Του Αποστόλη Ζώη
Σημαντικά θέματα που αφορούν τα προβλήματα στων σύγχρονων πόλεων περιλαμβάνει το νέο βιβλίο με τίτλο ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ –Εκδόσεις Κριτική –του Σεραφείμ Πολύζου, Αναπληρωτή Καθηγητή στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Αξίζει ιδιαίτερης προσοχής η αναφορά του συγγραφέα στα χαρακτηριστικά των «γειτονιών» που πρέπει να έχουν οι πόλεις.
Τι επισημαίνει
Σύμφωνα με την κοινωνιολογική θεώρηση, επισημαίνει, η γειτονιά συγκροτείται χάριν των κοινωνικών και συγγενικών σχέσεων που αναπτύσσονται σε ένα τμήμα της πόλης, τις προσωπικές επαφές, τις αναφορές σε κοινές εμπειρίες του παρελθόντος και σε προσδοκίες για ένα κοινό μέλλον. Σύμφωνα με την πολεοδομική θεώρηση, γειτονιά είναι μια υποδιαίρεση της πόλης που αναφέρεται ως συνοικία, τομέας, αστικό διαμέρισμα ή οικιστική ενότητα.
Αντιπροσωπεύει μια αυτάρκη περιοχή, αναφορικά με την ικανότητά της για ικανοποίηση των βασικών καθημερινών αναγκών των κατοίκων της, οι οποίοι θεωρούνται ως μια πληθυσμιακή «μονάδα». Για το λόγο αυτό, η γειτονιά περιλαμβάνει βασικές υποδομές εκπαίδευσης, ψυχαγωγίας, εμπορίου και άλλες εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα έχουν οι μικρές και μεσαίες πόλεις, οι οποίες αποτελούν την πλειονότητα των ελληνικών πόλεων. Σε σχετική έρευνα που είχε εκπονήσει στο παρελθόν ο κ. Πολύζος για μια μεσαία πόλη, την Καρδίτσα, τα επιθυμητά χαρακτηριστικά της πόλης από τους κατοίκους της είναι μια διάχυτη, βιώσιμη πόλη, με καλό φυσικό και οικιστικό περιβάλλον, που θα προσφέρει υψηλή ποιότητα ζωής στους κατοίκους της και θα σέβεται την πολιτιστική κληρονομιά και την ιστορική φυσιογνωμία της. Εξαιρετικά σημαντικό, σύμφωνα με τον κ. Πολύζο, είναι και το γεγονός ότι το 99% των κατοίκων της πόλης προτιμά τη διαμονή σε μονοκατοικία. Επίσης, οι χρήσεις για τις οποίες ενδείκνυται ένα υψηλό κτίριο, είναι κατά 77,5% για τη στέγαση υπηρεσιών, κατά 12,5% για εμπορικές δραστηριότητες, κατά 4% για αναψυχή, ενώ το ποσοστό των κατοίκων που επιθυμούν τη χρήση κατοικίας ανέρχεται μόλις στο 6%.
Στην έρευνα προκύπτει ότι, κατά την εκτίμηση των κατοίκων τα ψηλά κτίρια και γενικότερα η διαμονή σε πολυκατοικίες οδηγούν στην αποξένωση μεταξύ των πολιτών. Το 96% των κατοίκων της Καρδίτσας πιστεύουν ότι μια πυκνά δομημένη πόλη μη υψηλά κτίρια, δομημένη σύμφωνα με το πρότυπο της πολυκατοικίας, δεν ευνοεί τη δημιουργία «γειτονιάς», έναντι ενός 4% που θεωρούν ότι αυτό είναι αναληθές.
Επίσης, οι κάτοικοι της Καρδίτσας σε ποσοστό 96% επιθυμούν τη διατήρηση του ιστορικού χαρακτήρα και των πέτρινων σπιτιών της πόλης, καθώς επίσης ενός πολεοδομικού ιστού που ευνοούν τη δημιουργία γειτονιών. Αναφορικά με τη γνώμη των πολιτών ως προς το αν η ανέγερση ψηλών κτιρίων θα μπορούσε να αλλοιώσει τον ιστορικό χαρακτήρα, το 94% απάντησε ότι τα κτίσματα με μεγάλα ύψη μπορεί να παραμορφώσουν την εικόνα της επαρχιακής Καρδίτσας, η οποία ως επί το πλείστον βασίζεται στην αγροτική της οικονομία και έχει τη δυνατότητα να επεκταθεί περιαστικά.
Για να υπολογισθεί, ωστόσο, επισημαίνει ο κ. Πολύζος, ο βέλτιστος συντελεστής δόμησης όχι μόνο για την πόλη της Καρδίτσας, αλλά και γενικότερα για άλλες πόλεις της Ελλάδας, πρέπει εκτός της επιβαλλόμενης νομοθεσίας, των πολεοδομικών προτύπων και των όρων ή περιορισμών δόμησης, να εξετασθούν, όλες εκείνες τις μεταβλητές που χαρακτηρίζουν το φυσικό περιβάλλον μιας περιοχής, και οι παράγοντες που προσδιορίζουν την ταυτότητα μιας πόλης, όπως το αστικό και πληθυσμιακό μέγεθος, το κλίμα, η μορφολογία του εδάφους, η οικονομία, η ιστορία, ο πολιτισμός, καταλήγει ο ίδιος.
