Το έθιμο της Τυρινής έγινε παράσταση...

* ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΛΑΪΑ ΝΑΚΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΛΑΙΡΗ ΜΠΑΚΟΥΡΑ * ΟΙ ΔΥΟ ΛΑΡΙΣΑΙΕΣ ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ «Ε»

Πόσες φορές είχαμε σαν παιδιά, αλλά και ως ενήλικες, αναρωτηθεί τι είναι το Τριώδιο, τι σχέση έχει με τις απόκριες, τι είναι και γιατί υπάρχει η εβδομάδα της Κρεατινής και η εβδομάδα της Τυρινής;

Η λαογραφική έρευνα που απαντά σε όλες αυτές τις ερωτήσεις έγινε μια διαδραστική παράσταση από την Αγλαΐα Νάκα και την Κλαίρη Μπακούρα! Δύο θεατρολόγοι με κοινή αγάπη, τόσο για τις παραστατικές τέχνες όσο και για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, ζωντανεύουν, μέσα από το έργο «Η Τυροφάγος: Ένα σύγχρονο ταξίδι στην παράδοση» το έθιμο της Τυρινής. Μετά τις απανωτές sold out παραστάσεις για σχολεία και κοινό το 2024, η Τυροφάγος επιστρέφει την εβδομάδα που δικαιωματικά της ανήκει, 24 Φεβρουαρίου με 2 Μαρτίου 2025! Οι παραστάσεις για το κοινό άρχισαν χθες Πέμπτη και θα συνεχιστούν αύριο Σάββατο 1 και μεθαύριο Κυριακή 2 Μαρτίου.
Με σπουδές και μεγάλη επαγγελματική εμπειρία η Αγλαΐα Νάκα στο θέατρο, στην εκπαίδευση και σε θεατροπαιδαγωγικά προγράμματα, και η Κλαίρη Μπακούρα στο θέατρο, τις μουσειακές σπουδές και την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν ένα μικρό μουσείο, το οποίο κυριολεκτικά ζωντανεύει πάνω στη σκηνή και μας παρασύρει σε ένα ταξίδι εξερεύνησης αρχειακού υλικού.
Το εξαιρετικό κείμενο της Αγλαΐας Νάκα εξηγεί ήθη, έθιμα και παραδόσεις με τον πιο φρέσκο και άμεσο τρόπο, ενώ η σκηνογραφία και ενδυματολογία της Κλαίρης Μπακούρα και της Ζωής Σεϊτάνη ταξιδεύει ανάμεσα στις απόκριες και τον μουσειακό χώρο.
Μιλώντας στην «Ε» η Αγλαΐα Νάκα θα τονίσει ότι: «Η «Τυροφάγος» μας έδωσε την ευκαιρία να φέρουμε επί σκηνής όλον τον μοναδικό τρόπο που αντιλαμβανόμασταν την παράδοση ως παιδιά. Τότε που ακούγαμε απλά λέξεις και τις αναδημιουργούσαμε στο μυαλό μας εικόνες αστείες ή φοβερές. Όπως όταν ακούγαμε τη λέξη τυροφάγος.
Ήταν και για μας ένα ταξίδι στα ήθη και τα έθιμα, αφού είχαμε την ευκαιρία να εξερευνήσουμε πραγματικά από που προκύπτουν όλα αυτά που από πάντα απλώς ακολουθούμε και δεν ξέρουμε από πού έρχονται ακριβώς και γιατί, όπως η νηστεία, το Τριώδιο ή η Τσικνοπέμπτη.
Αυτό που προσπαθήσαμε να κάνουμε σε αυτήν την παράσταση είναι να μιλήσουμε για κάτι τόσο παλιό, όπως είναι η παράδοση, με έναν τρόπο φρέσκο και σύγχρονο, έτσι που να νιώθουμε ό,τι μας αφορά».
Με τη σειρά της η Κλαίρη Μπακούρα θα τονίσει ότι: «Είναι αμέτρητες οι φορές ως διδακτορική ερευνήτρια, που διαβάζοντας κάτι, μου γεννάται το ερώτημα «μα πώς θα μπορούσε αυτή η ιστορία να ειπωθεί πιο άμεσα, πιο φρέσκα, σε μεγαλύτερο κοινό, πώς θα μπορούσε να γίνει δημιουργικά κατανοητή; Έτσι και με την τυροφάγο, ένα έθιμο τόσο πλούσιο, τόσο συνδεδεμένο με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, μου γέννησε το ίδιο ερώτημα. Και η Αγλαΐα κατάφερε να δημιουργήσει ένα ολόκληρο έργο, να κάνει την εθνογραφική έρευνα μια παράσταση. Αυτή η δημιουργία έχει κάτι το εντελώς μοναδικό μέσα, να παίρνεις ερευνητικά στοιχεία και τα συνθέτεις με τέτοιον τρόπο ώστε να μετουσιώνονται σε ένα έργο που μοιράζει γνώση, εκπαιδεύει, προβληματίζει, διασκεδάζει και παρακινεί. Αυτή για εμένα είναι μία από τις τεράστιες δυνάμεις του θεάτρου, ένα ισχυρό ερμηνευτικό εργαλείο. Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Qualia ασχολείται με την πολιτιστική ιστορία και κληρονομιά, με έμφαση στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της γαστρονομίας, οπότε η Τυροφάγος είναι μια τέλεια περίπτωση που κουβαλάει τον διατροφικό πολιτισμό μέσα σε έθιμα του Τριωδίου. Κλείνοντας θα ήθελα να πω πως με καταγωγή από τη Λάρισα φυσικά και κάναμε παράσταση για την εβδομάδα της Τυρινής και όχι της Κρεατινής!».
Η δράση είναι μέρος του ευρύτερου project «Μουσείο Σʋν-ɑɩσθήσεων» της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας Qualia, το οποίο εμπνεύστηκαν η Κλɑίρη Μπɑκούρɑ κɑɩ η Αγλαΐα Νάκα. Το «Μουσείο Σʋν-Αɩσθήσεων» αποτελεί έναν φαντασιακό χώρο, ο οποίος είναι αφορμή για διαδραστικές παραστάσεις και δράσεις εμπνευσμένες από ιστορικά γεγονότα, ιδέες, καλλιτεχνικά έργα, συναισθήματα, πρόσωπα και καταστάσεις που είναι συνδεμένα με πολιτιστικές πρακτικές και το συλλογικό ιδίωμα. Το «Μουσείο Συν-αισθήσεων» φιλοξενεί όλα όσα ξέρουμε από πάντα, δίνοντάς μας την ευκαιρία να τα δούμε με μια άλλη ματιά.
Θανάσης Αραμπατζής