«Τα παιδιά είναι το πιο άδολο και ειλικρινές ακροατήριο» λέει ο συνθέτης Άλκης Μπαλτάς, με αφορμή τη σημερινή εορταστική συναυλία που θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας από την Παιδική και Μικτή Χορωδία, επισημαίνοντας την ανάγκη οι φορείς αισθητικής αγωγής να ευαισθητοποιηθούν και να στρέψουν το ενδιαφέρον των νέων προς τη μουσική, καθώς αποτελεί ένα από τα προσφορότερα μέσα για την αισθητική καλλιέργεια. Σήμερα στις 7.30 μ.μ. το λαρισαϊκό κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει, στο πρωτο μέρος της καθιερωμένης μουσικής γιορτής, ένα παραμυθένιο έργο του Όσκαρ Ουάιλντ «Ο Εγωιστής γίγαντας» πλούσιο σε ρεαλιστικά μηνύματα που θα μεταφερθούν στα παιδιά μέσα από τη τέχνη της συναρμολόγησης αρμονικών ήχων υπό τη διεύθυνση του Άλκη Μπαλτά. Ο μαέστρος Άλκης Μπαλτάς πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης μιλά στην «Ε» περιγράφοντας τα παραμύθια του Ιρλανδού μυθιστοριογράφου και υπογραμμίζοντας τα οφέλη της μουσικής αγωγής και την επίδρασή της στην παιδική ψυχή.
* Κύριε Μπαλτά, ποιες οι μελωδίες που θα γνωρίσουν τα παιδιά μέσα από το παραμύθι «Ο Εγωιστής γίγαντας», ποιο είναι το μήνυμα των Χριστουγέννων που βρίσκεται σε αυτή την ιστορία;
-Τα παραμύθια του Όσκαρ Ουάιλντ, τα είχα βρει συναρπαστικά από πολύ νεαρή ηλικία και κατά τη γνώμη μου δεν είναι πεζά κείμενα. Εμπεριέχουν μια ποιητικότητα. Το παραμύθι όπου ο γίγαντας ανακαλύπτει ότι η αγάπη είναι πάνω από όλα, κάτι που συνδέεται απόλυτα με το πνεύμα των Χριστουγέννων, σκέφτηκα ότι θα ήταν εξαιρετικά σκόπιμο να συνδεθεί με μια μουσική που λίγο είναι γνωστή στο ευρύ κοινό αλλά και σε σπουδαστές των ωδείων καθώς ασχολούνται κυρίως με κλασική και ρομαντική μουσική. Οι μελωδίες είναι όλες μεσαιωνικά τραγούδια και χοροί. Σε κάποια σημεία επίσης, η αφηγήτρια σταματά τη διήγησή της και παρεμβάλλονται τα μουσικά κομμάτια που δένουν απόλυτα με το ύφος του κειμένου. Το έργο, που την εποχή των Χριστουγέννων συχνότατα το παρουσιάζουν σε όλο τον κόσμο και το προβάλλουν θεατρικά κάποιες φορές εναρμονίζεται απόλυτα με το κλίμα των ημερών. Ο γίγαντας ο εγωιστής που δεν θέλει κανέναν στην αυλή του, στον κήπο του, συμβολίζει τον άνθρωπο που αισθάνεται πολύ δυνατός και επιθυμεί τίποτα άλλο παρα μόνο την εξουσία. Αν και σκληρός, βρίσκεται κάποια στιγμή απέναντι σε ένα παιδάκι που τελικά λατρεύει. Το παραμύθι είναι μια υπενθύμιση: το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων είναι η αγάπη.
* Πόσο σημαντική είναι η σχέση που έχετε μέσα από τις παραστάσεις με τα παιδιά; Πώς θα χαρακτηρίζατε το παιδικό ακροατήριο;
-Σε όλα αυτά τα χρόνια συναυλιών στην Ελλάδα, στο εξωτερικό, τις πιο σημαντικές και ουσιαστικές εμπειρίες τις είχα με μικρούς ακροατές, κυρίως από συζητήσεις που είχα μαζί τους μετά τις συναυλίες. Η άδολη και χωρίς κανέναν σκοπό κριτική τους ήταν αποκαλυπτική για μένα. Τα παιδιά αφήνουν ελεύθερες τις αισθήσεις τους να λειτουργήσουν για να δεχτούν κάτι και μπορούν να διακρίνουν εύκολα το ωραίο. Θυμάμαι, κάποια φορά, μετά από συναυλία όλα τα παιδιά χειροκροτούσαν με ικανοποίηση ενώ ένα φαινόταν θλιμμένο. Το πλησίασα και ζήτησα επίμονα να μάθω γιατί. Μου είπε ότι ήταν υπέροχη η μουσική αλλά τον ενόχλησε κάτι. Ρώτησα τι ήταν αυτό και μου απάντησε: «Δάσκαλε εσύ με ενοχλούσες γιατί η μουσική ήταν τόσο ωραία και εσύ διεύθυνες μπροστά, δεν με άφηνες να συγκεντρωθώ». Δεν είχα ξανακούσει κάτι παρόμοιο. Μου έκανε τρομερή εντύπωση η ανάγκη αυτού του παιδιού να αφοσιωθεί στη μουσική. Είναι καλό να μην μένει κανείς στο χειροκρότημα ευγενείας αλλά να μπορεί να ανακαλύψει τη βαθύτερη σκέψη των παιδιών ώστε να μαθαίνει καμιά φορά πράγματα που δεν ήξερε και ο ίδιος.
* Ποια είναι η θέση της κλασικής – λόγιας μουσικής στην Ελλάδα;
-Η κλασική- λόγια μουσική έχει σίγουρα πολύ περιορισμένο κοινό και αυτό δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά διεθνές με τη διαφορά ότι στην Ελλάδα το ποσοστό παραείναι μικρό γιατί τα παιδιά δεν έχουν από πουθενά την πληροφόρηση και το ερέθισμα. Από την άλλη έχει υπάρξει από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης υπέρ- προβολή της «απλής» διασκέδασης. Όμορφες συναυλίες προβάλλονται συνήθως τις εορταστικές περιόδους από την κρατική κυρίως τηλεόραση. Δυστυχώς τα παιδιά έτσι δεν αποκτούν τα σωστά ερεθίσματα.
* Πώς, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσαν να τα αποκτήσουν;
-Αν φυσικά αυτή η συζήτηση «περί μουσικής» γινόταν μέσα από μια πολιτική συγκροτημένη. Έτσι θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα. Τα παιδιά είναι έτοιμα να δεχτούν και να αναγνωρίσουν το ωραίο, όπως ανέφερα και παραπάνω. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε, οι μεγαλύτεροι, όσοι αγωνιζόμαστε για τη διάδοση της κλασικής μουσικής είναι να καταλάβουμε ότι πρέπει να δίνουμε στο παιδί τέτοιου και τέτοιου είδους μουσικές παραστάσεις, επισημαίνοντάς του ότι όλες οι μουσικές χρειάζονται. Δεν υπάρχει η κακή μουσική, που πρέπει να πετάξουμε στον καιάδα, και η καλή μουσική. Υπάρχει η μουσική του χορού, η μουσική της διασκέδασης, η μουσική που θα ψυχαγωγήσει μια παρέα με μια κιθάρα. Αυτό που πρέπει να υπάρξει δηλαδή είναι η αναζήτηση και ο προβληματισμός. Όπως στα γράμματα και στις άλλες τέχνες έτσι και στη μουσική το παιδί πρέπει να γνωρίσει και ένα είδος που απαιτεί μια μεγαλύτερη πνευματική συγκέντρωση. Αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι τόσο πολύ τα παιδιά να αγαπήσουν την κλασική μουσική αλλά να αποκτήσουν αισθητικά κριτήρια, να γνωρίσουν την ωραία μουσική σε κάθε είδος της και στη ροκ και στην ποπ και στην κλασική. Όταν τους πλασάρουν μόνο σκουπίδια δυστυχώς δεν θα τα αποκτήσουν ποτέ. Αν δηλαδή κανείς δεν τους έδειχνε τον Παρθενώνα δεν θα ήξεραν ότι είναι ένα μεγάλο και σπουδαίο έργο αλλά θα γνώριζαν μόνο τη διπλανή πολυκατοικία. Το αισθητικό τους κριτήριο θα περιοριζόταν εκεί. Βλέποντας λοιπόν τις υψηλότερες κορυφές μπορούν να αναγνωρίζουν και τους χαμηλούς λόφους. Φωτισμένοι άνθρωποι έχουν κάνει κατά καιρούς τις προτάσεις τους στους αρμόδιους φορείς αλλά δεν έχει γίνει τίποτα εφόσον δεν υπάρχει ουσιαστικό ενδιαφέρον.
Χριστουγεννιάτικη συναυλία απόψε στο ΔΩΛ
1o Mέρος «Ο εγωιστής γίγαντας»
«Ο εγωιστής γίγαντας», ένα μουσικό παραμύθι. Στο έργο, ο συνθέτης χρησιμοποιεί μελωδίες από χορούς και τραγούδια του Μεσαίωνα. Τα περισσότερα τραγούδια που επέλεξε είναι θρησκευτικά, ενώ μερικά από αυτά είναι τραγούδια για την αγάπη. Εκτός από πολλές μελωδίες αγνώστων δημιουργών χρησιμοποιήθηκαν και μελωδίες έργων των Guillaume d’ Amiens, Guillaume Dufay και Francesco Landini. Κατά την επεξεργασία των τραγουδιών προσπάθησε να μην αλλοιωθεί ο αρχικός χαρακτήρας των τραγουδιών και γενικότερα το μουσικό ύφος της εποχής. Η ιδέα για τη σύνθεση αυτού του μουσικού παραμυθιού είχε σαν αφετηρία τους παρακάτω εκπαιδευτικούς στόχους: Να φέρει τους νέους σε επαφή με το μεγάλο, αλλά και άγνωστο, πλούτο της μεσαιωνικής δυτικοευρωπαϊκής μουσικής, να ακούσουν τόσο οι μικροί, όσο και οι μεγάλοι ακροατές τον μεστό νοημάτων, απλό, άμεσο και γεμάτο ποίηση λόγο του Όσκαρ Ουάιλντ. Το έργο είναι αφιερωμένο σε όλους τους μικρόψυχους εκείνους εγωιστές, που δεν βλέπουν πόσο απλή είναι η χαρά, πόσο κοντά τους βρίσκεται και πόσο εύκολα μπορούν να τη συναντήσουν, όταν αφήσουν την καρδιά τους άδολα να αγαπήσει και να πιστέψει στην ιδέα της Αγάπης και της Προσφοράς. Παρουσιάζεται στη Λάρισα για πρώτη φορά, με αφηγήτρια τη Λίνα Καράμπα, υπό τη διεύθυνση του συνθέτη Άλκη Μπαλτά.
Δεύτερο μέρος της συναυλίας
Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας οι Χορωδίες του ΔΩΛ, συνοδεία ορχήστρας και με διευθυντή τον Δημήτρη Καρβούνη, θα στείλουν τις ευχές τους για τις γιορτινές μέρες, παρουσιάζοντας ένα απάνθισμα από Χριστουγεννιάτικους ύμνους, κάλαντα και τραγούδια από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο.
