Της Νατάσας Πολυγένη
Θεσσαλικός, καλαματιανός, τσάμικος, συρτός, μπάλος, Ικαριώτικος... Οι ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί δεν έχουν τέλος. Είναι ίσως η μοναδική τέχνη, που το πέρασμα των χρόνων την κάνει να «ξανανιώνει». Μια τέχνη ζωντανή που καλλιεργεί το σώμα και το νου και με την προσθήκη του στοιχείου του λαϊκού πολιτισμού, καταφέρνει να ξυπνά έντονα συναισθήματα για τον κάθε τόπο και τον λαό, την ιστορία του, τη λεβεντιά του. Κυκλικοί σχηματισμοί, όμορφες πλουμιστές φορεσιές, λεβέντες νέοι και λυγερόκορμες κοπέλες που εκτελούν περήφανα αρχέγονες φιγούρες. Στο πέρασμα των αιώνων μέχρι τις μέρες μας ο χορός εξακολουθεί να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι και δραστηριότητα της διττής φύσης του ανθρώπου (σώμα – πνεύμα) που χαρακτηρίζει μέσω της γλώσσας του σώματος το πολιτιστικό γίγνεσθαι του κάθε λαού, απελευθερώνοντας παράλληλα συναισθήματα και συμβάλλοντας έτσι στη συνέχεια της χορευτικής κληρονομιάς και παράδοσης. Ο χορός αποτελεί μια καλλιτεχνική δημιουργία που συνδέεται άμεσα με το φυσικό περιβάλλον, την κοινωνία, την ιστορία κάθε τόπου αλλά ταυτόχρονα εξυπηρετεί την ανάγκη του ατόμου για ψυχαγωγία, ανάπαυση και διακοπή από τη μονοτονία της καθημερινότητας. Αποτελεί μια συλλογική μορφή έκφρασης συναισθημάτων, πηγή λαϊκού πολιτισμού, τρόπος σωματικής άσκησης.
Για τη σημασία της διδασκαλίας των παραδοσιακών χορών και την ένταξή τους στη καθημερινότητά μας, μιλά στην «Ε» ο δάσκαλος παραδοσιακών χορών του Λυκείου Ελληνίδων Λάρισας κ. Δημήτρης Τσιπλακούλης. Όπως επισημαίνει αρχικά η διδασκαλία του παραδοσιακού χορού, ήρθε σαν φυσικό επακόλουθο, από ανάγκη να μην διακοπεί η χορευτική παράδοση, η οποία αποτελούσε σημαντικό λειτουργικό στοιχείο κοινωνικής συνοχής και ταυτότητας.
Και αυτό γιατί με τον χορό εξαρτάται όχι μόνο η κινητική συμπεριφορά του νεοέλληνα, αλλά υπαγορεύονται και διαμορφώνονται όψεις κοινωνικής συμπεριφοράς προσώπων σε διάφορες εθιμικές και κοινωνικές περιστάσεις όπως σε γάμους γλέντια κ.α.
Παράλληλα, τονίζει ότι εάν σταματήσει ο παραδοσιακός χορός να διδάσκεται θα διαφοροποιηθεί η συμπεριφορά του νεοέλληνα και θα μεταλλαχθεί όχι μόνο ο χορός του, αλλά και η κοινωνική συμπεριφορά σε όλες τις εθιμικές εκδηλώσεις.
Ο δάσκαλος παραδοσιακού χορού θα πρέπει να βασίζεται στα κινητικά πρότυπα που υπήρχαν παλαιότερα σε κάθε τόπο ή σε ορισμένες περιοχές που επιβιώνουν ακόμη και σήμερα. «Είναι ευτύχημα που σήμερα έχουμε ένα αρκετά μεγάλο και αξιόλογο υλικό με χορούς από τα διάφορα μέρη που διδάσκουμε και τα μελετούμε. Σε μια εποχή που η πολιτιστική μας ταυτότητα κινδυνεύει να αλλοιωθεί και απομακρυνόμαστε ολοένα και περισσότερο από την παράδοση, θεωρείται επιτακτική ανάγκη η επαφή των νέων με τους τοπικούς χορούς. Άλλωστε πρόκειται για ένα τεράστιο θησαυρό από λαϊκά μουσικοχορευτικά δημιουργήματα που αποτελούν καλλιτεχνήματα, υπάρχει στη μνήμη και κυλάει στις φλέβες των ανθρώπων του κάθε τόπου, της κάθε τοπικής κοινωνίας, των εκάστοτε πρωταγωνιστών. Περιμένει κάθε φορά να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε να ζωντανέψει, να πάρει σάρκα και οστά» υπογραμμίζει ο κ. Τσιπλακούλης και προσθέτει ότι σήμερα απαιτείται στους νέους -κυρίως μέσω της διδασκαλίας- άμεση μετάγγιση των μορφών ζωής. Μεταβίβαση όλου του ζωντανού πλούτου που περικλείει ο πολιτισμός μας. Επειδή μορφές ζωής όπως η γλώσσα, η νοοτροπία, η τέχνη, τα ήθη και τα έθιμα, οι δοξασίες, οι θρύλοι, η θρησκεία και ακόμη το ύφος, ο τρόπος ζωής και το ήθος των ανθρώπων αποτελούν ενότητα στις τρεις διαστάσεις του χρόνου, στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον.
Αυτοί και μόνο οι λόγοι είναι αρκετοί, για να ωθήσουν τους γονείς στο να κατευθύνουν τα παιδιά τους στους παραδοσιακούς χορούς, καθώς όπως λέει και ο κ. Τσιπλακούλης, στην ουσία η διδασκαλία χορών είναι ένα μέσο εκπαίδευσης που βοηθά την εσωτερική ψυχική ανάπτυξη του παιδιού. Γιατί οι χοροί, καταλήγει, δεν είναι απλά ένα μάθημα αλλά μια κοινωνική λειτουργία, ένα μήνυμα, σύνοψη ανθρωπιάς και βάση για μια αντίληψη ζωής.
