Ο Κ. Λάνταβος μεταφράζει τη σοφόκλεια «Ηλέκτρα»

Ενα από τα κορυφαία έργα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας - Κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες

Την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, το κορυφαίο έργο της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, μεταφράζει ο Λαρισαίος και ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες Κώστας Λάνταβος.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες από τις εκδόσεις «Αρμός», ενώ το προλογίζει ο συγγραφέας και φιλόλογος Θωμάς Ψύρρας. Στο νέο μεταφραστικό του πόνημα ο Κώστας Λάνταβος καταπιάνεται με ένα θέμα που έχουν ασχοληθεί και οι τρεις μεγάλοι αρχαίοι τραγικοί ποιητές.   
Όπως αναφέρει ο Θωμάς Ψύρρας στον πρόλογό του: «Στο τέλος του έργου του Σοφοκλή η Ηλέκτρα βρίσκεται μόνη στη σκηνή. Πώς στέκεται η «εύπατρις, ευκλεής, σοφή, αρίστη και ευσεβής» Ηλέκτρα του Σοφοκλή στο κλείσιμο του έργου, τώρα που η εκδίκηση έγινε πράξη; Είναι χαρούμενη; Θλιμμένη; Γαλήνια; Τρομαγμένη; Ανακουφισμένη; Ή μήπως τίποτα απ’ όλα αυτά; Είναι πρόθυμο θύμα ή όργανο των αφανών Ερινύων; Ή όλα αυτά ταυτόχρονα; Ή μήπως είναι μια άδεια ψυχή, μια μάσκα κενή σαν νεκρή; Τα ερωτήματα δεν επιδέχονται μία και μόνη απάντηση. Αν κάποιος προσπαθήσει να απαντήσει, μοιάζει σαν να υιοθετεί μια μονοδιάστατη εκδοχή του σοφόκλειου πάθους της σκοτεινής ψυχής.
Είναι δυνατό να διαβαστεί η ιστορία της Ηλέκτρας ως εσωτερική τραγωδία ενός προσώπου που έχει υποστεί τα αποτελέσματα μιας δυσλειτουργικής οικογένειας; Ή είναι δυνατόν να διαβαστεί ως πολιτική τραγωδία και ως θρίαμβος ενάντια στον σφετερισμό της εξουσίας και την ανομία των κυρίαρχων, μια κίνηση από την τυραννία προς τη δικαιοσύνη και την ελευθερία; Η αντεκδίκηση, η ανταπόδοση του κακού με το κακό, καθώς και του καλού με το καλό, είναι αποδεκτή και παρέχει στους συνεργούς και τους εκτελεστές της Κλυταιμνήστρας και του Αίγισθου την ηθική υπεροχή; Πρόκειται, άραγε, για ένα έργο ιδεών; Και αν είναι έργο ιδεών, γίνεται να θεωρηθεί η εκδίκηση πράξη απαράμιλλης αξίας και να συγχωρεθεί μια πράξη τόσο φρικτή όσο η μητροκτονία; Ή μήπως η εκδίκηση και η μητροκτονία θεωρούνται πράξεις δικαιοσύνης μόνο όταν έχουν την πλήρη υποστήριξη και έγκριση των θεών; Και εάν κάποιοι θεοί υποστηρίζουν και εγκρίνουν την εκδίκηση και τη μητροκτονία, ενώ κάποιες άλλες θεϊκές δυνάμεις την απορρίπτουν (όπως οι «αφανείς» Ερινύες στη σοφόκλεια εκδοχή που είναι έτοιμες σαν «σκυλιά που δεν μπορεί κανείς να τους ξεφύγει» (στ. 1.388), ποια πρέπει να είναι η επιλογή των ηρώων; Μήπως πέρα και έξω από τις αντιφατικές επιταγές των θεϊκών δυνάμεων ο άνθρωπος τελικά εντάσσεται με τους δικούς του όρους σε έναν σκοπό και δε δεσμεύεται παρά μόνο από το ήθος του; Τελικά ο θεατής «νομιμοποιείται» να θέσει υπό κρίση, να αθωώσει ή να καταδικάσει, την Ηλέκτρα ή τον Ορέστη; Μήπως ο ρόλος του θεατή (ιδιαίτερα του σύγχρονου) είναι να αναλάβει τον ρόλο των αφανών Ερινύων-Ευ-μενίδων; Αλλά πώς να απαντήσει στο πάθος της σκοτεινής ψυχής;».
Θ.Α.