Πολύ συχνά βλέπουμε συνανθρώπους μας (φίλους ή γνωστούς) να είναι σχεδόν μόνιμα ιδρωμένοι, ακόμη και τον χειμώνα. Η εφίδρωση παρατηρείται συνηθέστερα στις παλάμες και τις μασχάλες,- επειδή αυτά τα σημεία είναι εκτεθειμένα στο βλέμμα μας-, αλλά και σε σημεία που δεν φαίνονται π.χ. τα πέλματα. Η υπεριδρωσία είναι ενοχλητική και εξαιρετικά δυσάρεστη και προκαλεί αμηχανία και άγχος σε όσους πάσχουν από αυτή. Τα εν λόγω άτομα έχουν χαμηλή ποιότητα ζωής, βιώνουν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους και περιορίζονται σημαντικά στην ιδιωτική και επαγγελματική τους ζωή. Η νόσος υπολογίζεται ότι ταλαιπωρεί περίπου 100 -500 χιλιάδες Έλληνες. Οι άνθρωποι, που πάσχουν από μασχαλιαία υπεριδρωσία, είναι αναγκασμένοι να αλλάζουν συχνά ρούχα για να μην δίνουν «κακή» εικόνα, ενώ εκείνοι, που έχουν πρόβλημα στις παλάμες, αποφεύγουν τις χειραψίες και δυσκολεύονται να κρατήσουν αντικείμενα ή να χρησιμοποιήσουν ένα πληκτρολόγιο. Τα υπεριδρωσικά άτομα και στις δυο περιπτώσεις βιώνουν αρνητικά συναισθήματα, που μπορούν να τους οδηγήσουν ακόμη και σε ψυχολογικά προβλήματα, σε απομόνωση και σε κατάθλιψη.
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι υπεριδρωσικοί αποτυπώνονται χαρακτηριστικά σε ειδική έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας ανακοινώθηκαν στο συνέδριο της Αμερικανικής Δερματολογικής Εταιρίας. Τα εν λόγω αποτελέσματα έδειξαν ότι οι πάσχοντες από υπεριδρωσία: α) δεν ακολουθούν το επάγγελμα, που θα ήθελαν, σε ποσοστό 42 %, β) αλλάζουν ρούχα δύο ή περισσότερες φορές την ημέρα, σε ποσοστό 70 %, γ) έχουν λιγότερη αυτοπεποίθηση, εξ αιτίας του προβλήματος, σε ποσοστό 77 %, δ) έχουν εξαιρετική δυσκολία στο να δημιουργήσουν σχέση με το έτερο φύλο, σε ποσοστό 59 % και 5) αισθάνονται άβολα στην πρώτη γνωριμία με κάποιον ή κάποια, σε ποσοστό 71 % , τόσο πολύ μάλιστα, ώστε διστάζουν να δώσουν το χέρι για χειραψία. Οι υπεριδρωσικοί παρουσιάζουν επίσης αυξημένο κίνδυνο δερματικών μολύνσεων.
Ταξινόμηση: Η υπεριδρωσία μπορεί να ταξινομηθεί σε: 1) Εστιακή και 2) Γενική. Η εστιακή υπεριδρωσία συνήθως περιορίζεται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, όπως: στις παλάμες, τις μασχάλες, το πρόσωπο και τα πέλματα. Η γενική υπεριδρωσία αφορά ολόκληρο το σώμα.
Αιτιολογία: Η ακριβής αιτιολογία της υπεριδρωσίας συνήθως παραμένει άγνωστη (ιδιοπαθής ή πρωτοπαθής υπεριδρωσία). Η ιδιοπαθής υπεριδρωσία σχετίζεται είτε με την παρουσία περισσότερων του συνήθους ιδρωτοποιών αδένων είτε με την υπερπαραγωγή ιδρώτα από τους σε φυσιολογικό αριθμό υπάρχοντες ιδρωτοποιούς αδένες . Στη δεύτερη περίπτωση η υπεριδρωσία πιθανολογείται ότι οφείλεται σε υπερδιέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, σε ψυχογενείς παράγοντες και σε καταστάσεις έντονου “stress”. Στις εν λόγω περιπτώσεις η παραγωγή αδρεναλίνης προκαλεί αύξηση χολινεργικών αμινών και αυξημένη παραγωγή ιδρώτα. Υφίστανται ισχυρές ενδείξεις ότι η ιδιοπαθής ή πρωτοπαθής υπεριδρωσία είναι κληρονομική. Σε αρκετές περιπτώσεις η εν λόγω διαταραχή συνδυάζεται με δυσοσμία του ιδρώτα και ερυθρότητα της κεφαλής και του τραχήλου.
Η δευτεροπαθής υπεριδρωσία συνήθως εκδηλώνεται με εφίδρωση ολόκληρου του σώματος και παρατηρείται στις εμπύρετες καταστάσεις, στον υπερθυρεοειδισμό, στην εμμηνόπαυση, στα λεμφώματα, στην πτώση του σακχάρου του αίματος (υπο γλυκαιμία), στη χρήση συγκεκριμένων κατηγοριών φαρμάκων, καθώς και στην παρουσία ορισμένων άλλων συστηματικών νοσημάτων. Επίσης, ορισμένες ευκαιριακές λοιμώξεις (π.χ. μυκητιάσεις) στην περιοχή των μασχαλών ή των πελμάτων των ποδιών, μπορούν να συντελέσουν στην αύξηση της παραγωγής ιδρώτα στις εν λόγω περιοχές.
Εξ ίσου σημαντικός, τόσο στην ποσότητα, όσο και στην οσμή του εκκρινόμενου ιδρώτα, είναι και ο ρόλος της διατροφής. Τα πολλά καρυκεύματα, οι πικάντικες γεύσεις, ορισμένα αλλαντικά όπως ο παστουρμάς, οι πιπεριές, το σκόρδο, αυξάνουν την παραγωγή ιδρώτα - και μάλιστα δύσοσμου ιδρώτα.
Θεραπευτική αντιμετώπιση: 1) Συντηρητική θεραπεία: Στις συντηρητικές μεθόδους θεραπευτικής αντιμετώπισης της υπεριδρωσίας περιλαμβάνονται: α) η τοπική εφαρμογή χλωριούχου αλουμινίου κατά τις εσπερινές ώρες, 2-3 φορές την εβδομάδα. β) Η χορήγηση αντιχολινεργικών ή ψυχοτρόπων φαρμάκων από το στόμα. Όμως, τα εν λόγω σκευάσματα συνήθως παρουσιάζουν πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες (ξηρότητα στόματος, θάμβος όρασης, επίσχεση ούρων στους άνδρες) πριν καν σημειωθεί η οποιαδήποτε βελτίωση της υπεριδρωσίας. γ) Η χρήση της βουτυλινικής τοξίνης (Botox), η οποία παράγεται από το βακτήριο Clostridium botulinum, σύμφωνα με τα βιβλιογραφικά δεδομένα, είναι ίσως η αποτελεσματικότερη συντηρητική μέθοδος αντιμετώπισης της υπεριδρωσίας. Η εν λόγω τοξίνη, μια από τις πιο γνωστές θανατηφόρες δηλητηριώδεις ουσίες, παρεμβάλλεται με τη δράση της νευροδιαβιβαστικής ουσίας ακετυλοχολίνη στις συνάψεις των νεύρων και οδηγεί σε προοδευτική παράλυση των μυών του σώματος, περιλαμβανομένων και των αναπνευστικών μυών. Έχει αποδειχθεί από ειδικές μελέτες ότι η βουτυλινική τοξίνη σε εξαιρετικά χαμηλές δόσεις, υπό τη μορφή του φαρμάκου Botox, έχει αποβεί ωφέλιμη στην αντιμετώπιση τοπικών μυϊκών υπερδιεγέρσεων (σπασμών), καθώς και στην αντιμετώπιση της υπεριδρωσίας. Η χορήγηση του Botox γίνεται με τη βοήθεια λεπτών βελονών στα σημεία, που παρατηρείται το πρόβλημα της υπεριδρωσίας και το αποτέλεσμα αρχίζει να φαίνεται μετά την 5η ημέρα από την έναρξη της θεραπείας. Στις διάφορες μελέτες αναφέρεται ότι η επιτυχία της μεθόδου ανέρχεται περίπου στο 80 % των περιπτώσεων. δ) Η ιοντοφόρηση, η οποία βασίζεται στην εισαγωγή μιας ιονισμένης ουσίας στο δέρμα μέσω ηλεκτρικού ρεύματος, που οδηγεί σε απόφραξη των εκφορητικών πόρων των ιδρωτοποιών αδένων, είναι επίσης ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της υπεριδρωσίας.
2) Χειρουργική θεραπεία: Κατά τα τελευταία χρόνια άρχισε να εφαρμόζεται η θωρακοσκοπική συμπαθεκτομή, η οποία αποτελεί ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αντιμετώπιση της υπεριδρωσίας και παρέχει πιθανότητες μακροχρόνιας θεραπείας. Η επέμβαση αποσκοπεί στη διατομή των συμπαθητικών αλύσεων. Οι συμπαθητικές άλυσοι, που αποτελούν βασικά ανατομικά στοιχεία του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, - το οποίο παρέχει νεύρωση στους ιδρωτοποιούς αδένες -, βρίσκονται μέσα στο θώρακα, εκατέρωθεν της σπονδυλικής στήλης. Τα αποτελέσματα της θωρακοσκοπικής συμπαθεκτομής, σύμφωνα με πολλές δημοσιεύσεις προερχόμενες απ’ όλο τον Κόσμο, είναι πολύ ικανοποιητικά για τα υπεριδρωσικά άτομα, που έχουν το πρόβλημα μόνο στις παλάμες ή μόνο στις μασχάλες. Η υπεριδρωσία των μασχαλών εξαλείφεται ή βελτιώνεται σημαντικά στο 95 % περίπου των περιπτώσεων. Η βελτίωση της υπεριδρωσίας των παλαμών και των πελμάτων, μετά την εγχείρηση, επιτυγχάνεται στο 80 % περίπου των περιπτώσεων.
Ο Δρ Αργύρης Ντόβας είναι τ. Διευθυντής Β’ Παθολογικής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας & Παθολογικής Κλινικής ΕΣΥ Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας
