«Ταρ» του Τοντ Φιλντ

ΣΤΟ ΣΙΝΕ ΜΥΛΟΣ «ΜΠΑΡΜΠΗΣ ΒΟΖΑΛΗΣ» ΕΩΣ ΤΙΣ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ

Ο Σαίξπηρ σημείωσε (για) τον καθρέφτη που το θέατρο θέτει απέναντι στην ανθρώπινη φύση. Στη συνέχεια ο καθρέφτης απέκτησε περαιτέρω εύρος στον κινηματογράφο και στην εποχή μας (όπως και σε κάθε εποχή αντίστοιχα) έχει δώσει ποικίλες διαστάσεις στην εικόνα (τηλεόραση, μέσα

κοινωνικής δικτύωσης κτλ.). Όμως το είδωλο στον καθρέφτη (που προβάλλει την εικόνα αντίστροφα) αντανακλά μία επιφανειακή διάσταση, που μπορεί να κρύβει πολλές άλλες όπως μία κλειστή πόρτα ακόμη και πολύ κοντά στη δική μας. Επίσης η μνήμη είναι συχνά αντικατοπτριστική στην επιφάνειά της και όταν ξαναδούμε μία εικόνα (ιδίως πολύ) αργότερα από όταν την πρωτοείδαμε μπορεί να διαπιστώσουμε ότι τη θυμόμασταν αντίστροφα, σαν να τη βλέπαμε τόσον καιρό (στη μνήμη μας) σε καθρέφτη. Ο κινηματογράφος βασίζεται στο μετείκασμα, τη λειτουργία του ματιού με την οποία μία εικόνα μένει στη μνήμη για περίπου 1/10 του δευτερολέπτου αφού εμφανιστεί και αμέσως (εξ)αφανιστεί. Επίσης ο κινηματογράφος, ασχέτως θέματος και στυλ ταινίας, (περι)έχει οργανικά τη λειτουργία ενός ονείρου ή (αν το δούμε αντίστροφα) το όνειρο έχει κινηματογραφική δομή: εναλλαγές πλάνων (κοντινά, μακρινά, μονοπλάνα κτλ.) και δράσης σε διαφορετικό χρόνο και χώρο με μοντάζ και ποικιλία αποχρώσεων στην παλέτα των εικόνων. Έτσι, όταν βλέπουμε σκηνή ονείρου σε ταινία, στην ουσία μιλάμε για κινηματογράφο-μέσα-στον-κινηματογράφο όπως προηγουμένως (αντίστοιχα) για θέατρο-μέσα-στο-θέατρο (ξεκινώντας χαρακτηριστικά από τον Σαίξπηρ) και (προπάντων) όνειρο-μέσα-στο-όνειρο (όταν ονειρευόμαστε ότι ονειρευόμαστε).
Η Αμερικανίδα Λίντια Ταρ, έχοντας τον Λέναρντ Μπέρνσταϊν ως είδωλο, βρίσκεται στο απόγειο της καριέρας της ως μαέστρος της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Βερολίνου ώσπου κάτι κλονίζει τη βεβαιότητα της θέσης που θεωρούσε ότι είχε μέχρι τότε. Όμως το τέλος μπορεί ακόμη και να οδηγεί (σ)την αρχή. Με την Κέιτ Μπλαντσέτ, μία από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς όλων των εποχών σε μία ερμηνεία απλώς πέραν περιγραφής ως Ταρ, και μαζί με επίσης μεγάλους ερμηνευτές σε μία υπέροχη διανομή (Νίνα Φος, Νοεμί Μερλάν, Τζούλιαν Γκλόβερ, Μαρκ Στρονγκ κ.α.), ο Τοντ Φιλντ έγραψε και σκηνοθέτησε ένα μοναδικό επίτευγμα που συναρπάζει καθηλωτικά τις (συν)αισθήσεις από το πρώτο λεπτό έως το τελευταίο. Με απαράμιλλη αμεσότητα εμβρίθειας σε παρτιτούρα με νότες κοινωνι(ολογι)κού ψυχογραφήματος, ο Φιλντ προχωρά ως μαέστρος κορυφαίας κλάσεως στις συγχορδίες που συνθέτουν τις πτυχές μίας ανεξίτηλα πολύτιμης κινηματογραφικής εμπειρίας. Τα πλασματικά είδωλα (στις αντανακλάσεις των ειδωλοποιήσεών τους) μπορεί να παραπλανούν τα μάτια (εστιάζοντας σε μία εικονική πραγματικότητα) σε σημείο που να καταλήξουν ακόμη και να λένε ψέματα στον εαυτό τους και η αντανάκλαση της μνήμης να πάρει διαστάσεις ψυχοπαθολογίας. Στο τέλος (όπως και εξαρχής) ο κινηματογράφος θέτει έναν καθρέφτη απέναντι στην ανθρώπινη φύση που δεν παύει να ρωτά: τι συνέβη πραγματικά; Και ο Τοντ Φιλντ προσφέρει εδώ (μία αντανάκλαση του ερωτήματος σε) ένα πραγματικό αριστούργημα γνήσιας απόλαυσης της Τέχνης του Κινηματογράφου.
Μιχάλης Δ. Ταμπούκας
Ηθοποιός