Στον «Οθέλλο» του μέγιστου ποιητή–ανατόμου της ανθρώπινης φύσης Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, ο μεγαλύτερος σε έκταση κύριος χαρακτήρας είναι ο Ιάγος, που κινεί τα νήματα της ιστορίας και οδηγεί τον Οθέλλο στην τραγωδία. Σε κάθε περίπτωση, ο Σαίξπηρ έδινε ως θεατράνθρωπος τον ανάλογο τίτλο για την εστίαση του θεατή που θα αντιπροσώπευε το εκάστοτε έργο (ανάλογα με το θέμα και το ύφος του) στο εύρος της ουσίας του («Όνειρο Θερινής Νυκτός», «Αγάπης Αγώνας Άγονος», κ.λπ.). Ο «Έμπορος της Βενετίας» είναι ο Αντόνιο, ένας όχι και τόσο μεγάλος σε έκταση χαρακτήρας σε σχέση με εκείνον του Εβραίου τοκογλύφου Σάυλωκ, που όμως παίζει καθοριστικό ρόλο στην αλληλουχία των καταστάσεων του έργου. Με αυτόν λοιπόν τον τίτλο, ο μεγάλος βάρδος πετυχαίνει για άλλη μια φορά εδώ πολύπτυχα τον δραματουργικό του στόχο: η επίφαση της ψυχαγωγίας μιας απολαυστικής κωμωδίας, στην οποία πλέκει αριστοτεχνικά το γλυκόπικρο των ανθρώπινων σχέσεων όπως πάντα συνυφαίνοντας μοναδικά το κωμικό με το δραματικό στοιχείο (όπως συμβαίνει και στη ζωή), λειτουργεί εκπληκτικά στη συναίσθηση της πολυεπίπεδης δομής του.
Εδώ, στην πρώτη και μοναδική μέχρι στιγμής κινηματογραφική διασκευή του «Εμπόρου», το ιδιοφυές πνεύμα του σαιξπηρικού λόγου ευτύχησε να μπολιαστεί από την καίρια οπτική του σκηνοθέτη Μάικλ Ράντφορντ («1984», «Ο Ταχυδρόμος»). Ο Ράντφορντ, ένας πολυσχιδής δημιουργός ουσίας στην αξιοσημείωτη γκάμα της πολύπτυχης φιλμογραφίας του («Παρεκτροπές», «Ανεξιχνίαστη Ληστεία»), τοποθετεί χρονικά το έργο στη Βενετία του 1596, δηλαδή ακριβώς στην εποχή των κοινωνικών διακρίσεων και του αντισημιτισμού που διαδραματίζεται η ιστορία και ενέπνευσαν τον Σαίξπηρ. Με στέρεη γνώση όλων των παραμέτρων του υλικού του και κυρίως με γόνιμη έμπνευση και ευαισθησία, ο ταλαντούχος Ράντφορντ αναδεικνύει κινηματογραφικά τον «Έμπορο της Βενετίας» (κυκλοφορεί σε DVD) με τη σύμπνοια των θαυμάσιων συντελεστών και μίας εξαιρετικής διανομής. Ο μεγάλος Τζέρεμυ Άιρονς (Όσκαρ α΄ αντρικού ρόλου για «Το Γύρισμα της Τύχης», «Η Ερωμένη του Γάλλου Υποπλοιάρχου») είναι ιδανικός Αντόνιο, όπως και η εξαίσια Λυνν Κόλλινς («Ο Αριθμός 23», «X–Men η Αρχή: Γούλβεριν») ως Πόρσια. Παλλόμενος, σπαρακτικός και με άμεσο χιούμορ (humor = πνεύμα), η φυσική δύναμη της υποκριτικής που ονομάζεται Αλ Πατσίνο (Όσκαρ α΄ αντρικού ρόλου για το «Άρωμα Γυναίκας», «Ένταση») φωτίζει απαράμιλλα την υπόσταση του Σάυλωκ σε μία συνταρακτική υπόδυση μεγέθους, απογειώνοντας μοναδικά την καλλιτεχνική δημιουργία του Μάικλ Ράντφορντ με τις ποιότητες της δικής του. Υπέροχο!
Μιχάλης Δ. Ταμπούκας
Ηθοποιός
