Αποφασίζει να τα εγκαταλείψει όλα, να επιστρέψει στις ρίζες του και να ανακαλύψει τον πραγματικό του εαυτό, αναζητώντας την αλήθεια και τη γνησιότητα στις σχέσεις. Πώς θα είναι, όμως, η νέα ζωή για έναν μεγαλοαστό που γυρίζει στο χωριό των παππούδων του «ινκόγκνιτο» και προσπαθεί να κουμαντάρει με τα ευαίσθητα καλλιτεχνικά του χέρια τις δυσκολίες μιας σκληρής γεωργικής δουλειάς; Πόσο εύκολο είναι να αντέξει η κοσμοπολίτικη κουλτούρα και η μόρφωσή του τα στερεότυπα ενός περίκλειστου κόσμου; Θα μπορέσει να προσαρμοστεί, να ενσωματωθεί και να επιβιώσει; Αυτό φαντάζει ως ουτοπική ενέργεια για χιλιάδες νέους της πόλης που αρνούνται να επιλέξουν την αγροτική ζωή στην πατρώα γη. Η πιθανότητα να υποτροπιάσει και να επιστρέψει στην προηγούμενη ζωή αποτελεί πάντα μία πρόκληση. Όμως το παιδί με το καρπούζι «γίνεται στο εξής η συνείδησή του». Δύσκολος ο δρόμος προς την αυτογνωσία κι επώδυνος, ειδικά όταν πρόκειται να βρεθεί μπροστά στην αποκάλυψη της πραγματικής του ταυτότητας και σε ανείπωτες αλήθειες που βαραίνουν σαν σκιές το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειάς του. Δρόμος γεμάτος αγκάθια, μα όχι απροσπέλαστος.
«Έρχεται κάποια στιγμή που «τον ξένο και τον εχθρό τον βλέπουμε στον καθρέφτη»: είναι ο εαυτός μας. Για τους περισσότερους η διαπίστωση αυτή είναι φευγαλέα αναλαμπή. Μόνο για λίγους είναι επώδυνη αυτογνωσία, που τους κάνει ν’ αλλάξουν ρότα...».
Η υπόθεση του μυθιστορήματος επίκαιρη και συναρπαστική, εξελίσσεται στα χρόνια της μνημονιακής κρίσης. Πολλαπλά τα θέματα που θίγει η συγγραφέας: Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις στους νέους που αφορούν στο εργασιακό περιβάλλον, καθώς και στις προσωπικές σχέσεις. Η κρίση αξιών στις μεγαλουπόλεις, η ματαιοδοξία και το κυνήγι του χρήματος, η ανάγκη επιστροφής στην πρωτογενή γεωργική ανάπτυξη. Ακόμη οι προκαταλήψεις στον μικρόκοσμο της επαρχίας, η μετανάστευση, η δύναμη της ανθρώπινης βούλησης για ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής, η καταλυτική επίδραση του έρωτα, όπως και η ταπείνωση της γυναικείας αξιοπρέπειας.
Κύριο θέμα του βιβλίου είναι η ανατροπή της ανθρώπινης μοίρας σε μια κοινωνία όπου βασιλεύει ο εκφυλισμός των ηθών, η πολιτιστική και πνευματική μετριότητα, η ανοχή και η αναλγησία.
Οι χαρακτήρες στο μυθιστόρημα της Βίκυς Φαλάρα συνθέτουν ένα κοινωνικό παζλ που στα κομμάτια του συναντάς «κάθε λογής καρύδι». Ανθρώπους αλλοτριωμένους χωρίς κανέναν σκοπό στη ζωή, νέους ξεριζωμένους που παλεύουν για ένα μεροκάματο, νέους δημιουργικούς-πρότυπα με συλλογική δράση, οράματα κι ελπίδα. Κι ανθρώπους που είναι εγκλωβισμένοι στα φαντάσματα του παρελθόντος. Ο συναισθηματικός κόσμος των ηρώων της ιστορίας κλυδωνίζεται μέχρι τέλους από την αποδοχή και την απόρριψη. Η αξιοπρέπεια ως στάση ζωής, η αφύπνιση, ο αέναος αγώνας για ένα καλύτερο αύριο αποτελούν καίρια μηνύματα του βιβλίου.
Ο γενέθλιος τόπος της συγγραφέα, όπου μεγάλωσε, εργάστηκε ως φιλόλογος, δημιούργησε πολιτισμό και ζει μέχρι και σήμερα, είναι τα Καμένα Βούρλα Φθιώτιδας. Στην καθημερινότητά της λατρεύει η ίδια να αφουγκράζεται τους ήχους της γης, τους ψιθύρους της θάλασσας και να τους μετουσιώνει σε λέξεις αυθεντικές, γνήσιες που μιλούν στην ψυχή του αναγνώστη. Στο μυθιστόρημα ξεχωρίζει η γλαφυρότητα του ύφους της, η ποιοτική λογοτεχνική αισθητική, η εικονοπλαστική δύναμη που συνεπαίρνει τον αναγνώστη σε ένα μαγευτικό ταξίδι στη φύση. Πλούσια μυθολογικά και λαογραφικά στοιχεία από την παράδοση εμπλουτίζουν τα κείμενα του βιβλίου.
Η συγγραφέας στο έργο δίνει τη δική της απάντηση στα θέματα που προβληματίζουν τους νέους. Ως αντιστάθμισμα στα αδιέξοδα της νέας γενιάς προβάλλεται η σθεναρή διεκδίκηση των «θέλω» μας, ο ανθρωπισμός, η ειλικρίνεια και καθαρότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, ο καθημερινός αγώνας για τη γνώση του εαυτού μας. «Το παιδί με το καρπούζι» κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Νησίδες και είναι το τρίτο μυθιστόρημα της Βίκυς Φαλάρα.
Από τη Ζωή Καλαφάτη*
*Η Ζωή Καλαφάτη είναι εκπαιδευτικός-συγγραφέας, αντιπρόεδρος του Θεσσαλικού Θεάτρου.
