πάνω στην ψυχή μου. Οι εκρήξεις του θρυμματισμού της με ευεργετούν χαρίζοντάς μου αφορμές γραφής. Ολόκληρη η συγγραφική μου παραγωγή έχει να κάνει με τη μνήμη» τονίζει σήμερα στην «Ε» ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιώργος Χ. Θεοχάρης με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του με τίτλο «Δίφορη μνήμη» (εκδόσεις «Πόλις») που θα γίνει σήμερα και ώρα 7.30 μ.μ. στο art cafe Connectiva. Ο Γιώργος Θεοχάρης στη συνέντευξή του σήμερα μιλάει για το βιβλίο του, τη Μάρω Δούκα που τον παρότρυνε να καταγράψει τις για το χωριό του αφηγήσεις, τον τίτλο του βιβλίου, την ευχή του τα νέα παιδιά μέσω του βιβλίου «να μπορέσουν να αντιληφθούν την Ιστορία ως σκληρή υπενθύμιση», αλλά και τη στενή του σχέση με τη Λάρισα. Σε μήνυμά του δε στους Λαρισαίους ο Γιώργος Θεοχάρης θα αναφέρει χαρακτηριστικά «...θα προτρέψω όλους μας να αναχθούμε και να παραμείνουμε σε ύψος αντάξιο της ιστορίας και του λαμπρού παρόντος της πόλης μας».
Συνέντευξη στον Θανάση Αραμπατζή
• Κύριε Θεοχάρη, μιλήστε μας για τη «Δίφορη μνήμη» σας...
-Πρόκειται για μια κιβωτό μνήμης βιωμένης αλλά, κυρίως, διαμεσολαβημένης, γεγονότων που συνέβησαν στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα στον γενέθλιο τόπο μου, το κεφαλοχώρι της Φωκίδας, Δεσφίνα, που βρίσκεται στις υπώρειες του Παρνασσού, στο οροπέδιο αντίκρυ στους Δελφούς και την Αράχωβα. Ωστόσο, αν κανείς αγνοήσει το όνομα του χωριού όπου διαδραματίστηκαν όσα ιστορούνται στο βιβλίο, μπορεί να μεταφερθεί οπουδήποτε στην ελληνική επαρχία εκείνης της περιόδου. Το διαμεσολαβημένο μέρος της μνημονικής καταγραφής το οφείλω στη μάνα μου την οποία κατέγραψα στο δημοσιογραφικό μου μαγνητοφωνάκι, συνολικά για 9 ώρες. Της ζητούσα να μου διηγείται την εμπειρία της ζωής της στο χωριό ενώ δουλεύαμε στα λιόφυτα, μάλιστα σε κάποιες καταγραφές ακούγεται, μαζί με τη φωνή της, και ο ήχος από τη βέργα που τίναζα τα λιόκλαρα να πέσει ο πικρός καρπός.
Το βιβλίο χωρίζεται σε ενότητες οι οποίες εισάγονται με παράθεση τεκμηρίων από βιβλία και εφημερίδες εποχής που αναφέρονται στη Δεσφίνα και, με έναν τρόπο, «συνομιλούν» με τις σύντομες πρόζες της δικής μου αφήγησης. Στην πρώτη ενότητα οι πρόζες είναι μεγαλύτερης έκτασης και αφορούν στην εισαγωγή του αναγνώστη στη γνωριμία με τον τόπο, τον γράφοντα και τους γεννήτορές του. Στο βιβλίο παρατίθενται και ποιήματα του γράφοντος που η έμπνευσή τους αφορμάται από τη ζωή στον γενέθλιο τόπο. Τέλος, να σημειώσω ότι οφείλω το βιβλίο στην αγαπημένη μου Μάρω Δούκα, η οποία έχοντας γίνει κοινωνός κάποιων αφηγήσεών μου για τη ζωή στο χωριό με παρότρυνε να τις καταγράψω και μου ασκούσε, ευεργετικό, έλεγχο καθημερινά, ρωτώντας με αν προχώρησα τη συγγραφή.
• Τι είναι για σας η μνήμη;
- Η μνήμη για μένα είναι ένας μεγάλος βράχος που θρυμματίζεται εξακολουθητικά πάνω στην ψυχή μου. Οι εκρήξεις του θρυμματισμού της με ευεργετούν χαρίζοντάς μου αφορμές γραφής. Ολόκληρη η συγγραφική μου παραγωγή έχει να κάνει με τη μνήμη. Δύο, μάλιστα ποιητικά μου βιβλία έχουν στον τίτλο τους τη λέξη μνήμη. Ακόμη και το βιβλίο ιστορικής έρευνας «Δίστομο 10 Ιουνίου 1944 – το Ολοκαύτωμα», που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού – Μαρτυρίας, με τη διατήρηση της μνήμης των εγκλημάτων του Ναζισμού έχει να κάνει.
• Ο τίτλος του βιβλίου, αλήθεια, τι σημαίνει;
- Σηματοδοτεί τη διττή αποτύπωση της μνήμης στο περιεχόμενο του βιβλίου, γιατί παρατίθενται γεγονότα πικρά, τραγικά, αλλά και χαρούμενα και όμορφα. Καθώς οι δίφορες λεμονιές, για παράδειγμα, που καρπίζουν δυο φορές το χρόνο έτσι κι η μνήμη καρπίζει εξακολουθητικά. Από την άλλη, σηματοδοτεί και το ότι όντας κατά βάση ποιητής, πέρασα με τούτο το βιβλίο και στην πεζογραφία.ΤΑ ΝΕΑ ΠΑΙΔΙΑ
• Τι θα θέλατε να κρατήσουν από το βιβλίο σας οι αναγνώστες;
- Διαβάζοντας τα νέα παιδιά του σήμερα το βιβλίο και βλέποντας πώς ήταν η σκληρή ζωή στην προπολεμική και μεταπολεμική ελληνική επαρχία, θα ήθελα να μπορέσουν να αντιληφθούν την Ιστορία ως σκληρή υπενθύμιση.• Στο βιβλίο υπάρχουν έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία, πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν να γράψετε για σας και τους οικείους σας; Υπήρξε κάτι που να σας φόβισε;
- Ήταν, εντέλει, εύκολο, αφού μιλώντας για μένα και τους δικούς μου αντικαθρέφτισα έναν κόσμο ολόκληρο μιας εποχής δύσκολης, σκληρής, πολλές φορές τραγικής. Τίποτα δεν με φόβισε, άλλωστε η συγχωρεμένη η μάνα μου κατά καιρούς έλεγε: «αμάν, δεν κρύβεις και τίποτα, όλα τα μαρτυράς στα ποί’ματα!», και καταλάβαινα ότι ουσιαστικά χαιρόταν που αυτά που «μαρτυρούσα» έκαναν εντύπωση στους αναγνώστες της γραφής μου.
• Γιατί επιλέξατε να γράψετε για τη γενέθλια γη;
- Μα γιατί η χωροχρονική της πραγματικότητα, θέλω να πω, η γεωγραφική της θέση στις υπώρειες του Παρνασσού όπου διαχρονικά η φλέβα της ιστορικής πραγματικότητας, από τα αρχαία χρόνια μέχρι τη δεκαετία του 1950, παλλόταν με ρυθμό καλπασμού, μου έδινε μια σπάνιας δυνατότητας αφορμή να εκφραστώ και να συντηρήσω «φωλιές νερού μέσα στις φλόγες», για να μνημονεύσω τον εμβληματικό στίχο του Αναγνωστάκη.
ΥΨΟΣ ΑΝΤΑΞΙΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ
• Εχετε μια στενή σχέση με τη Λάρισα, θα θέλατε να στείλετε ένα μήνυμα στους πολίτες της;
- Πράγματι από το 1974, που πρωτοήρθα, έχω σχέση αγαπητική με την πόλη. Γνώρισα τη Λάρισα με τις, όμορφες, αστικές, ακόμη, κατοικίες και με τα προσφυγικά, με τους θερινούς κινηματογράφους και την Κινηματογραφική Λέσχη, με το Θεσσαλικό Θέατρο να ξεκινά την υπέροχη πορεία του δίνοντας παραστάσεις στο παλιό κτίριο του Ωδείου. Είδα την πόλη να αναπτύσσεται να ομορφαίνει, να αποκτά Πινακοθήκη, να διαμορφώνονται οι πλατείες και οι δρόμοι της, να γίνεται ο χώρος του ποταμιού προσβάσιμος, να συντελούνται σημαντικά έργα υποδομής και να εξελίσσεται και να πλουτίζεται πολιτιστικά η καθημερινότητα με εικαστικές δράσεις, με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, με το περιοδικό Θράκα που πήρε τη σκυτάλη από το εξαιρετικό περιοδικό Γραφή (της πρώτης περιόδου), με τα Μουσεία, με τον φοιτητόκοσμο που προσθέτει τη ζωντάνια του, με τους συγγραφείς και τους μουσικούς δημιουργούς της, με τόσα και τόσα. Κι αν η ταπεινότητά μου θα μπορούσε να στείλει ένα μήνυμα στους συμπολίτες, τότε, εγώ, που δεν ζω, ακόμη, μόνιμα στη Λάρισα, θα προτρέψω όλους μας να αναχθούμε και να παραμείνουμε σε ύψος αντάξιο της ιστορίας και του λαμπρού παρόντος της πόλης μας.
