Ερμηνεύοντας έναν από τους δυσκολότερους ρόλους του παγκόσμιου ρεπερτορίου, το ρόλο του Ορέστη στην τραγωδία «Χοηφόρες» του Αισχύλου, ο ηθοποιός Νίκος Ψαρράς ξεδιπλώνει ενδιαφέρουσες πτυχές του τραγικότερου ίσως χαρακτήρα της αισχύλειας τραγωδίας. Δηλώνοντας ευτυχής για τη συνεργασία του με το «Θεσσαλικό Θέατρο» και με το σκηνοθέτη Κώστα Τσιάνο, την ηθοποιό Λυδία Κονιόρδου, το συνθέτη Διονύση Τσακνή και τους υπόλοιπους συντελεστές, εκφράζει το θαυμασμό του στα πρόσωπά τους και επικεντρώνεται στην ιδιαιτερότητα του ρόλου. Σημειώνοντας ότι πολλοί μελετητές υποστηρίζουν ότι στον Ορέστη του Αισχύλου στηρίχτηκε ο Σαίξπηρ και έγραψε τον Άμλετ, ο Νίκος Ψαρράς μιλά στην «Ε» για το ρόλο του Ορέστη στις «Χοηφόρες» χαρακτηρίζοντάς τον πολύπλοκο και αγαπημένο ενώ προσδιορίζει τη θετική του στάση στην πραγματοποίηση παραστάσεων στα σωζόμενα αρχαία θέατρα τα οποία έτσι θα ξαναζωντανέψουν από το λόγο των μεγάλων δημιουργών και θα ενταχθούν στο σύγχρονο κοινωνικό ιστό.
Συνέντευξη στην Κανέλα Κοπάνου
* Κύριε Ψαρρά, ενσαρκώνετε το δύσκολο ρόλο του Ορέστη, του γιου του Αγαμέμνονα, που καλείται να πάρει εκδίκηση από τους υπαίτιους του φόνου, τη μητέρα του Κλυταιμήστρα και τον Αίγισθο. Ποια τα χαρακτηριστικά του Ορέστη στην αισχύλεια τραγωδία;
-Είναι η δεύτερη φορά που παίζω το ρόλο του Ορέστη καθώς είχα ξαναβρεθεί στο ρόλο αυτό πριν από τρία χρόνια με το Κρατικό Θέατρο στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις», όμως. Εκείνος ήταν πολύ αλλιώτικος, ήταν θα λέγαμε ο Ορέστης μετά από δέκα χρόνια. Ο Ορέστης των «Χοηφόρων» είναι πιο αθώος, πιο ανοιχτό παιδί και επειδή η τραγωδία είναι γραμμένη από τον Αισχύλο είναι και πιο σκοτεινός, πιο σκληρός ενώ οι χαρακτήρες του Ευριπίδη από την άλλη είναι πιο ανθρώπινοι. Ο Ορέστης είναι ένα πλάσμα το οποίο φθάνει στην πατρίδα του με μια θεϊκή εντολή: πρέπει να τιμωρήσει τους φονιάδες του πατέρα του, που είναι η μητέρα του Κλυταιμήστρα και ο εραστής της ο Αίγισθος. Αυτός επιστρέφει από τη Φώκαια όπου ήταν εξόριστος και όλο το έργο αποτελεί ουσιαστικά μια διαπραγμάτευση για το αν μπορεί η όχι να πάρει την εκδίκηση, αν μπορεί δηλαδή να σκοτώσει τη μητέρα του. Η πάλη βρίσκεται μέσα του και έξω του και μέχρι την τελευταία στιγμή δεν πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι θα τη σκοτώσει. Πρέπει να φαίνεται ο δισταγμός του.
* Ένα κακό όνειρο της Κλυταιμήστρας στέλνει τις «Χοηφόρες» να προσφέρουν σπονδές στον τάφο του Αγαμέμνονα όπου βρίσκεται και ο Ορέστης που αναγνωρίζει την αδελφή του Ηλέκτρα. Η δράση ξεκινά αμέσως στις «Χοηφόρες».
-Η μητέρα του Ορέστη και της Ηλέκτρας είχε δει ένα περίεργο όνειρο την προηγούμενη ημέρα. Είδε ότι γέννησε ένα φίδι το οποίο της δάγκωσε το στήθος και ρούφησε αίμα μαζί με το γάλα. Επειδή τρόμαξε η Κλυταιμήστρα στέλνει τις Χοηφόρες να στείλουν χοές στον τάφο του Αγαμέμνονα για να ηρεμήσει το πνεύμα του νεκρού. Οι αρχαίοι πίστευαν πολύ στη μετά θάνατο ζωή και επίσης πίστευαν ότι αν θυμώσει ο νεκρός με τους ζωντανούς οι κατάρες του ήταν τόσο δυνατές που θα καταστραφεί η ζωή των ζωντανών.
* Πόσο καθοριστική είναι η σκηνή της αναγνώρισης;
-Πάρα πολύ γιατί ενώνονται οι δυο δυνάμεις και ο χορός μαζί. Άλλωστε η Ηλέκτρα λέει από την αρχή: «Βοήθησέ μας Δία για να εκδικηθούμε τη μάνα».
* Καθ’ όλη τη διάρκεια της τραγωδίας, η έννοια του θεού υπερβαίνει τον ανθρώπινο νόμο και οι άνθρωποι αναγκάζονται να επιβάλουν τη δικαιοσύνη.
-Ο Αισχύλος ήταν βαθύτατα θρησκευόμενος και η τραγωδία ας μην ξεχνούμε ήταν ένα θρησκευτικό γεγονός. Πρέπει να έχει ένα ηθικό νόημα ένα ηθικό απόφθεγμα. Όλα γίνονται για να αποδειχθεί πως πρέπει να υπηρετούμε το θειο. Ο Ορέστης είναι ένα τραγικό πρόσωπο γιατί ξέρει ότι αν δεν σκοτώσει τη μητέρα του θα τον κυνηγούν οι Ερινύες του πατέρα του και αν σκοτώσει τη μητέρα του θα τον κυνηγούν οι Ερινύες της μητέρας του. Σαφέστατα κάνει μια πράξη που υπερβαίνει την ανθρώπινη φύση.
* Η γοητεία του αρχαίου δράματος βρίσκεται πιστεύετε στο ότι τα νήματα της ανθρώπινης σκέψης τα κινούν οι θεοί;
-Όλες οι αρχαίες τραγωδίες ασχολούνται με τις σχέσεις ανθρώπων και θεών, αυτό είναι και το μεγαλείο της τραγωδίας και γι΄ αυτό άλλωστε έχουν μείνει αθάνατα τα έργα για τόσα χρόνια γιατί ακριβώς δεν πραγματεύονται απλά καθημερινά πράγματα. Δεν πραγματεύονται μια απλή απιστία της γυναίκας αλλά πάντα παρεμβαίνει το θείο. Οι θεοί είναι γνώριμα όντα για αυτούς. Είναι όντα που τους μιλούν, τους συμβουλεύουν, τους τιμωρούν, τους οδηγούν και γι’ αυτό όταν εμείς οι ηθοποιοί αρχίζουμε τις πρόβες και έχουμε μπροστά μας ένα ποίημα που πρέπει να το κάνουμε άνθρωπο πάντα διαπιστώνω προσωπικά πόσο λίγος αισθάνομαι να πω αυτά τα λόγια. Ο Ορέστης λέει πράγματα που κινούνται σε μια άλλη διάσταση τα οποία δεν μπορούν να ειπωθούν ρεαλιστικά.
* Ποια θεωρείτε είναι η μεγαλύτερη δυσκολία στην απόδοση της αρχαίας τραγωδίας;
-Καθώς περνούν τα χρόνια ένα είναι σίγουρο για εμένα σχετικά με το πώς πρέπει να παίζεται το αρχαίο δράμα. θα πρέπει να αποδίδεται θα έλεγα σε ένα άλλο σκαλοπάτι, όχι ρεαλιστικό αλλά αυτή η εκφορά του κειμένου να έχει σε αυτό το σκαλοπάτι όλη την αμεσότητα τον παλμό και τη συγκίνηση που θα αγγίξει όποιον το βλέπει. Οι θεατές μετά από μια παράσταση αρχαίου δράματος πρέπει να φεύγουν αλλιώτικοι. Αυτός ο συνδυασμός είναι ένα από τα πιο δύσκολα θέματα στην αρχαία τραγωδία.
* Πώς νομίζετε ότι εισπράττεται ο προβληματισμός που θέτει η ανοιχτή ελληνική σκέψη από το σύγχρονο θεατή;
-Οι θεατές σήμερα πυροβολούνται καθημερινά από την τηλεόραση και έχουν μάθει να δέχονται μια έτοιμη – λιωμένη τροφή. Το αρχαίο δράμα θέτει αναμφίβολα μια πληθώρα προβληματισμών και οι ερμηνευτές, οι συντελεστές μιας παράστασης επιχειρούν να προβληματίσουν το κοινό προσφέροντας παράλληλα και ένα μοναδικό θέαμα. Πρόκειται για μια δυσκολία διεκπεραίωσης του στόχου που αρχικά ορίζει η αρχαία τραγωδία που ταυτόχρονα είναι και η γοητεία στην όλη διαδικασία.
* Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις υπάρχει το ενδεχόμενο μέρος της παράστασης «Χοηφόρες» να παρουσιαστεί στο Α’ Αρχαίο Θέατρο της Λάρισας. Πιστεύετε ότι η πραγματοποίηση παραστάσεων σε σωζόμενα αρχαία μπορεί να λειτουργήσει θετικά στην προώθηση ουσιαστικών πολιτιστικών εκδηλώσεων;
Πολύ θα θέλαμε να παρουσιάσουμε μέρος της παράστασης στο αρχαίο θέατρο. Θα είναι ωραίο να ακουστεί ο τραγικός λόγος πάλι εκεί. Θα ξαναζωντανέψει το θέατρο. Επίσης, διαφωνώ με όλους όσοι λένε ότι πρέπει να σταματήσουν οι παραστάσεις στην Επίδαυρο ή στο Ηρώδειο γιατί φθείρονται τα θέατρα. Ας φθαρούν. Γι’ αυτό κατασκευάστηκαν για να φθαρούν. Αν τα αρχαία θέατρα δεν γεμίσουν θεατές και ηθοποιούς θα μαραθούν από μόνα τους ούτως ή άλλως.
* Ποια είναι τελευταία η σχέση σας με την τηλεόραση;
-Άοσμη, άχρωμη. Θα ξαναέκανα τηλεόραση μόνο αν με κάλυπτε. Αυτήν την περίοδο βρίσκομαι σε συζητήσεις για τη «Μεγάλη Χίμαιρα» του Μ. Καραγάτση στη ΝΕΤ.
«Χοηφόρες»
Η δεύτερη παράσταση «Χοηφόρες» του Αισχύλου από το Θεσσαλικό Θέατρο – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Λάρισα θα πραγματοποιηθεί σήμερα Σάββατο στις 9.15 μ.μ. στο «Κηποθέατρο». Προπώληση εισιτηρίων γίνεται από τις 10 π.μ. έως τη 1 μ.μ. στο «Χατζηγιάννειο», στον 1ο όροφο και το απόγευμα από τις 7 μ.μ. έως τις 9 μ.μ στο ταμείο του «Κηποθεάτρου Αλκαζάρ». Οι «Χοηφόρες» ανεβαίνουν σε μετάφραση - σκηνοθεσία και χορογραφία του Κώστα Τσιάνου, με τη Λυδία Κονιόρδου στο ρόλο της Ηλέκτρας και της Κλυταιμνήστρας. Τον Ορέστη ερμηνεύει ο Νίκος Ψαρράς. Τα εξαιρετικά κοστούμια είναι και πάλι της Ιωάννας Παπαντωνίου που έχουν παρουσιαστεί σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στην Αμερική ενώ η εκπληκτική μουσική είναι του Διονύση Τσακνή. Η παράσταση θα ακολουθήσει και πάλι την ίδια άποψη που στηρίχθηκε πάνω στις λαϊκές τελετουργίες, αφού τα στοιχεία που συνθέτουν τις «Χοηφόρες», τα συναντάμε σε πολλές παραλογές της δημοτικής μας ποίησης, σε λαϊκά παραμύθια, σε μοιρολόγια, στους επιτάφιους θρήνους, στο ανακάλεμα των ψυχών, στους εξαγνισμούς και σε άλλες μορφές της Λαϊκής και Θρησκευτικής μας έκφρασης. Θα ακολουθήσει μεγάλη περιοδεία στην Κύπρο και στα μεγάλα «Φεστιβάλ» της χώρας. Πληροφορίες για τα εισιτήρια στο τηλέφωνο 2410-621209 και 2410-624086. Ισχύουν και τα εργατικά εισιτήρια. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 2410- 536.454.
