«Η μουσική είναι μια ξεχωριστή γλώσσα. Η συγκέντρωση και η κατανόηση που απαιτείται για να μάθει κανείς μια άλλη γλώσσα απαιτείται και για τη μουσική που πρέπει να την αφομοιώσει για να γίνει κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης». Τα παραπάνω είναι λίγες μόνο από τις συμβουλές που δίνει ο κορυφαίος Αμερικανός μουσικός της τζαζ και ντράμερ Adam Nussbaum, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στη Λάρισα για να παραδώσει ένα master class σε μαθητές της μουσικής στο Σύγχρονο Ωδείο Λάρισας αλλά και να γοητεύσει τους ακροατές σε μια μοναδική βραδιά στο «Αrt Deco» μαζί με τους εξαιρετικούς Λαρισαίους μουσικούς, Γιάννη Παυλίδη στην κιθάρα και Γιώργο Κοντραφούρη στο χάμοντ πιάνο. Μέσα από μελετημένες αυτοσχεδιαστικές συνθέσεις, ο ακροατής αφέθηκε στους εύστοχους συνδυασμούς του γνωστού Adam Νussbaum έχοντας την ευκαιρία να «ταξιδέψει» μαζί του στις Νότιες Πολιτείες της Αμερικής. Ο κορυφαίος μουσικός και καθηγητής κ. Νussbaum, λίγο πριν φύγει από τη Λάρισα και λίγες ημέρες πριν ταξιδέψει τη μουσική του στο Τόκιο και οι Λαρισαίοι μουσικοί Γιάννης Παυλίδης και Γιώργος Κοντραφούρης μίλησαν στην «Ε» για την ελευθερία της τζαζ.
* κ. Νussbaum δίνετε master class στα καλύτερα πανεπιστήμια όλου του κόσμου. Ποια η συμβουλή που δίνετε στους νέους φοιτητές που επιθυμούν να προσεγγίσουν την τζαζ;
«Η μουσική της τζαζ είναι μια γλώσσα. Όπως μαθαίνει κανείς μια άλλη γλώσσα έτσι πρέπει να συγκεντρωθεί και να ακούσει και τη γλώσσα της μουσικής. Αν λοιπόν θέλεις να παίξεις τζαζ δεν ακούς ροκ λόγου χάρη και αν θέλεις να γίνεις ποδοσφαιριστής δεν παίζεις μπάσκετ. Πρέπει να αφομοιώσεις τη μουσική που γίνεται αναμφισβήτητα κομμάτι της ύπαρξής σου».
Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι μουσικοί της τζαζ αλλά η σύνθεση της μουσικής της τζαζ δίνει στον ακροατή την αίσθηση ότι τα όργανα αντικαθιστούν κατά κάποιο τρόπο τις φωνές. Σας βρίσκει σύμφωνους αυτό που αντιλαμβάνονται πολλές φορές οι ακροατές;
Α. Ν. «Υπάρχουν σίγουρα πολλοί εξαιρετικοί ερμηνευτές της τζαζ αλλά οι ήχοι είναι και οι φωνές. Η τζαζ είναι έκφραση και η προσπάθεια να μεταφερθούν συναισθήματα. Όποιο είδος μουσικής είναι ειλικρινές και ‘διαυγές’ μπορεί να καταλαγιάσει και στην καρδιά σου και στην ψυχή σου».
Γ. Π. «Αυτός είναι ο σκοπός, ο στόχος των μουσικών που εκφράζονται μέσα από την τζαζ, να αντικαθιστούν δηλαδή κατά κάποιο τρόπο, τη μουσική τους με τις ανθρώπινες φωνές. Η σύνθεση των μουσικών οργάνων είναι η φωνή».
* Πόσο αυτοσχεδιαστική είναι η τζαζ; Υπάρχει ορισμός της τζαζ;
Α. Ν.«Η επιστήμη έχει το δικό της ρόλο στη μουσική της τζαζ. Χρειάζεται μεγάλη επιμονή στη σπουδή της μουσικής που στηρίζεται στην αρμονία, στο ρυθμό καθώς και στις συνθέσεις. Δεν πρόκειται για μια τυχαία και απλά αυτοσχεδιαστική μουσική. Ο Lester Young, ένας από τους μεγαλύτερους μουσικούς όλων των εποχών έχει πει ότι ‘ο μουσικός είναι και επιστήμονας και φιλόσοφος’. Χρησιμοποιείς την επιστήμη της μουσικής δηλαδή για να εκφράσεις τα συναισθήματά σου. Πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε αρκετά πριν ανέβουμε στη σκηνή ελπίζοντας ότι οι ακροατές θα αισθανθούν κάτι και θα ταξιδέψουν παρέα μαζί μας. Η απάντηση στην ερώτηση τι είναι τζαζ είναι πολλή δύσκολη και αν πρέπει να πω κάτι αυτό που για εμένα απαντά πιο εύστοχα είναι το εξής: Η τζαζ είναι αυτοσχεδιαστική μουσική που με κάποιο τρόπο ταλαντεύεται. Πολλά διαφορετικά είδη μουσικής βέβαια μπορεί να περιέχουν αυτοσχεδιασμό αλλά στην τζαζ πιστεύω ότι το συναίσθημα της ταλάντευσης και ο συγκεκριμένος ρυθμικός χαρακτήρας της την διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα είδη. Η τζαζ μπορεί να ενωθεί με όλα τα είδη της μουσικής».
Γ. Π. «Η τζαζ, έχει πιστεύω δυνατό χαρακτήρα, στην οποία μπορείς να είσαι ο εαυτός σου περισσότερο από κάθε άλλο είδος μουσικής. Αρκετές φορές, οι άνθρωποι αντλούν τις επιρροές τους από σχεδόν ο,τιδήποτε όπως την ροκ μουσική, την παραδοσιακή μουσική. Οι νέοι εντοπίζουν αυτές τις επιρροές μέσα στη μουσική και λόγω της ειλικρίνειάς της βρίσκει ανταπόκριση σε ευρύ ηλικιακό κοινό και ιδίως στους νέους».
Γ. Κ. «Δεν υπάρχει κανένας ορισμός για κανένα είδος μουσικής. Ο ορισμός αναφέρεται σε περιόδους και εποχές της κλασικής μουσικής ίσως και συνθέτες όπως ο Μπετόβεν και Μότσαρτ που έχουν γραφεί σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές».
* κ. Nussbaum, θα σας ξαναδούμε στο ίδιο σχήμα με τον κ. Παυλίδη και τον κ. Κοντραφούρη;
«Περάσαμε πολύ ωραία παίζονται και οι τρεις μαζί στο σχήμα και η αλήθεια είναι ότι στις μέρες μας δεν παίζεις απλώς με μια μόνο μπάντα εκτός αν πρόκειται για μια μεγάλη ροκ μπάντα με την οποία περιοδεύει κανείς σε όλο τον κόσμο αλλά συμμετέχεις με τη μουσική σου δε διάφορα projects σε ποικίλους χρόνους με διάφορους μουσικούς. Όλοι κάνουμε άλλωστε διαφορετικά πράγματα αλλά ο κάθε μουσικός συγχρονίζεται με τον άλλο μέσω της μουσικής».
O Adam Nussbaum μεγάλωσε στο Norwalk του Connecticut και ξεκίνησε να παίζει drums στην ηλικία των δώδεκα ετών, αφού πρώτα μελέτησε πιάνο για πέντε χρόνια. Παράλληλα έπαιζε μπάσο και σαξόφωνο ως έφηβος. Μετακόμισε στη Νέα Υόρκη το 1975 για να παρακολουθήσει το Davis Center for Performing Arts στο City College. Εκεί ξεκίνησε να δουλεύει με τους Albert Dailey,Monty Waters,Joe Lee Wilson,Sheila Jordan και έπαιξε με τον Sonny Rollins το 1977 στο Milwaukee. Το 1978 εντάχθηκε στο κουιντέτο του Dave Liebman και έκανε την πρώτη του Ευρωπαϊκή περιοδεία με τον John Scofield. Στις αρχές του 80 συνέχισε να εργάζεται με τον John Scofield σε ένα τρίο με τον Steve Swallow.Το 1983 έγινε μέλος της ορχήστρας του Gil Evans και έπαιξε επίσης με τον Stan Getz. Αργότερα έπαιζε με τους: Eliane Elias/Randy Brecker Quartet,Gary Burton και Toots Thielemans. Το 1987 ξεκίνησε περιοδεία με το Michael Brecker Quintet. Το 1988 ηχογράφησαν το “Don’t try this at home” το οποίο κέρδισε βραβείο Grammy. Το 1992 ήταν μέλος της Carla Bley Big Band και την ίδια χρονιά ο John Abercrombie τον προσέλαβε για να συμπληρώσει το τρίο του με τον Dan Wall. Από τότε συμμετέχει ενεργά σε πλήθος συγκροτημάτων. Ανάμεσά τους το ΒΑΝΝ -ένα καινούριο κουαρτέτο με τους: Seamus Blake,Jay Anderson και Oz Noy,το NUTTREE,ένα συνεταιριστικό κουαρτέτο με τους Abercrombie,Jerry Bergonzi και Gary Versace(μία καινούρια δισκογραφική δουλειά του σχήματος αυτού πρόκειται να κυκλοφορήσει με τον τίτλο Kind of Blue). Ο Adam διδάσκει ως επισκέπτης καθηγητής στο New York University,στο new School και στο State University της Νέας Υόρκης ενώ δίνει master class σε όλο τον κόσμο.
