με τη Μικτή Χορωδία του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας και τίτλο «Χαίρε, ω χαίρε Ελευθεριά!» θα πραγματοποιηθεί μεθαύριο Κυριακή 26 Μαρτίου 2023, στις 8.30 μ.μ., στην Αίθουσα Συναυλιών Δ.Ω.Λ. Στην εκδήλωση θα ακουστούν και θα παρουσιαστούν εκτεταμένα αποσπάσματα, εννέα μέρη, απ’ τον «Ύμνο εις την Ελευθερία», ποίημα του Διονυσίου Σολωμού, μελοποιημένο απ’ τον Κερκυραίο συνθέτη Νικόλαο Μάντζαρο. Επίσης, θα ακουστεί το έργο «Αρκαδία IV», στο οποίο ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιεί τρεις «Ωδές» του Ανδρέα Κάλβο.
Μιλώντας για τη συναυλία, αλλά και το ιστορικό υπόβαθρο και πλαίσιο, όταν ο Διονύσιος Σολωμός και Ανδρέας Κάλβος έγραψαν τα έργα τους και μέρος των οποίων θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν οι Λαρισαίοι, ο πολιτικός μηχανικός και παλαιό μέλος της Χορωδίας Βασίλης Χασιώτης θα σημειώσει ότι:
Ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» (σε στίχους Διονύσιου Σολωμού και μελοποίηση Νικόλαου Χαλικιόπουλου-Μάντζαρου) αποτελείται από 158 τετράστιχες στροφές (632 στίχοι) σε γλώσσα μικτή (δημοτική, εμπλουτισμένη με λόγια στοιχεία και κάποιους ιταλισμούς). Συνδυάζει το λυρικό με το ηρωικό στοιχείο, την ορμητικότητα του ρυθμού με τη μεγαλοπρέπεια των περιγραφών, εντάσσεται στο ρεύμα του ευρωπαϊκού ρομαντισμού που φουντώνει στις αρχές του 19ου αιώνα και τροφοδοτείται από το αίτημα των λαών για εθνική χειραφέτηση και ολοκλήρωση, για ελευθερία, για στροφή από την αριστοκρατία και τον ηγεμονισμό προς τον λαϊκό πολιτισμό. Στον «Ύμνο» περιέχεται όλη η θεματολογία της σολωμικής ποίησης, η Ελευθερία, η Πατρίδα, η Θρησκεία. Το 1825 τυπώθηκε στο πολιορκούμενο Μεσολόγγι (2η πολιορκία της πόλης, από τον Κιουταχή).
Ο Διονύσιος Σολωμός υπήρξε ο μέγιστος Έλληνας ποιητής του 19ου αιώνα και ένας εκ των κορυφαίων Νεοελλήνων ποιητών. Θεμελιωτής της Επτανησιακής Σχολής, πρωτοπόρος του νεοελληνικού έμμετρου λόγου που αρχίζει ουσιαστικά με αυτόν, «Εθνικός ποιητής», διότι ύμνησε τον Εθνικό αγώνα της Ανεξαρτησίας και διότι πρώτος αυτός έγραψε ποίηση στην εθνική λαϊκή μας γλώσσα, στη δημοτική. Αν η επίσημη Ελλάδα άργησε να καθιερώσει ως Εθνικό Ύμνο των Ελλήνων τον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν» οφείλεται στο γεγονός ότι το πρώτο επίσημο κράτος του Νέου Ελληνισμού συγκροτήθηκε έξω από το πνεύμα της Εθνικής μας Επανάστασης, ίσως και σε αντίθεση με αυτό. Το ποίημα μελοποιήθηκε (1828 έως 1830) από τον Κερκυραίο Νικόλαο Χαλικιόπουλο - Μάντζαρο (1795 - 1872) σε απλό και λαϊκό τόνο, για τετράφωνη ανδρική χορωδία και πιάνο (ο Σολωμός έχει πια εγκατασταθεί στην Κέρκυρα και ως έχων γνώσεις μουσικής, συνεργάζεται με τον φίλο του Μάντζαρο κατά τη μελοποίηση και την εγκρίνει απόλυτα). Η Χορωδία του Μουσικού Συλλόγου Λάρισας τίμησε σε μία λαμπρή συναυλία στον «Γαλαξία» την Εθνική Επέτειο της 25ης Μαρτίου πριν 30 χρόνια (25.03.1993), με τη θαυμάσια απόδοση μέρους της 1ης μελοποίησης (στροφές 1 - 33 και 38 - 41) του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» (μουσική διδασκαλία - διεύθυνση: Δημ. Καρβούνης, στο πιάνο: Δημ. Δημόπουλος).
Το 21μελές ανδρικό φωνητικό σύνολο «ΜΕΙΖΟΝ» παρουσίασε σε μία συγκλονιστική ερμηνεία στο -άδειο από κοινό, λόγω της πανδημίας- Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την 25η.03.2021, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, την 3η («πολυφωνική») μελοποίηση του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» (μουσική διδασκαλία - διεύθυνση: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος, στο πιάνο: Στάθης Σούλης).
Η Μικτή Χορωδία μας θα παρουσιάσει μεθαύριο Κυριακή, στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας, την 1η μελοποίηση (48 στροφές, από τις 158 συνολικά) του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» (ενορχήστρωση - μεταγραφή για μικτή χορωδία - μουσική διδασκαλία - διεύθυνση: Δημήτρης Καρβούνης, στο πιάνο: Ιωάννα Σιοπούδη, στα τυμπάνια: Γιάννης Μακρυγιάννης).
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ
Ο Ανδρέας Κάλβος (Ζάκυνθος1792-Λάουθ Αγγλίας1869) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές. Σύγχρονος του Διον. Σολωμού, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο, από εύπορη οικογένεια. Ο πατέρας του εγκαταλείπει τη σύζυγο και τη Ζάκυνθο, για να εγκατασταθεί στην Ιταλία μαζί με τα 2 παιδιά του, όταν ο μικρός Κάλβος ήταν 10 ετών, όπου και παρέμεινε για 14 έτη, αποκτώντας στέρεη γνώση της ιταλικής παιδείας και γλώσσας. Συνδέθηκε στενά με τον ποιητή και λόγιο Ugo Foscolo και μυήθηκε στον νεοκλασικισμό, στα αρχαϊκά πρότυπα και στον πολιτικό φιλελευθερισμό. Έζησε και εργάστηκε ως καθηγητής επί 21 συνολικά έτη στην Αγγλία, όπου και πέθανε. Μετά από 91 χρόνια (1960, «Έτος Κάλβου») έγινε η μετακομιδή των οστών του στην Αθήνα και εν συνεχεία στη Ζάκυνθο (πρεσβευτής της Ελλάδας στο Λονδίνο, ήταν ο Γιώργος Σεφέρης). Επί 26 έτη (1826 - 1852) έζησε στην Κέρκυρα και -όπως μαρτυρείται- με τον Διον. Σολωμό «είχε απλή γνωριμία», ενώ κατ άλλους οι δύο άνδρες «ουδέποτε συνομίλησαν». Ο Κάλβος γνώριζε άριστα εκτός από την ελληνική και την ιταλική γλώσσα, την αγγλική και τη γαλλική.
Η εξαιρετική παιδεία και η ρομαντική ψυχοσύνθεσή του συμπλέκουν στην ποίησή του το δραματικό με το ειδυλλιακό, το παγανιστικό με το χριστιανικό, τα αρχαιοελληνικά πρότυπα με τη σύγχρονη επαναστατική τάση, τον πουριτανισμό με τον λανθάνοντα ερωτισμό, την αυστηρή - κλασική φόρμα με το ρομαντικό περιεχόμενο. Συγκλονισμένος και συνεπαρμένος από το ξέσπασμα της Επανάστασης των Ελλήνων, έγραψε μέσα σε 2 έτη (Γενεύη - 1824, Παρίσι - 1825) τις δύο συλλογές των «Ωδών» του (10 «Ωδαί», η κάθε συλλογή), «Η Λύρα» και «Λυρικά» (τον Μάιο του 1823, ο Διον. Σολωμός, 25 ετών, ολοκλήρωνε μέσα σε 3 μήνες τον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν»). Ο Κάλβος γράφει πεντάστιχες στροφές (αρχαϊκή μετρική) σε στίχους επτασυλλάβους με πρόσθεση πεντασυλλάβων, σε γλώσσα αρχαΐζουσα με βάση δημοτική - δεν τόλμησε να απορρίψει την καθαρεύουσα ή τη δημοτική (η γλωσσική πολλαπλότητα της εποχής του, αντιπαρατάσσεται στις «Ωδές»). Έτσι, στο έργο του διασταυρώνεται η ζωντανή φωνή της ζωής με τη λόγια γλώσσα των βιβλίων. Γενικά, ο Κάλβος επιχειρεί να συνδυάσει αντίρροπες δυνάμεις (το μυθικό στοιχείο με τα σύγχρονα γεγονότα της εποχής του, τον Δία με τον Θεό, τον νεοκλασικισμό με τον ρομαντισμό).
Είσοδος ελεύθερη, με σειρά προσέλευσης.
