Τα ίχνη και τα αποτυπώματα του λαρισαϊκού ημερήσιου και περιοδικού τύπου μιας ιστορικής εκατονταετίας από το 1881 έως και το 1981, ξεδιπλώνονται μέσα από την έκθεση «Εκατό Χρόνια Λαρισαϊκού Τύπου 1881-1981» που εγκαινιάστηκε πρόσφατα στο Γαλλικό Ινστιτούτο και διοργανώνεται από τον Όμιλο Φίλων Θεσσαλικής Ιστορίας, τα ΕΛΤΑ, και τις εκτυπώσεις – εκδόσεις Κουτούλας. Η έκθεση περιλαμβάνει εφημερίδες και περιοδικά που εκδόθηκαν στη Λάρισα και στις άλλες πόλεις του νομού, από την ένταξη της Θεσσαλίας στο νεοελληνικό κράτος το 1881 μέχρι και το 1981, εφημερίδες μιας άλλης εποχής, πολιτικές και σατιρικές, εβδομαδιαίες και ημερήσιες, μικρού αλλά και μεγάλου σχήματος, βραχύβιες και μακρόβιες, δισέλιδες αλλά και πολυσέλιδες που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Το υλικό προέρχεται από τις πλούσιες συλλογές του κ. Γεώργιου Ζιαζιά και του Θανάση Μπετχαβέ, δύο ανθρώπων που γυρνούν στις μέρες μας τον «τροχό της διακίνησης ιδεών» μιας περασμένης εποχής με θέματα που όπως φαίνεται ακόμη και σήμερα παραμένουν επίκαιρα.
«Από φοιτητής ακόμη ξεκίνησα τη συλλογή κυρίως εφημερίδων της Λάρισας και της περιφέρειας. Ως φοιτητής άλλωστε έγραψα και το πρώτο άρθρο μου ενώ πρέπει να σημειώσω ότι διαθέτω και μια ακόμη μεγάλη συλλογή της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» των Αθηνών. Και εγώ και ο Θανάσης Μπετχαβές σκεφτήκαμε λοιπόν να βγάλουμε αυτές τις σελίδες από τη ναφθαλίνη και τις δείξουμε στον κόσμο. Πρόκειται για δημοσιεύματα που πάρα πολλοί δεν έχουν δει ποτέ ή δεν θα ξαναδούν» σημειώνει ο κ. Ζιαζιάς ενώ ο κ. Μπετχαβές αναφέρει ότι η δημιουργία του αρχείου του, ξεκίνησε από προσωπικό ενδιαφέρον που ο ίδιος, ως άνθρωπος του χώρου, είχε για τον τύπο προσθέτοντας ότι τα περισσότερα φύλλα προήλθαν από διάφορες δημοπρασίες.
Μέσα από τη σπάνια έκθεση αυτό που προβάλλεται ίσως περισσότερο είναι η αξία του ελεύθερου τύπου που αποτελεί μέσο για την πνευματική και ηθική ανάπτυξη ενός λαού ενώ επισημαίνονται παράλληλα οι ρόλοι του και η σημασία του που είναι ουσιαστική και πολύπλευρη. Η παρουσίαση του υλικού αποδεικνύει ότι ο ενημερωτικός, κοινωνικός, πολιτικός και ψυχαγωγικός ρόλος του λαρισαϊκού τύπου πάνω σε γεγονότα της τοπικής και όχι μόνο ειδησεογραφίας καθώς και σε ζητήματα της καθημερινής ζωής έχει αποτελέσει αναμφισβήτητα την πιο σημαντική αποστολή του όλα αυτά τα χρόνια. Πληροφορίες για τις εφημερίδες που εκθέτονται στο Γαλλικό Ινστιτούτο μας δίνει παρακάτω η κ. Ιουλία Κανδήλα, φιλόλογος – μέλος του Ομίλου Φίλων της Θεσσαλικής Ιστορίας.
*«Αστήρ» Θεσσαλίας – η πρώτη εφημερίδα στη Λάρισα
Η πρώτη εφημερίδα της Λάρισας ήταν ο «Αστήρ» Θεσσαλίας που κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο του 1881 μετά την απελευθέρωση της Λάρισας στις 31 Αυγούστου του 1881, η οποία και αποτέλεσε και την πρώτη εφημερίδα της Θεσσαλίας.
*Λαρισαϊκές εφημερίδες του 19ου αιώνα
Βαρύτητα στην έκθεση δίνεται στη σπανιότητα των φύλλων του 19ου αιώνα, οι οποίες ξεχωρίζουν για το σχήμα τους και τη συχνότητα κυκλοφορία τους. Όλες οι εφημερίδες του 19ου αιώνα ήταν μικρού σχήματος, τετρασέλιδες οι περισσότερες ήταν δίστηλες και βραχύβιες, δηλαδή κυκλοφορούσαν συνήθως για ένα διάστημα πέντε μηνών. Διακρίνονται η «Μικρά», «η μικροτέρα των της υφηλίου» όπως χαρακτηριζόταν, την οποία εξέδιδε ο Μακρής, βιβλιοπώλης και ένας από τους σημαντικότερους δημοσιογράφους της εποχής εκείνης. Τα πρώτα φύλλα της εφημερίδας «Μικρά» που κυκλοφόρησαν είχαν διαστάσεις 11 επί 14 εκατοστά και αποτελούσε τη μικρότερη εφημερίδα σε όλο τον κόσμο. Σημαντικές πληροφορίες παρέχουν επίσης τα ιστορικά ντοκουμέντα των αντιστασιακών εφημερίδων.
*Εφημερίδες 20ού αιώνα
Στον 20ό αιώνα, οι εφημερίδες μοιάζουν περισσότερο με τις σημερινές. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εφημερίδα «Ελευθερία» που κυκλοφορεί το 1922. Το Σεπτέμβριο του 1923 δημοσιεύει κείμενα και φωτογραφίες για την επέτειο της Μικρασιατικής Καταστροφής. Άλλοι τίτλοι εφημερίδων είναι: «Ανεξαρτησία», «Ελεύθερος Πολίτης» «Πίνδος», «Έρευνα», «Λάρισα», «Ομόνοια», «Σάλπιγξ», «Όλυμπος», «Κήρυξ» και άλλες. Από τις παραπάνω, οι «Όλυμπος, «Σάλπιγξ» και «Μικρά» είναι οι πιο μακροχρόνιες.
*Σατιρικές και μαθητικές εφημερίδες
Ο «κόρακας», «ο Σατιρικός», «ο Ζερζεβούλης», «ο Διάβολος», «Το Κουνούπι». Μαθητικές εφημερίδες επίσης εκδίδονται από πολλά σχολεία και οι φωνές των μαθητών της εποχής εκείνης γίνονται ηχηρές. Ο Όμιλος Φίλων της Θεσσαλικής Ιστορίας, ανταποκρινόμενος στο αίτημα του Γ. Ζιαζιά και του Θ. Μπετχαβέ να παρουσιάσουν στο λαρισαϊκό κοινό τις συλλογές τους εκθέτει για πρώτη φορά ένα σπάνιο υλικό. Πρόκειται για μια προσπάθεια που στόχο έχει ο Όμιλος να οργανώσει περισσότερο και να την εμπλουτίσει με ακόμη περισσότερα ιστορικά αρχεία καθώς μπορούν να συγκεντρωθούν πρωτότυπα φύλλα του 19ου αιώνα που υπάρχουν και στη Δημόσια βιβλιοθήκη της Λάρισας, στη βιβλιοθήκη της Βουλής στην Αθήνα και στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Σήμερα που η τεχνολογία μας δίνει πολλές δυνατότητες, η ιστορία των εφημερίδων και ο πλούτος των πληροφοριών θα μπορούσε να βρίσκεται στη διάθεση των ενδιαφερομένων κυρίως ιστορικών σε ψηφιακή μορφή έτσι ώστε και να ενημερώνονται οι νέοι, και να διαφυλάσσεται η ιστορία. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι και τις 29 Νοεμβρίου και μπορούν να την επισκεφτούν κατά τις πρωινές ώρες 10 έως και 1 τα σχολεία. Όσα σχολεία επιθυμούν, μπορούν να επικοινωνήσουν με το Γαλλικό Ινστιτούτο Λάρισας τηλ. 2410-287.508.
