«Στο θέατρο, υπάρχει ένα σύστημα κρίσεων, επικρίσεων, κουτσομπολιού, παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, συμφερόντων και αχαλίνωτης μετριότητας, που αν δεν εκλείψει, δεν θα ξεφύγει ποτέ, από τον δρόμο της μιζέριας, της ματαιοδοξίας και της ιδιοτέλειας».
Στις μέρες μας, εποχή του τροϊκανού μνημονιακού καθεστώτος, ο ρόλος της τέχνης, γίνεται περισσότερο από ποτέ απαραίτητος και αναγκαίος. Κι αυτό γιατί η τέχνη αποτελεί τον κατ’ εξοχήν παράγοντα ατομικής και συλλογικής έκφρασης και αντίδρασης.
Η επικοινωνιακή δύναμη του θεάτρου, οι συγκινήσεις, τα διδάγματα και τα μηνύματα που προσφέρει το καθιστούν ως σημαντικό παράγοντα κοινωνικής εξέλιξης. Περισσότερο από κάθε άλλο τομέα συλλογικής διατύπωσης διαφωνίας αλλά και αγωγής αποτελεί η τέχνη του θεάτρου. Μέσω της σκηνής, όλα τα είδη θεάτρου, (η κωμωδία, η τραγωδία, η επιθεώρηση κ.ά.), είναι οι συντεταγμένες που αδιαμφισβήτητα επιτελούν κοινωνικό έργο, αποτυπώνοντας τα αντανακλαστικά της κοινωνίας απέναντι στο κομματικό κράτος, στην αποθέωση της διαφθοράς, στην ανύπαρκτη κοινωνική συνοχή και κυρίως στην ευτέλεια των σχέσεων. Η διαχρονικότητα των έργων, σπουδαίων Ελλήνων συγγραφέων του Δ. Ψαθά, του Α. Σακελάριου, των Τσιφόρου- Βασιλειάδη, αλλά και ξένων αξιόλογων, όπως του Μολιέρου, του Σαίξπηρ κ.ά., αποδεικνύουν περίτρανα την σπουδαιότητα του θεάτρου ως βασικό θεμέλιο ποιότητας και πολιτισμού.
Ο ΣΦΕΤΕΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Ο «μέσος Έλληνας», μέσα σε μια γενικευμένη ισοπέδωση αξιών, μέτρου, ήθους και κυρίως προοπτικής ελπίζει και προσδοκά σε ανθρώπους της τέχνης, με όραμα, με διάθεση αφύπνισης, με πολύπτυχες απόψεις και κυρίως με τόλμη, καινοτόμες αντιλήψεις και πρωτότυπες ιδέες. Επιβεβαιώνεται συνεχώς, η εύστοχη άποψη του Μ. Χατζιδάκι: «Ας φέρουμε, τους Ευρωπαίους να μας διοικήσουν, για να ασχοληθούμε με τα ουσιαστικότερα».
Δυστυχώς συναντούμε, συντελεστές του θεάτρου, γαντζωμένους σε χιλιοειπωμένες θεατρικές προτάσεις μετριότητας, που προσπαθούν να πείσουν –τον εαυτό τους κυρίως- πως το άλλοθι της αποδοχής του κοινού, εξασφαλίζει την επιτυχίας τους. Τα ετερόκλητα θεατρικά στελέχη, πνευματικής και καλλιτεχνικής ένδειας, (καναλάρχες, εκάστοτε καλλιτεχνικοί διευθυντές, επίπλαστοι απόφοιτοι δραματικών σχολών κ.ά.) πρέπει να εκλείψουν. Ακόμα πιο παθογόνα και λυπηρή είναι η ψευδαίσθηση της καλλιτεχνικής τους επιτυχίας, όντως ανούσιας και θλιβερής. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα «περί όνου σκιάς ερίζουσι». (Μαλώνουν, συζητώντας για την σκιά του γαϊδάρου). Η ιστορία δείχνει πως τα «σαίνια» και οι εξυπνάκηδες του χώρου, που «αυτοεξυπηρετούνται» μέσω του πολιτισμού, έχουν ημερομηνία λήξης.
Ο ηθοποιός, από την άλλη, δεν πρέπει να αναλώνεται σε ακατάσχετες παρασκηνιακές φλυαρίες και σε περισπούδαστες θεατρικές αναλύσεις κομμωτηρίου, αλλά να τιμά και να αφοσιώνεται στην αμφίδρομη σχέση του με το θεατρόφιλο κοινό. Μόνο έτσι θα ξεφύγει από τα στεγανά της μετριότητας και θα ενισχύσει πνευματικά με τις προτάσεις του. «Η τέχνη δεν ανέχθηκε ποτέ, τίποτα έξω από το μέτρο της» ΑΜΛΕΤ. Τις πλειάδες, των «ανειδίκευτων» κομπιναδόρων και περαστικών του θεάτρου, εκθέτει και ξεβράζει η ίδια η τέχνη.
Οι θεατρικές παραστάσεις με έμπνευση, σοβαρότητα και κύρος, απαντούν στην κρίση, έχουν υπόσταση και «εκπαιδεύουν» το θεατρόφιλο κοινό, για κάτι ανώτερο και προοδευτικό.
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΤΕΧΝΗ- ΠΑΙΔΕΙΑ
Πολλοί υποστηρίζουν πως ήρθε η εποχή του επαναπροσδιορισμού του θεατρικού χώρου. Οι καθοδηγητές και διαμορφωτές της τέχνης οφείλουν να υποστηρίξουν το «θεσμικό πρωτόκολλο», που θα οδηγήσει τον κόσμο να παρακολουθεί παραστάσεις με ουσία, περιεχόμενο και να έρχονται σε ρήξη με «μόδες» και «υστερικές καινοτομίες». Έτσι η ελληνική κοινωνία, θα συνέλθει από το λήθαργο της απάθειας. Ο ρόλος του θεάτρου, ως βαρύ πυροβολικό του πολιτισμού, με τον οξύ σατυρικό, ηθογραφικό, κοινωνιολογικό του λόγο, θα «ενοχλήσει», τους παράγοντες οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ισχύος. Άλλωστε η παιδεία, η ιδεολογία και ο πολιτισμός αποτελούν το τρίπτυχο θεμέλιο, μιας υγιούς κοινωνίας.
«Φοβάμαι μήπως χαθεί η ιδεολογία και γίνουμε ανθρωπάκια χωρίς αξιοπρέπεια και όραμα», Μ. Μερκούρη.
Στέλιος Ντικούλης,
ηθοποιός
