Είναι συνεχώς σαν να κινείται, σαν να μετατοπίζεται. Δεν μπορείς να πεις είναι ‘’αυτό’’ ή είναι ‘’εκείνο’’. Είναι όλα μαζί, έξυπνη, ευαίσθητη, ραδιούργα, δοτική, ήρεμη αλλά και τόσο έντονη» τονίζει σήμερα στην «ΕτΔ» η σκηνοθέτης της παράστασης «Μήδεια» του Ευριπίδη που θα παρουσιαστεί αύριο Τρίτη, στις 9 μ.μ., στην αυλή του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας. Η Ελένη Ζιάνα που συμμετέχει στην παράσταση μας μιλά για τη «δική» της Μήδεια που θα την υποδυθούν οι τρεις γυναίκες της παράστασης, το τι τη γοητεύει στην ηρωίδα του Ευριπίδη, τη θέση της γυναίκας στις ανδροκρατούμενες κοινωνίες, τον χειμώνα αίνιγμα για τους καλλιτέχνες αλλά και για τα... μη σχέδιά της. Τέλος, η κ. Ζιάνα σημειώνει για την παράσταση που εκτός από την ίδια παίζουν και οι Ζηνοβία Ανανιάδου - Κόκκοτα, Πένη Μπουκουβάλα και Ιωάννης Μυστακίδης, πως «Διασκευή δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση διαστρέβλωση του κειμένου, ίσα-ίσα κύριο μέλημά μας είναι η επικέντρωση σ’ αυτό».
• Κυρία Ζιάνα, η Μήδεια που θα παρουσιάσετε είναι διασκευή, τι ακριβώς σημαίνει αυτό;
-Έχουμε κόψει κάποια κομμάτια του έργου και επικεντρωνόμαστε σε αυτά που χρειαζόμαστε για να έχουμε τον κύριο μύθο του έργου. Στο πλαίσιο της φοίτησης στη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος μας είχε ζητηθεί, στο τρίτο έτος, να αναλάβουμε ο κάθε μαθητής ένα κείμενο και να το στήσουμε εξ ολοκλήρου εμείς (σκηνοθεσία, κοστούμια, δραματουργία, φώτα). Η διάρκεια της εξέτασης- παράστασης δεν έπρεπε να ξεπερνάει τη μία ώρα. Οπότε μας ζητούνταν ουσιαστικά να παρουσιάσουμε ένα έργο (όποιο εμείς επιθυμούσαμε) στο συγκεκριμένα πλαίσιο. Η παράσταση αυτή πήγε καλά τότε οπότε όταν μας ζητήθηκε από το Κ.Θ.Β.Ε. να παρουσιάσουμε αυτό το έργο στο πλαίσιο του προγράμματος του ΥΠΠΟΑ «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» με μεγάλη χαρά δεχτήκαμε να εργαστούμε ξανά επάνω σ’ αυτό το κείμενο. Διασκευή δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση διαστρέβλωση του κειμένου- ίσα ίσα κύριο μέλημά μας είναι η επικέντρωση σ’ αυτό- απλώς κάποια κομμάτια του κειμένου δεν χρησιμοποιούνται για να είμαστε και πιστοί στα χρονικά πλαίσια του προγράμματος.
• Στην παράσταση που σκηνοθετείτε τη Μήδεια ενσαρκώνουν τρεις γυναίκες, γιατί; Αυτό σημαίνει και το 3 στο λογότυπο της παράστασης;
-Το λογότυπο στην αφίσα είναι εμπνευσμένο από την ερμηνεία της Μήδειας από τρία πρόσωπα. Περισσότερο ξεκίνησε σαν δοκιμή. Μετά όσο καταπιανόμασταν με το κείμενο και αρχίζαμε να το διαβάζουμε διαπιστώσαμε ότι γιατί όχι; Η Μήδεια είναι τόσο πολύπλευρη προσωπικότητα με τόσες έντονες διακυμάνσεις που δεν μας φάνηκε ότι κάτι τέτοιο δεν έστεκε σκηνικά. Δεν ήταν μια απόφαση που πάρθηκε εξαρχής, το ίδιο το κείμενο με κάποιον τρόπο μας οδήγησε να το δοκιμάσουμε και ακολουθήσαμε.
• «Σύγχρονες Μήδειες» χαρακτηρίζουμε τις μητέρες που σκοτώνουν τα παιδιά τους, μήπως αδικούμε τη Μήδεια; Δεδομένου ότι τα σκότωσε λίγο πριν πέσουν νεκρά από τους εχθρούς της...
-Αυτά τα θέματα είναι πολύ ευαίσθητα και δεν ξέρω αν πρέπει να τα αγγίζουμε ή να τα κρίνουμε. Είναι πολύ ακραίες καταστάσεις . Η Μήδεια φτάνει στο σημείο να σκοτώσει τα παιδιά της τυφλωμένη από έρωτα, μίσος, απόγνωση, φόβο και ναι κάπου μέσα σου τη δικαιολογείς. Είναι σε μία άλλη διάσταση. Δεν νομίζω ότι επικρατεί η κοινή λογική, ούτε στα λεγόμενά της, ούτε στο φέρσιμό της. Προσωπικά θεωρώ ότι ο άνθρωπος κάτω από τις ανάλογες συνθήκες είναι ικανός για όλα, παρ’ όλα αυτά θεωρώ ότι δεν υπάρχει απάντηση για τέτοια ζητήματα. Είναι πολύ ακραία φαινόμενα για τον κοινό νου και πολύ ευαίσθητα για να τα συγκρίνουμε με ένα έργο, που παρουσιάζει μεν την κατάσταση, δεν παύει παρ’ όλα αυτά να είναι ένα θεατρικό κείμενο και όχι ζωή.
• Τι είναι αυτό που σας γοητεύει και τι είναι αυτό που σας εξοργίζει στη γυναίκα Μήδεια;
-Νομίζω με γοητεύει ιδιαίτερα ότι δεν μπορείς να την πιάσεις πουθενά. Είναι συνεχώς σαν να κινείται, σαν να μετατοπίζεται. Δεν μπορείς να πεις είναι ‘’αυτό’’ ή είναι ‘’εκείνο’’. Είναι όλα μαζί, έξυπνη, ευαίσθητη, ραδιούργα, δοτική, ήρεμη αλλά και τόσο έντονη. Είναι σαν να έχεις βάλει όλες τις γυναικείες προσωπικότητες σε μία, αν μπορούμε να μιλήσουμε για γυναίκα ή απλώς για ένα πλάσμα ανεξήγητο, που τα περιέχει όλα. Δεν νομίζω ότι με εξοργίζει κάτι. Είναι τόσο σπουδαία και τόσο μαγική η ενέργειά της που δεν ξέρω αν μπορεί να με εξοργίσει κάτι. Την «παρατηρώ» και κάθε φορά προσπαθώ να καταλάβω.
• Η Μήδεια ζει και λειτουργεί σε μια ανδροκρατούμενη εποχή, μετά από 25 αιώνες δεν πρέπει να έχουν αλλάξει και πολλά σχετικά από τότε αν αναλογιστούμε και τις πρόσφατες δηλώσεις παίκτη σε ριάλιτι...
-Το ριάλιτι δεν το έχω παρακολουθήσει και δεν θέλω, δεδομένου του γεγονότος ότι έχω δει κάποια σχόλια στα σόσιαλ μίντια, ούτε να μιλάμε γι’ αυτά τα πράγματα. Τα θεωρώ πια τόσο ευτελή που δεν θα πρέπει να μιλάμε γι’ αυτά, ούτε καν να γίνεται λόγος συζήτησης. Νομίζω ότι όταν γίνεται αυτό μάλλον αξία δίνουμε, παρά γίνεται πρακτικά κάτι. Η θέση της γυναίκας τώρα στη σημερινή κοινωνία, για να το αντιδιαστείλω και με την εποχή της Μήδειας, έχει πετύχει πολλά και πετυχαίνει ακόμα περισσότερα. Επιστήμονες, γιατρούς, επιχειρηματίες, και σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους θα βρεις γυναίκες ανεξάρτητες, δυναμικές που προχωρούν και πετυχαίνουν να ανταποκρίνονται σε όλους τους ρόλους -και είναι πολλοί-. Βέβαια όλα αυτά εδώ. Σε γειτονικές μας χώρες, δυστυχώς, όπου υπάρχει πόλεμος και άλλη συνθήκη, την οποία δυστυχώς μάλλον ούτε φανταζόμαστε, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.
• Ακολουθεί ένας χειμώνας-αίνιγμα για τους ανθρώπους του πολιτισμού. Φοβάστε;
-Ο χώρος του πολιτισμού και ειδικά του θεάτρου, μιας και μ’ αυτόν καταπιάνομαι, ήταν πάντα λίγο- πολύ αβέβαιος. Δεν με σοκάρει κάτι. Δεν είχα ποτέ κάποια ασφάλεια που τώρα νιώθω ότι τη χάνω. Σαφώς τα πράγματα είναι πολύ πιο σκληρά τώρα για όλους , κι όταν λέω για όλους, εννοώ για όλον τον κόσμο. Είναι μια χρονιά δοκιμασίας, που δεν γνωρίζουμε πού θα βγει και που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε πράγματα, που αν το σκεφτείς καλά, αγγίζουν τα όρια του ‘’αστείου’’. Χρειάζεται πολλή δύναμη, ησυχία και πειθαρχία και όπως γίνεται πάντα στο τέλος θα δούμε τι μας άφησε και τι μας πήρε όλη αυτή η διαδικασία- δοκιμασία. Ας μείνουμε ήσυχοι και ήρεμοι.
• Ποια είναι τα σχέδιά σας, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα; Για παράδειγμα πώς θα θέλατε να είστε σε 15 χρόνια...
-Προτιμώ να μην κάνω σχέδια. Άλλωστε όποτε κάνω κάτι γίνεται και τα πράγματα παίρνουν άλλη ροή. Θέλω να ολοκληρώσουμε με τα παιδιά (την Πένη, τον Ιωάννη και τη Ζηνοβία) τις παραστάσεις μας, οι οποίοι παρεμπιπτόντως έχουν μοχθήσει πολύ και έχουμε εργαστεί με πολλή αγάπη και πείσμα όλο αυτό το διάστημα και από εκεί κι έπειτα έχει ο Θεός. Δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει. Στόχους πολλούς, όνειρα πολλά, αλλά αν κάτι θέλω σίγουρα σε δεκαπέντε χρόνια από τώρα είναι να είμαι καλά κι εγώ και όσοι αγαπώ, να είμαστε γενναίοι και ωραίοι και όλα τ’ άλλα έρχονται.
Ποια είναι η Ελένη Ζιάνα
Η Ελένη Ζιάνα έχει αποφοιτήσει από τη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ. Είναι επίσης απόφοιτος του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής τους ΑΠΘ.
Εχει συμμετάσχει στις παραστάσεις «Το τρίτο στεφάνι» του ΚΘΒΕ, στον ρόλο της Νέας Εκάβης, στον Ελληνικό Κόσμο (στην Αθήνα) στο έργο «Η ζωή του όλη» σε σκηνοθεσία Μιμής Ντενίση και κείμενο Μιμής Ντενίση-Κωνσταντίνας Γιαχαλή, στον ρόλο της Μικρής Γεθσημανής και έχει επίσης πάρει μέρος στην ταινία μικρού μήκους της Γωγώς Μαρανγκούλη «Γι’ αυτό που θέλαμε».
