Η Τασκένδη των ξεριζωμένων

ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΠΑΤΡΙΔΑ ΑΠΟ ΒΑΜΒΑΚΙ»

* Την Τρίτη, 9 Μαρτίου στο «Χατζηγιάννειο»

Ο συγγραφέας και αρχισυντάκτης των «Θεσσαλικών Επιλογών» Άγγελος Πετρουλάκης και η φιλόλογος Νίκη Τσιάνου, με συντονιστή τον δημοσιογράφο Γιάννη Σιούλα, παρουσιάζουν την Τρίτη 9 Μαρτίου στις 8 μ.μ. στο Γαλλικό Ινστιτούτο, Κούμα 18, το συγκλονιστικό βιβλίο της Έλενας Χουζούρη «Πατρίδα από βαμβάκι», ένα θαρραλέο μυθιστόρημα που στηριγμένο σε απόλυτα ιστορικά στοιχεία μιλά για τους Έλληνες του Εμφυλίου και της Τασκένδης. Η Ελενα Χουζούρη γράφει για τον ελληνικό Εμφύλιο, για το ακατανόητο φαινόμενο της απόλυτης επιβολής που άσκησε σε δεκάδες εκατομμύρια Σοβιετικούς ο μεγάλος Πατερούλης Στάλιν, παράλληλα προς τις συνθήκες τρομοκρατίας που επέβαλε στην καθημερινή τους ζωή. Κι ακόμα θίγει το σχετικώς αποσιωπημένο δράμα των αιματοβαμμένων συγκρούσεων, που έλαβαν χώρα ανάμεσα στους Έλληνες πρόσφυγες της Τασκένδης στη διάρκεια των κομματικών εκκαθαρίσεων του ’50. Η βασική τεχνική που της επιτρέπει να χειριστεί με μυθιστορηματική επιτυχία τόσο ακανθώδη ζητήματα είναι ότι χρησιμοποιεί κατά κόρον τις πλάγιες σκοπεύσεις της υποβολής. Η αφήγησή της δεν είναι ευθέως αναπαραστατική, δεν αποσκοπεί στο να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση πως παρακολουθούμε ένα κομμάτι αληθινής ζωής. Η συγγραφέας κατασκευάζει αντιθέτως ένα τεχνητό σκηνικό, χρησιμοποιώντας μια σειρά φανταστικών και αληθινών ανθρώπων και ένα πλήθος πραγματικών. Και κάνοντας ποικίλες υποθέσεις αρχίζει να φαντάζεται πώς τα γεγονότα θα ήταν δυνατόν να έχουν εξελιχτεί, εμπλέκοντάς μας σε μια εξαιρετικά ενεργητική αναγνωστική συμμετοχή. Η υφέρπουσα ειρωνεία που διακρίνει το λόγο της Χουζούρη αποτελεί σταθερό υπόστρωμα στην ιστορία της. Ένας τόνος επισημότητας την περιβάλλει καθώς κάθε τόσο αναφέρονται με έμφαση τόποι και χρονολογίες, κι ακόμα υιοθετείται η ρητορεία της κομμουνιστικής προπαγάνδας, όταν την ίδια στιγμή γνωρίζουμε πόσο αβέβαια ή κίβδηλα υπήρξαν όλα αυτά. Διαπλέκοντας επιπλέον τη μυθολογία, την ιστορία, τη γεωγραφία και τον πολιτισμό, φέρνοντας στο προσκήνιο τον Μεγάλο Αλέξανδρο, τον Ταμερλάνο, την Αννα Αχμάτοβα και τον Κρίστοφερ Μάρλοου, συνδυάζοντας τις ασιατικές στέπες με τον χιονισμένο Γράμμο, τον Στάλιν με τον Φαρούκ, το μυθιστόρημα δημιουργεί μια ισχυρή ποιητική αίσθηση. Οι φωνές γίνονται εικόνες, οι εικόνες μεταμορφώνονται σε λόγια, τα λόγια μεταπίπτουν σε τόπους, οι τόποι μεταστρέφονται σε χρόνο. Η Ελένη Χουζούρη εν τέλει κατορθώνει να πει όσα δεν τόλμησαν να πουν μεγάλοι Έλληνες μυθιστοριογράφοι, όπως η Μέλπω Αξιώτη ή ο Δημήτρης Χατζής που έζησαν για πολλές δεκαετίες στην Ανατολική Ευρώπη. Την παρουσίαση του βιβλίου διοργανώνουν από κοινού οι εκδόσεις «Κέδρος», το βιβλιοπωλείο «Γνώση» και το Γαλλικό Ινστιτούτο Λάρισας.