστολής είχαν οριστεί προηγουμένως όσον αφορά την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας της Ελλάδας στη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, την ενίσχυση της ασφάλειας των ασθενών και τον εξορθολογισμό της εξειδικευμένης φροντίδας:
Εκ των συμπερασμάτων, ήταν και τα εξής: «Είναι κοινώς αντιληπτό ότι το ελληνικό σύστημα υγείας πάσχει από κακή διαχείριση, ανισοκατανομή των πόρων, έχει κατακερματισμένη κάλυψη και αναφορές περιπτώσεων κατάχρησης, που οδήγησαν στην αναποτελεσματικότητα και τις ανισότητες με γενικευμένη σπατάλη και αποδείξεις διαφθοράς.
Παρόλο που το ελληνικό σύστημα υγείας έχει ως στόχο την παροχή καθολικής υγειονομικής κάλυψης υγείας, ο ελληνικός πληθυσμός εξακολουθεί να αντιμετωπίζει περιορισμούς πρόσβασης στη φροντίδα υγείας. Η παροχή υπηρεσιών, όπως είναι σήμερα, χαρακτηρίζεται από μια υποανάπτυκτη/ανύπαρκτη πρωτοβάθμια φροντίδα. Οι δημόσιοι εξειδικευμένοι πάροχοι λειτουργούν παράλληλα με τους ιδιώτες με ένα τεράστιο αριθμό και ποικιλομορφία ιδιωτών παρόχων που είναι συμβεβλημένοι με τον ενιαίο ασφαλιστικό φορέα (ΕΟΠΥΥ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εκτίθεται ο πληθυσμός σε υψηλή ιδιωτική δαπάνη – 35,4% της ιδίας δαπάνης το 2014 (ΟΟΣΑ, 2016). Σύμφωνα με την Eurostat (2015), το 11,2% του ελληνικού πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω αναφέρει ακάλυπτες ανάγκες ιατρικής φροντίδας, κυρίως διότι η φροντίδα υγείας είναι υπερβολικά ακριβή».
ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Όσον αφορά στην προγεννητική αγωγή επισημαίνονται τα εξής: «Στην Ελλάδα, η προγεννητική φροντίδα και η παρακολούθηση της εγκυμοσύνης γίνεται συνήθως σε ιδιωτικά ιατρεία από μαιευτήρες - γυναικολόγους. Η πρωτοβάθμια φροντίδα και η οικογενειακή ιατρική είναι ανύπαρκτες στην Ελλάδα και δεν αποτελούν επιλογή. Ο ρόλος των νοσηλευτών/νοσηλευτριών ή των μαιών ως ανεξάρτητων παρόχων είναι επίσης ήσσονος σημασίας στο τρέχον μοντέλο.
Ο αριθμός των τοκετών που αποζημιώθηκαν από τον ΕΟΠΥΥ για την περίοδο Ιανουαρίου 2013-Αυγούστου 2015 κυριαρχείται από τους ιδιώτες παρόχους (61,6% των τοκετών).
Στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, η επιλογή των ιδιωτών παρόχων προκαλεί εντύπωση από οικονομική άποψη επειδή, θεωρητικά, οι υπηρεσίες που παρέχονται στις δημόσιες μονάδες είναι δωρεάν. Παρόλο που ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει τον τοκετό, οι οικογένειες που επιλέγουν έναν ιδιώτη πάροχο που είναι συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ πρέπει να συμβάλουν σημαντικά στο κόστος.
Για παράδειγμα, η συμβολή στο κόστος για τα άτομα που καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ για έναν φυσικό τοκετό σε ιδιωτικό νοσοκομείο ξεκινά από 1430 ευρώ (2,4 φορές τον κατώτατο μισθό στην Ελλάδα) και μπορεί να φτάσει μέχρι τα 12.500 ευρώ. Για καισαρικές τομές με τέσσερις ημέρες νοσηλείας σε ιδιωτικό νοσοκομείο η συμβολή στο κόστος είναι παρόμοια και ποικίλλει από 1.690 έως 12.300 ευρώ (Genna.org 2016). Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό από τον αριθμό των τοκετών που πραγματοποιούνται από ιδιώτες παρόχους και ιδιωτικές επενδύσεις σε νέες και σύγχρονες εγκαταστάσεις που πολλοί άνθρωποι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν από την τσέπη τους για υπηρεσίες μητρότητας και ότι η ιδιωτική παροχή υπηρεσιών μητρότητας ευημερεί στην Ελλάδα».
Οικονομικά κίνητρα για τους μαιευτήρες – γυναικολόγους:
Σύμφωνα πάντα με την έκθεση του Π.Ο.Υ.: «Η ιδιωτική χρηματοδότηση προέρχεται από άτυπες πληρωμές που λαμβάνουν χώρα στα δημόσια νοσοκομεία και αμοιβές που καταβάλλονται σε ιδιωτικά νοσοκομεία και ιδιώτες μαιευτήρες -γυναικολόγους. Οι πληρωμές είναι γενικά υψηλότερες για την καισαρική τομή από ό,τι για την κολπική γέννηση, λόγω της πολυπλοκότητας της ιατρικής πράξης. Έτσι, είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι η επιλογή της καισαρικής τομής μπορεί να αποδοθεί στον πάροχο καθώς οι ιατροί μπορούν να αυξήσουν τα κέρδη τους.
Όσον αφορά στα οικονομικά κίνητρα για τους παρόχους επισημαίνεται:
«Τα τιμολόγια που εφαρμόζει ο ΕΟΠΥΥ για τους ιδιώτες παρόχους αντικατοπτρίζουν την πολυπλοκότητα της καισαρικής τομής. Η κανονική τιμή της καισαρικής τομής είναι 66% υψηλότερη από ό,τι για έναν φυσικό τοκετό. Επιπλέον, ο αριθμός των φυσικών κολπικών γεννήσεων είναι αρκετά χαμηλός σε ιδιωτικά νοσοκομεία (4,7%) σε σύγκριση με τα δημόσια (79,6%). Στα ιδιωτικά νοσοκομεία καταγράφεται ποσοστό 93,2% κολπικών γεννήσεων με χειρουργική επέμβαση έναντι 20,1% στα δημόσια νοσοκομεία. Τα παραπάνω δεδομένα μάς επιτρέπουν να αναρωτηθούμε για την πιθανότητα υπερτιμολόγησης (π.χ. μέσω συνειδητής καταχώρησης περιστατικού αυξημένης σοβαρότητας και άρα αποζημίωσης) με σκοπό την αύξηση κερδών».
Της Λένας Κισσάβου
