Συγγραφέας, ποιητής, στιχουργός ο Γιάννης Καλπούζος, έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές, δύο μυθιστορήματα και μια συλλογή διηγημάτων. Από το 1995 έχει υπογράψει τους στίχους εξήντα πέντε τραγουδιών, πολλά από τα οποία έγιναν μεγάλες επιτυχίες. Με την ανάγκη να εκφράζεται σε διαφορετικές φόρμες ο Γιάννης Καλπούζος παρουσιάζει απόψε στη Λάρισα, στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 8.30 μ.μ. το νέο του μυθιστόρημα «Ιμαρέτ - Στη σκιά του ρολογιού» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο», όπου στην τουρκοκρατούμενη Άρτα του 1854, δύο φίλοι, ο Λιόντος και ο Νετζίπ αφηγούνται εμπειρίες δύο κόσμων.
Συνέντευξη στην Κανέλα Κοπάνου
* Το μυθιστόρημα μεταφέρει τους αναγνώστες στην τουρκοκρατούμενη Άρτα το 1854 όπου δύο αγόρια, ένας Έλληνας και ένας Τούρκος γεννιούνται την ίδια νύχτα. Μέσα από τη ζωή τους τι προβάλλετε στο βιβλίο;
-Είναι ένα μυθιστόρημα ιστορικό ή με φόντο την ιστορία που εκτυλίσσεται στην τουρκοκρατούμενη ακόμη Άρτα το 1854 μέχρι το 1882, ένα χρόνο δηλαδή μετά την απελευθέρωση της Άρτας και της Θεσσαλίας και αναφέρεται στη ζωή δύο αγοριών που γεννιούνται την ίδια νύχτα, σε ένα Ελληνόπουλο και ένα Τουρκόπουλο τα οποία γίνονται ομογάλακτα. Αυτά τα δύο αγόρια σε πρωτοτοπρόσωπη αφήγηση διηγούνται τη ζωή για είκοσι οχτώ χρόνια που περιλαμβάνει οτιδήποτε ονομάζουμε ανθρώπινο στοιχείο, από τη γέννηση έως το θάνατο, τον έρωτα, τη διασκέδαση, την εργασία, οι καφενέδες της εποχής, ο καραγκιόζης, τα χαμάμ, το εμπόριο, οι αντιθέσεις μεταξύ των τριών φυλών της περιόδου εκείνης στην Άρτα, των Ελλήνων, των Τούρκων, των εβραίων. Μετά την ενηλικίωση αρχίζουν να βλέπουν, από τη δική τους σκοπιά, ποιος είναι ο καθένας, ποιες οι διαφορές τους, τι χωρίζει τους χριστιανούς με τους μουσουλμάνους καθώς και το πώς βλέπουν τις εντάσεις που δημιουργούνται μεταξύ τους κατά διαστήματα. Δεδομένου ότι εκείνη την περίοδο σημειώθηκαν τρεις επαναστάσεις, το 1854, το 1866 και το 1878, οι λαοί βρήκαν κώδικες επικοινωνίας για να υπάρξει η συνύπαρξη. Σε κάθε περίπτωση όμως τα πράγματα οξύνονται, οι εκάστοτε εξουσίες που απεργάζονταν τη διχόνοια φανατίζουν τον κόσμο οπότε οι διαχωριστικές γραμμές γίνονται πιο έντονες.
* Αναφέρεστε στη συνύπαρξη δυο λαών σε αντιμαχόμενες πλευρές;
-Το βιβλίο καταρχήν είναι ένα μυθιστόρημα. Ο αναγνώστης έχει ένα μυθιστόρημα με το οποίο μπορεί να ταξιδέψει στην ονειρική πολιτεία του λόγου και της φαντασίας. Έπειτα, μεταφέρονται μηνύματα και πληροφορίες για το πώς οι λαοί έβρισκαν κώδικες συνύπαρξης όταν έλειπε ο φανατισμός και τα σχέδια των εξουσιών.
* Το ότι ξεκινάτε την αφήγησή σας από την Άρτα οφείλεται στην καταγωγή σας;
-Η καταγωγή μου είναι από την Άρτα. Η συγκινησιακή φόρτιση τοποθέτησε σαφώς αυτό το μυθιστόρημα στην Άρτα, αλλά θα μπορούσε και να εκτυλίσσεται και να διαδραματίζεται σε οποιαδήποτε πόλη της οθωμανικής αυτοκρατορίας που είχε ένα αντίστοιχο πολυπολιτισμικό και πολυφυλετικό ανθρώπινο στοιχείο σαν αυτό της Άρτας.
* Αν και το βιβλίο γυρνά το χρόνο εκατόν πενήντα πέντε χρόνια πίσω, το θέμα της συνύπαρξης των λαών είναι διαχρονικό. Ποια η μεταφορά του στη σημερινή ζωή;
-Όταν οι λαοί αφήνονται ελεύθεροι από τα οποιαδήποτε «κέντρα» που απεργάζονται τη διχόνοια μπορούν να βρουν τις ισορροπίες που χρειάζονται για να συμβιώσουν και να συνυπάρξουν και φυσικά ανατρέχοντας στο παρελθόν παραδειγματιζόμαστε για το σήμερα. Ήδη σήμερα στην Ελλάδα μιλάμε για πολυφυλετικές κοινωνίες και όσο θα περνά ο καιρός αυτό θα γίνεται πιο έντονο. Θα πρέπει να μάθουμε οι κοινωνίες να είναι πιο ανεκτικές. Πάντα με απασχολούσε το ποιος ήταν ο άλλος. Πώς φτάσαμε μέχρι το σήμερα, τα ήθη, τα έθιμα, οι παραδόσεις μας, η γλώσσα μας. Ήθελα να μάθω πώς ήταν αυτοί οι δυο λαοί μεταξύ τους. Κάνοντας σχετικές μελέτες και έρευνες οδηγήθηκα από μόνος μου στη συγγραφή του βιβλίου.
* Εκτός από τη συγγραφική ιδιότητα, έχετε και την ιδιότητα του στιχουργού και του ποιητή. Πολύ γνωστά τραγούδια όπως το «Ο,τι αγαπώ είναι δικό σου» που έχει τραγουδήσει η Γλυκερία και πολλά άλλα του Ορφέα Περίδη, της Ελένης Πέτα και άλλων καλλιτεχνών είναι γραμμένα από εσάς. Ποια η σημασία τού κάθε τρόπου έκφρασης;
-Για εμένα η ποίηση είναι η ανώτερη των τεχνών. Η λογοτεχνία, η στιχουργική και η ποίηση είναι τρία ξεχωριστά πράγματα. Το τραγούδι είναι μια σύνθεση συνεργασίας και ο στίχος έχει μια πολύ αυστηρή δομή. Στην ποίηση, από την άλλη πλευρά, ενυπάρχουν τα πάντα: μελωδίες, αρώματα, γλώσσα, φιλοσοφία και η μουσική κατά κάποιο τρόπο.
* Ποια ιδιότητα σας χαρακτηρίζει περισσότερο;
-Τα τελευταία χρόνια είμαι πολύ κοντά σε αυτό που λέγεται λογοτεχνία αλλά και στην ποίηση. Πάνω από όλα αισθάνομαι ποιητής.
* Και η έμπνευση;
- Έμπνευση είναι το «ιερό πυρ» και η «θεία μανία» που ποτέ κανείς δεν μπορεί να ελέγξει. Είναι μια ολόκληρη διαδικασία. Η μουσική, η ποίηση, το διάβασμα με οδηγεί στη γραφή. Καλλιεργώ την έμπνευση μέχρι να έρθει έστω και αν πολλές φορές δυστυχώς με απαρνείται.
