Επιβάλλοντας εμπάργκο στην Τέχνη...

Η «Ε» ΙΧΝΗΛΑΤΕΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΜΠΟΪΚΟΤΑΖ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διαμαρτυρία στο Μουσείο Γκουγκενχάιμ στη Νέα Υόρκη για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες κατασκευάζεται το παράρτημα του Μουσείου στο Αμπου Ντάμπι

Όταν οι νότες αποκτούν μεγαλύτερη δύναμη από τις σφαίρες, κι όταν η τέχνη αποκτά μεγαλύτερη ισχύ από μία ίλη τεθωρακισμένων: Νότια Αφρική, Αμπου Ντάμπι, Ρωσία, Σίδνεϊ και ξανά Ρωσία. Σε όλο τον κόσμο πολιτιστικοί οργανισμοί ακυρώνουν συνεργασίες με ρωσικά σχήματα και καλλιτέχνες, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, στο ίδιο μήκος κύματος και η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, έδωσε οδηγίες να ανασταλεί οποιαδήποτε υλοποίηση, συνεργασία, προγραμματισμός ή συζήτηση εκδηλώσεων με ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς.

Το ίδιο έπραξε η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, το φημισμένο Carnegie Hall και η Φιλαρμονική της Βιέννης που την προηγούμενη εβδομάδα διέκοψαν τη συνεργασία με δύο Ρώσους καλλιτέχνες, για σειρά προγραμματισμένων εμφανίσεων. Ακόμη και το πανηγύρι της Γιουροβίζιον ανακοίνωσε ότι φέτος δεν επιτρέπεται να συμμετάσχει κανένας Ρώσος καλλιτέχνης.
Παραδοσιακά η τέχνη γίνεται «όπλο» αντίστασης και ο πολιτισμός δίνει τις δικές του μάχες. Η «Ε» επιχειρεί σήμερα μία ιχνηλάτηση στα κινήματα πολιτιστικού μποϊκοτάζ που έκαναν τη διαφορά.
ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΑΡΤΧΑΪΝΤ
Το 1985 μία πληθώρα μουσικών μεταξύ των οποίων ο Μπρους Σπρίνγκστιν, ο Μπομπ Ντίλαν, ο Ρίγκο Σταρ, οι U2 και κάποιοι από τους Rolling Stones τραγουδούσε για τη Νότια Αφρική και κατά του τότε ρατσιστικού καθεστώτος. Παρόμοια καλέσματα κατά του απαρτχάιντ υπήρχαν ήδη από τη δεκαετία του ’40. Κορωνίδα του πολιτιστικού αυτού ακτιβισμού η μεγάλη συναυλία στο Γουέμπλεϊ με αφορμή τα 70ά γενέθλια του φυλακισμένου τότε Νέλσον Μαντέλα την οποία παρακολούθησαν πάνω από 600 εκατομμύρια άτομα σε 67 χώρες.
...ΚΑΙ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ
Το 2014 στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν απείλησαν με μποϊκοτάζ όταν έγινε γνωστό ότι υπήρχε χρηματοδότηση από το προξενείο του Ισραήλ. Ακόμα και οι επιμελητές της έκθεσης (μία εξ αυτών, μάλιστα, η Ισραηλινή Γκαλίτ Εϊλάτ) πήραν αποστάσεις από το διοικητικό συμβούλιο της Μπιενάλε. Η Μπιενάλε διεξήχθη κανονικά μόνον όταν στη λίστα των χορηγιών διευκρινίστηκε ότι κάθε προξενείο χρηματοδοτεί μόνο τους καλλιτέχνες της χώρας του. Την εξέλιξη αυτή προκάλεσε το κίνημα BDS (Boycott, Divestment and Sanctions / Μποϊκοτάζ, Αποεπένδυση και Κυρώσεις) το οποίο σε κάλεσμά του ανέφερε «Αντλώντας έμπνευση από το κίνημα κατά του Απαρτχάιντ σε μη βίαιη πίεση στο Ισραήλ, μέχρι το αυτό να συμμορφωθεί με το Διεθνές Δίκαιο»: να σταματήσει να είναι δύναμη κατοχής και αποικιοκρατίας, να γκρεμίσει το Τείχος, να αναγνωρίσει ως ισότιμους τους Άραβες-Παλαιστίνιους πολίτες, καθώς και το δικαίωμα των Παλαιστινίων προσφύγων να επιστρέψουν στα σπίτια και την περιουσία τους».
«ΤΕΧΝΗ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ»
«Εύχομαι ο ουρανός τώρα να γίνει γαλανός για τη 19η Μπιενάλε του Σίδνεϊ» είχε γράψει στο twitter ο διευθυντής της χορηγού της Μπιενάλε του Σίδνεϊ Transfield Holdings και γιος του ιδρυτή του θεσμού στην πόλη λίγο μετά την παραίτησή του από πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Μπιενάλε τον Μάρτη του 2014. Παραίτηση που ήρθε ως συνέπεια της διακοπής κάθε σχέσης των καλλιτεχνών με την εταιρεία. Τη διακοπή των σχέσεων είχε προκαλέσει κάλεσμα του καθηγητή Τέχνης Ματ Κίεμ, ο οποίος σε επιστολή του τόνιζε ότι η εταιρεία Transfield Holdings πλουτίζει από τη δυστυχία των προσφύγων, καθώς «τρέχει» τα φρικτά κέντρα κράτησής τους στα νησιά Μάνους και Ναουρού. Όπως έγραφε ο Κίεμ στην επιστολή του «…η Μπιενάλε χρηματοδοτείται από τα κέρδη από την υποχρεωτική κράτηση». Και κατέληγε: «Μια δυναμική αντίδραση φέτος είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλίσουμε ότι οι μελλοντικές Μπιενάλε δεν θα χρηματοδοτούνται από την καταδίκη άλλων στη δυστυχία».
ΜΠΟΪΚΟΤΑΖ ΣΤΗ ΓΙΟΥΡΟΒΙΖΙΟΝ
Το 2019 χιλιάδες καλλιτέχνες και συλλογικότητες -μεταξύ των οποίων και πολλοί από την Ελλάδα- ζητούσαν να γίνει μποϊκοτάζ στην Eurovision που διοργανωνόταν στο Ισραήλ. Όπως μεταξύ άλλων ανέφερε σχετικό ψήφισμα: «…Ο Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision 2019 έχει προγραμματισθεί να πραγματοποιηθεί στο Ισραήλ, µε οικοδεσπότη τον εθνικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα της χώρας. Αναμφίβολα, η περίσταση πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για να προβληθεί ενώπιον εκατομμυρίων τηλεθεατών η πλαστή εικόνα ενός Ισραήλ «ανεκτικού», «πολύχρωµου», «φιλότεχνου», «LGBT friendly» και ανεπιφύλακτα αποδεκτού από τη διεθνή κοινωνία των πολιτών. Όλα αυτά, όταν σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων από τον χώρο του Διαγωνισμού Τραγουδιού θα βρίσκονται τα στρατεύματα κατοχής των παλαιστινιακών εδαφών, οι διαρκώς επεκτεινόμενοι παράνομοι οικισμοί εποίκων, οι φυλακές των κρατούμενων χωρίς δίκη, το Τείχος του αίσχους, τα checkpoints της καθημερινής ταπείνωσης ενός ολόκληρου λαού. Όταν η Λωρίδα της Γάζας ασφυκτιά υπό αποκλεισμό και υφίσταται αλλεπάλληλες αεροπορικές επιδρομές (όπως άλλωστε και η Συρία και ο Λίβανος), οι Παλαιστίνιοι διαδηλωτές πυροβολούνται στο ψαχνό (μετρώντας τουλάχιστον 190 νεκρούς και 25.000 τραυματίες µόνο από πέρσι τον Μάρτιο μέχρι τον Δεκέμβριο), ενώ δεκάδες ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών για το ζήτημα παραμένουν ανεκτέλεστα. Πιστεύουµε ότι για αυτούς τους λόγους η Eurovision 2019 πρέπει να αποτελέσει αντικείµενο καταγγελίας και µποϊκοτάζ».
«ΥΠΕΡΠΟΛΥΤΕΛΗΣ ΤΕΧΝΗ, ΥΠΕΡΧΑΜΗΛΟΙ ΜΙΣΘΟΙ»
Στο μεγαλύτερο «πολιτιστικό κέντρο» της Μέσης Ανατολής, στο Αμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και συγκεκριμένα στο Νησί Σααντιγιάτ, πραγματοποιείται ένα από τα πιο μεγαλεπήβολα έργα. Εκτός από εμπορικά καταστήματα και χώρους αναψυχής το έργο περιλαμβάνει παράρτημα του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, του Μουσείου του Λούβρου και του Μουσείου Γκουγκενχάιμ. Ένα πολιτιστικό κέντρο, που, όμως, φέρεται να χτίζεται από σύγχρονους σκλάβους… Το 2010 καλλιτέχνες και ακτιβιστές ίδρυσαν τη συλλογικότητα Gulf Labor Coalition με σκοπό την προστασία των εργαζομένων στον Περσικό Κόλπο. Η συλλογικότητα καλούσε τους καλλιτέχνες «να παγώσουν οποιαδήποτε συνεργασία τους (με το μουσείο), περιλαμβανομένης της πώλησης έργων τους, μέχρι το μουσείο να ανταποκριθεί σε ερωτήματα που αφορούν τις συνθήκες εργασίας», αφού εξαρχής υποστήριζε ότι το παράρτημα του Μουσείου Γκουγκενχάιμ στο Άμπου Ντάμπι «χτίζεται στην πλάτη της εκμετάλλευσης και της κακομεταχείρισης εργατών και της επιβάρυνσής τους με χρέος».
Θανάσης Αραμπατζής