«Παρακαταθήκη ανθρωπιάς με αφορμή έναν θεσμό που ταλάνισε τις γυναίκες»

* ΤΟΝΙΣΤΗΚΕ ΧΘΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΙΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΙΩΑΝΝΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

«Παντρεύτηκα με προξενιό, δεν τον ήθελα κι μ’ ήριξαν και ξύλο... Ήμαν δεκατέσσερα χρονών.

Ναι, δεκατέσσερα και μετά άι με πάντρεψαν κι η παράσταση έλαβε τέλος»: Πέντε γυναίκες αφηγούνται στιγμές της ζωής τους, αφηγήσεις που υπαινίσσονται ιστορίες ανείπωτες της γυναικείας συνθήκης, αλλά κυρίως εσωτερική δύναμη κι έναν διαρκή αγώνα πάνω στο νόημα. Τις αφηγήσεις αυτές τις συνέλεξε η Λαρισαία συγγραφέας Ιωάννα Γιαννακοπούλου και τις έκανε ένα εξαιρετικό βιβλίο, που φέρει τον τίτλο «Προίκες. 5 πρόσωπα σε 48 πράξεις» (εκδόσεις «Ακυβέρνητες πολιτείες») και που παρουσιάστηκε χθες στη Λογοτεχνική Γωνία. Στην εκδήλωση που διοργάνωσαν η Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Λαρισαίων, το περιοδικό «Θράκα» και οι εκδόσεις «Ακυβέρνητες πολιτείες», για το βιβλίο μίλησαν η δημοσιογράφος Κωνσταντίνα Καρυδάκη, η ψυχολόγος PhD, επιστημονική υπεύθυνη Κέντρου Πρόληψης ΟΚΑΝΑ Ειρήνη Κουφακη κι η συγγραφέας, ενώ η θεατρολόγος-συγγραφέας Κατερίνα Βασδέκη διάβασε αποσπάσματα του βιβλίου και η Σταματίνα Σακιώτη τραγούδησε τραγούδια σχετικά με την προίκα.
Ανοίγοντας την εκδήλωση, η κ. Καρυδάκη σημείωσε, ανάμεσα σε άλλα, ότι: «Η Ρηνούλα, η Γιωργή, η Πολυξένη, η Ανθούλα κι η Ζωή, στη δύση της ζωής τους, μιας ζωής προκαθορισμένης, με πάθια, με κόπο, πολύ κόπο, με πόνο, πολύ πόνο. Τον πόνο της αδικίας.
Κάθε ιστορία είναι ξεχωριστή, αλλά κακά τα ψέματα: Η γυναίκα ήταν κοινωνικά κατώτερη, η απροίκιστη... ανύπαρκτη... Ο γάμος αποτελούσε εμπορική συμφωνία και τα κορίτσια ήταν το προϊόν πώλησης. Οι προίκες της Ιωάννας Γιαννακοπούλου είναι μια παρακαταθήκη ανθρωπιάς με αφορμή έναν θεσμό που ταλάνισε τις ζωές των γυναικών μέχρι τον προηγούμενο αιώνα. Μην αναθαρρείτε επειδή καταργήθηκε: Πάντα θα βρίσκουμε τρόπους και λόγους να δημιουργούμε θύματα».
Με τη σειρά της, η κ. Ειρήνη Κουφάκη ανέφερε ότι: «Όσο καιρό διάβαζα το βιβλίο, έπεσα πάνω σε έναν άρθρο της «Καθημερινής» για τη Χρυσομηλιά Τρικάλων. Ο τίτλος είναι «Το χωριό που έλυσε το δημογραφικό. Παρά τις δυσκολίες, η Χρυσομηλιά είναι σαν μια μεγάλη οικογένεια. Ό,τι δεν μπορεί να προσφέρει το κράτος, φαίνεται ότι το αναπληρώνει ως έναν βαθμό η δεμένη κοινότητα». Ένα άλλο άρθρο που τράβηξε την προσοχή μου, αφορούσε το μεγάλο αρχιτεκτονικό βραβείο The Pritzker Prize. Φετινός νικητής είναι ο Ιάπωνας Riken Yamamoto, τον οποίο οι New York Times αναφέρουν ως τον αρχιτέκτονα που χτίζει κοινότητες. Τα σχέδιά του προσκαλούν τους ανθρώπους να εμπλέκονται συνεχώς στην κοινότητα, διάβασα... Και τέλος, σε ένα επαγγελματικό ταξίδι στην Ιταλία σχετικά με τις Θεραπευτικές Κοινότητες των εξαρτημένων, ξαναθυμήθηκα τα λόγια του καθηγητή μου, Φοίβου Ζαφειρίδη, ότι η κοινότητα θεραπεύει... Ας βρούμε, λοιπόν, την ιδανική ισορροπία ανάμεσα στην ελευθερία και την ασφάλεια, γιατί έτσι και αλλιώς είμαστε προορισμένοι να ζούμε σε κοινότητες. Θα κλείσω με τα σοφά λόγια της Πολυξένης ... Από κτίσεως κόσμου θέλω να πω, έτσι πορεύεται η ζωή, αγωνιζόμαστε για το καλύτερο, αλλά πρέπει να είναι όλοι, που δεν είναι όλοι, εσύ αγωνίζεσαι, ο άλλος το χαλάει από κει, αυτά... Ιωάννα συγχαρητήρια! Το βιβλίο είναι φυσικά μια συγκατασκευή – Οι Γυναίκες μίλησαν όπως τις άκουσες και άκουσαν όπως τις μίλησες... με σεβασμό, ενσυναίσθηση και τρυφερότητα».
Τέλος, η Ιωάννα Γιαννακοπούλου ανέφερε ότι: «Αυτό το έργο ανήκει στις αφηγήτριές του, τις γυναίκες που μου μίλησαν για τη ζωή τους, τα προικιά και τα νυχτέρια, το προξενιά, τον έρωτα, τον γάμο, την επόμενη μέρα, αλλά και τη φτώχεια, τον Εμφύλιο, τη σκληρότητα της ζωής, τις προσδοκίες και τις ματαιώσεις».
Θανάσης Αραμπατζής