Ο τοκετός με καισαρική τομή αποτελεί μία λύση «έκτακτης ανάγκης», στην οποία προσφεύγει ο γιατρός, όταν ο φυσιολογικός τοκετός δεν μπορεί να γίνει λόγω επιπλοκών που παρουσιάστηκαν ή αυξημένης επικινδυνότητας, εξαιτίας λόγων υγείας της μητέρας ή της θέσης του εμβρύου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, διάφορες επιστημονικές ομάδες κάνουν μελέτες για τους παράγοντες κινδύνου και ωφέλειας μεταξύ φυσιολογικού τοκετού και καισαρικής τομής.
Σύμφωνα με άρθρο του επιστημονικού εντύπου Chest, ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Γενεύης, ανέλυσαν 60 διεθνείς μελέτες και διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που έκαναν καισαρική τομή είχαν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν θρόμβο, σε σχέση με τις γυναίκες που γέννησαν με φυσιολογικό τοκετό. Οι εμπειρογνώμονες δήλωσαν πως τα ευρήματα επιβεβαιώνουν αυτό που μεμονωμένες μελέτες έχουν ήδη δείξει, μέχρι τώρα.
Σε μια υποομάδα 10 μελετών που εξέταζε το ποσοστό επικινδυνότητας μεταξύ προγραμματισμένης και έκτακτης καισαρικής τομής, οι γυναίκες που είχε προγραμματιστεί να γεννήσουν με καισαρική τομή είχαν διπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσουν θρόμβωση από εκείνες που γέννησαν κολπικά. Ο κίνδυνος ήταν τρεις με τέσσερις φορές υψηλότερος για τις γυναίκες που υποβλήθηκαν εκτάκτως σε καισαρική τομή. Οι επιστήμονες εξηγούν ότι ένας εσπευσμένος τοκετός με καισαρική τομή μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερο τραύμα από ότι μία προγραμματισμένη καισαρική. Επιπλέον, σημειώνουν ότι στην έκτακτη καισαρική προσφεύγουν οι μαιευτήρες-χειρουργοί, όταν ένας φυσιολογικός τοκετός δεν προχωρά ομαλά. Αυτή η μεγαλύτερης διάρκειας διαδικασία τοκετού και η μεγαλύτερη πίεση στα αιμοφόρα αγγεία, μπορεί, επίσης, να συμβάλει στην πρόκληση θρόμβωσης.
«Είναι γνωστό ότι η ίδια η εγκυμοσύνη αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης θρόμβων στο αίμα λίγο πριν τον τοκετό αλλά και τις εβδομάδες που τον ακολουθούν», σχολιάζει ο Δρ Δημήτριος Μπιλάλης, MBBCh MMedSci CCST FRCOG, Μαιευτήρας-Χειρουργός-Γυναικολόγος. Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε καισαρική τομή διατρέχουν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο, αν και ο κίνδυνος παραμένει χαμηλός, σύμφωνα με τους ερευνητές (περίπου 3 στις 1.000 γυναίκες), οπότε η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών δε θα αναπτύξουν θρόμβωση.
«Όταν μια έγκυος με το γιατρό της παίρνουν την απόφαση να προχωρήσουν σε καισαρική τομή, θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τον κίνδυνο θρομβώσεων που υπάρχει, ειδικά αν η καισαρική γίνεται χωρίς κάποιο σοβαρό ιατρικό λόγο. Κάθε επίτοκος θα πρέπει να συζητά με το γιατρό της το θέμα των θρομβώσεων. Πρόκειται για μια συζήτηση που αφορά όλες τις εγκύους, καθώς υπάρχουν διάφοροι λόγοι που μπορούν να προκαλέσουν θρομβώσεις, πέρα από την καισαρική», αναφέρει ο Δρ Μπιλάλης.
Οι γυναίκες που είναι παχύσαρκες ή άνω των 35 έχουν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι επιπλοκές της κύησης ή αιτίες, όπως μολύνσεις, διαβήτης και υψηλή αρτηριακή πίεση, μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο.
Τα νέα αποτελέσματα, πραγματικά, επιβεβαιώνουν ότι η καισαρική τομή ενέχει τον κίνδυνο θρόμβωσης πέρα και πάνω από την ίδια την εγκυμοσύνη, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Αλλά, και η ίδια η εγκυμοσύνη μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία θρομβώσεων για διάφορους λόγους συμπεριλαμβανομένης της πίεσης στα αιμοφόρα αγγεία της πυέλου και αλλαγών στις ορμόνες και τις πρωτεΐνες που επηρεάζουν την τάση του αίματος να πήζει.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι λόγοι που καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για καισαρική τομή, επίσης, αυξάνουν τον κίνδυνο θρόμβωσης του αίματος.
Οι γυναίκες ενθαρρύνονται να σηκωθούν και να περπατήσουν το συντομότερο δυνατόν μετά τον τοκετό, είτε είναι φυσιολογικός, είτε έχει γίνει καισαρική τομή και αυτό επειδή η ακινησία μπορεί να συμβάλει στην πρόκληση θρόμβων. Όταν ο γιατρός κρίνει ότι η μητέρα παρουσιάζει επιπλέον παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση θρόμβωσης, προτείνει προληπτική αντιθρομβωτική αγωγή, συνήθως με ηπαρίνη.
«Όταν μια γυναίκα έχει ιατρικές ενδείξεις για μια προγραμματισμένη καισαρική τομή, αν επιλεγεί ο κολπικός τοκετός δεν προλαμβάνουμε τη θρόμβωση, καθώς είναι αυξημένος ο κίνδυνος για τις γυναίκες που προσπάθησαν να γεννήσουν κολπικά αλλά στη συνέχεια, χρειάστηκαν ένα έκτακτο χειρουργείο καισαρικής για να ολοκληρωθεί ο τοκετός», τονίζει ο Δρ Μπιλάλης.
Στις περισσότερες γυναίκες που διαγιγνώσκονται με θρόμβωση σχετιζόμενη με την εγκυμοσύνη, η κατάσταση αυτή οφείλεται στην εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, μία απειλητική για τη ζωή κατάσταση, που προκαλεί κύρια ανησυχία για να μη σπάσει ο θρόμβος οδεύσει στους πνεύμονες, προκαλώντας πνευμονική εμβολή. Τα αντιπηκτικά φάρμακα είναι και σε αυτή την περίπτωση η κύρια θεραπεία.
