ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη
Εντυπωσιάζει και συνεχίζεται στο αρχοντικό Σουλιώτη, στο Μεταξοχώρι της Αγιάς, η έκθεση με φιγούρες ηρώων του Καραγκιόζη, δημιουργήματα του καραγκιοζοπαίχτη Κώστα Αθανασίου.
Πρόκειται για μια εξαίρετη δουλειά, την οποία ήδη αρκετός κόσμος θαύμασε από τα τέλη Ιουλίου που εκτίθεται στους χώρους του αρχοντικού. Μικροί και μεγάλοι είχαν, και θα έχουν ακόμη κι άλλοι, την ευκαιρία να δουν από κοντά, και όχι πίσω από το πανί των παραστάσεων, τις καλοφτιαγμένες, χειροποίητες φιγούρες, να τις αγγίξουν, να τις επεξεργαστούν και να αντιληφθούν πόσο λεπτή και ιδιαίτερη εργασία απαιτείται για την κατασκευή τους.
Ο Κώστας Αθανασίου είναι ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να πει κανείς πως έχει αφιερώσει όλη του τη ζωή στον Καραγκιόζη.
Γεννήθηκε στη Νίκαια το 1961 και μεγάλωσε στον Προφήτη Ηλία, μια λαϊκή γειτονιά του Πειραιά. Η γνωριμία με την παραδοσιακή τέχνη του Καραγκιόζη έγινε πολύ νωρίς, από την ηλικία των τεσσάρων ετών. Δάσκαλός του υπήρξε ο καραγκιοζοπαίχτης Γιώργος Χαρίδημος που ήταν και νονός του. Μαθήτευσε κοντά του είκοσι χρόνια και μαζί ακολούθησαν και τα αδέλφια του. Την πρώτη του παράσταση την έδωσε σ’ ένα φεστιβάλ της ΚΝΕ το 1981 μαζί με τον καραγκιοζοπαίχτη Κυριάκο Δεσύλλα, ο οποίος τον έσπρωξε στην κυριολεξία για να παίξει μπροστά σε κοινό. Το 1982 ίδρυσε μαζί με τα αδέλφια του, Γιάννη, Αργύρη και Ελένη, το Θέατρο Σκιών Αθανασίου. Από τότε μέχρι και σήμερα έχουν δώσει αμέτρητες παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα και σε πολλές χώρες στο εξωτερικό.
«Έμαθα από τα παιδικά μου χρόνια να κατασκευάζω τις φιγούρες μου, να τις βάζω έντονα χρώματα ώστε να είναι φωτεινές και να χρησιμοποιώ την κατάλληλη τεχνική ώστε να κουνούν τα μέλη τους» μας λέει ο Κώστας Αθανασίου και μας περιγράφει τη σχέση του με τους ήρωες πίσω από το πανί «Έχω βάλει στοιχεία δικά μου στις ζωγραφιές μου για να με βοηθούν την ώρα της παράστασης να ερμηνεύσω τους ήρωες, τον Καραγκιόζη, τον μπάρμπα Γιώργο και όλους τους άλλους με τη χαρακτηριστική φωνή που αρμόζει στον καθένα σύμφωνα με την παράδοση. Πρέπει να αλλάζω τη φωνή μου στους διάλογους που εκτυλίσσονται. Για τους ρόλους γίνομαι ένας άγριος βεζίρης, ένα πεινασμένο Κολλητήρι, μια πονηρή βεζιροπούλα, ένας φιλάργυρος γέρος». «Είναι μια δύσκολη διαδικασία» μας τονίζει και συνεχίζει λέγοντας «Ταυτίζομαι μ’ αυτές τις ζωγραφιές και σ’ αυτές τις άψυχες κατασκευές δίνω ζωή. Τα στυλιζαρισμένα πρόσωπά τους μέσα στη μαύρη γραμμή που τις περιτριγυρίζει αρχίζουν να παίρνουν εκφράσεις. Οι φιγούρες μου αρχίζουν να γελούν, να πονούν, να κλαίνε. Τα παιδιά, και όσοι αφήνονται να γίνουν παιδιά, το νιώθουν γιατί ακούω τα γέλια τους πίσω από το πανί, τα ακούω που θέλουν να βοηθήσουν τον Καραγκιόζη όταν κινδυνεύει, συμμετέχουν αυθόρμητα. Το φωτισμένο πανί μέσα στο σκοτάδι και οι φιγούρες ξυπνούν τη φαντασία των παιδιών σε ένα παιχνίδι σκιών και συναισθημάτων. Μ’ αυτές τις φιγούρες πολλά παιδιά έχουν παρακολουθήσει τις ιστορίες του Καραγκιόζη, έχουν γελάσει με τα αστεία μου και τον έχουν αγαπήσει σε όλη την Ελλάδα».
Όσο για την κατασκευή μιας φιγούρας, λέει «Πολλές φορές απαιτεί χρόνο περισσότερο των τριών μηνών, όπως αυτές που φτιάχνονται από δέρμα αγελάδας, ένα υλικό πολύ ευαίσθητο στις μεταβολές της θερμοκρασίας. Χρειάζεται ακόμη ιδιαίτερη προσοχή να χρωματίσεις την ανώμαλη επιφάνεια αυτού του υλικού. Έχω κατασκευάσει εκατοντάδες φιγούρες για τις ανάγκες των παραστάσεών μου, από χαρτόνι, από πλαστικό, από δέρμα αγελάδας. Όλες αυτές τις τεχνικές δεν τις έμαθα σε κάποια σχολή, τις έμαθα από τον μάστορα καραγκιοζοπαίκτη στη πράξη, σαν βοηθός. Η μύηση είναι η διαδικασία που θα περάσει ο βοηθός για να μάθει τα μυστικά αυτής της τέχνης γιατί είναι μια προφορική παράδοση. Τα έντονα και ζωηρά χρώματα είναι αυτά που χρησιμοποιώ περισσότερο σε πάμπολλες ώρες απομόνωσης, μοναξιάς και ηρεμίας για να ολοκληρώσω τις κατασκευές μου. Η τεχνοτροπία κατασκευής της φιγούρας, εκτός της αισθητικής εμφάνισης, απαιτεί ο τύπος ή ο χαρακτήρας που δημιουργείται να έχει και τα ανάλογα στοιχεία. Ύφος προσώπου, ενδυμασία, διάφορα μικροαντικείμενα, όπως λόγου χάρη ένα μπαστούνι που κρατά ο ήρωας. Μ’ αυτόν τον τρόπο δηλώνουμε πιο εύκολα τον ρόλο της φιγούρας».
