CINE ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Από τη Δέσποινα Τριανταφυλλίδου, Δρ. Κινηματογράφου του Α.Π.Θ., μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου

Μια νέα βιογραφική ταινία για τον Αλ Καπόνε ήρθε για να μας δώσει μια γεύση από τη ζωή του περιβόητου γκάνγκστερ. Κυρίαρχο στοιχείο της είναι τα όνειρα που πότε γαληνεύουν την ψυχή και πότε την ταράζουν με εφιάλτες που θυμίζουν τα ατιμώρητα αμαρτήματα του παρελθόντος.

ΚΑΠΟΝΕ
(Capone)
Βιογραφικό Δράμα -Έγχρωμο-Διάρκεια: 103’– Παραγωγή: Καναδάς, Η.Π.Α., 2020- Σκηνοθεσία και Σενάριο: Τζος Τρανκ- Πρωταγωνιστούν: Τομ Χάρντι, Λίντα Καρντελίνι, Τζακ Λόουντεν, Ματ Ντίλον-Κατάλληλη για άνω των 15 ετών.
O Αλφόνς Γκαμπριέλ Καπόνε, παιδί φτωχών Ιταλών μεταναστών που έφτασαν στις Η.Π.Α. στα τέλη του 19ου αιώνα, έγινε γνωστός ως Αλ Καπόνε αποκτώντας το παρατσούκλι ο «Σημαδεμένος». Από νωρίς μπλέχτηκε στις συμμορίες της Νέας Υόρκης και αργότερα διαφέντευε ολόκληρο το Σικάγο, πρωταγωνιστώντας στην παράνομη διακίνηση αλκοόλ και διατάζοντας την εκτέλεση εκείνων που έβαζαν εμπόδιο στα σχέδιά του. Όταν οι αρχές συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν να τον καταδικάσουν για τα εγκλήματά του, βρήκαν έναν άλλο τρόπο να τον οδηγήσουν στη φυλακή. Κατάφεραν, λοιπόν, να τον φέρουν ενώπιον της δικαιοσύνης με την κατηγορία της φοροδιαφυγής, με αποτέλεσμα τη δεκαετή του φυλάκιση.
Η βιογραφική ταινία του Τζος Τρανκ είναι μια ενδιαφέρουσα οπτική του τελευταίου έτους της ζωής του Αλ Καπόνε. Όταν ο Καπόνε αποφυλακίζεται, υποχρεώνεται να ζήσει σε εξορία στη Φλόριντα πάντα υπό το άγρυπνο βλέμμα των αρχών και κυρίως του F.B.I. που ενδιαφέρεται να μάθει πού έχει κρύψει ο κακοποιός 10 εκατομμύρια δολάρια. Η αφήγηση του Τρανκ ξεκινά το 1946, όταν η νευροσύφιλη από την οποία πάσχει ο Καπόνε, έχει εξασθενίσει τον οργανισμό του και η άνοια ανακατεύει στο μυαλό του το όνειρο με την πραγματικότητα. Δεν είναι πια ο ισχυρός μαφιόζος που ήλεγχε όλο το Σικάγο και εξαφάνιζε με μια του απόφαση «συναδέλφους» του ακόμα και πολιτικά πρόσωπα. Η πνευματική του κατάσταση δεν του επιτρέπει να έχει επίγνωση του ποιος υπήρξε στο παρελθόν. Φορώντας πάντοτε τη ρόμπα του, περιπλανιέται στο σπίτι του και αναπαύεται στη βεράντα κοιτάζοντας τη λίμνη που απλώνεται μπροστά του. Αντιλαμβάνεται ότι κάποιοι τον παρακολουθούν, αλλά στο μυαλό του οι καλοί και οι κακοί έχουν αλλάξει ρόλους.
Εφιάλτες ανοίγουν δρόμο στο μυαλό του, παρουσιάζοντας σκηνές από εγκλήματα που διέπραξε στο παρελθόν. Σωροί από πτώματα κείτονται στο έδαφος και εκείνος πρέπει να συρθεί επάνω τους για να γλιτώσει. Λεπτομέρειες της σφαγής της Νύχτας του Αγίου Βαλεντίνου, την οποία διέταξε, ακούγονται από το ραδιόφωνο και «παίζουν» μέσα στο κεφάλι του. Και όμως ο Καπόνε πιστεύει πως για το αίμα που χύθηκε έφταιξαν άλλοι, «αποβράσματα» όπως τους αποκαλεί, ενώ ο ίδιος πανικοβάλλεται από τα όσα βλέπει στα όνειρά του.
Ο Τρανκ μάς παρουσιάζει έναν διαλυμένο Καπόνε που δεν αποτελεί πλέον κίνδυνο για την κοινωνία, προκαλώντας ως έναν βαθμό τη συμπόνια του θεατή για τον ασθενή ήρωα. Ωστόσο, το πορτρέτο του εγείρει τον τρόμο, καθώς ο Τομ Χάρντι αποδίδει, ακόμα και στην κατάσταση που είναι ο ήρωας, τη σκληρότητα, την καχυποψία και τη μοχθηρότητα που χαρακτήριζαν τον «Σημαδεμένο». Τα σπασμένα αγγεία στα μάτια του, η κοφτερή και πονηρή ματιά του κρατούν τον θεατή σε εγρήγορση. Λες, δεν μπορεί, θα σηκωθεί από την καρέκλα θα πάρει το πολυβόλο και θα θυμηθεί τα παλιά. Και το κάνει, αλλά σε μια σκηνή που ο Τρανκ θέλει να μας υπενθυμίσει ότι πίσω από τον άρρωστο σύζυγο και πατέρα υπάρχει μια εγκληματική φυσιογνωμία που παίρνει την τιμωρία που του αξίζει. Ένα εφιαλτικό όνειρο γίνεται η αφορμή να τον δούμε σε έξαλλη κατάσταση να εξαπολύει το μένος του σε όποιον βρίσκει στον δρόμο του. Μόνο που δεν το κάνει με το στυλ του γκάνγκστερ, φορώντας το ακριβό του κοστούμι, το καπέλο του και τα καλογυαλισμένα του παπούτσια, αλλά τρέχοντας ημίγυμνος και σχεδόν ξυπόλυτος στο σπίτι του στη Φλόριντα και στο κτήμα που το περιβάλει.
Η σκηνή είναι δείγμα της έρευνας στην οποία προέβη ο Χάρντι προκειμένου να απεικονίσει τον Καπόνε. Με ερμηνεία που αποκαλύπτει τη μεθοδικότητα ενός ηθοποιού που έχει υποδυθεί και στο παρελθόν υπαρκτά πρόσωπα, ο Χάρντι «σκίζει» ως Καπόνε. Φαίνεται πως μελέτησε τη στάση του σώματός του, τις κινήσεις και το κυριότερο τη χροιά της φωνής του. Είναι ο απόλυτος «άρχοντας» της ταινίας και του παράξενου και ανατριχιαστικού κόσμου του Φόνσο, όπως τον αποκαλούσαν οι οικείοι του.
Ο Φόνσο, ο Χάρντι και ο Τρανκ κάνουν καλή παρέα στον «Καπόνε». Η ταινία, μία μεταξύ των πολλών μεταφορών της ιστορίας του γκάνγκστερ στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, «κινηματογραφεί» με πρωτοτυπία το βασανιστικό τέλος και την παρακμή ενός αδίστακτου ήρωα. Εκείνος που κάποτε θεωρούταν ο εφιάλτης των αντιπάλων του, τώρα καλείται να αντιμετωπίσει τους εφιάλτες που ο ίδιος προκάλεσε. Αν και η ζωή του περιορίζεται στο σπίτι, τη σχέση του με τους οικείους του επισκιάζουν τα όσα έπραξε και οι αναμνήσεις τους που τον στοιχειώνουν. Ο Τρανκ δεν αφηγείται το τέλος του Φόνσο, του συζύγου και πατέρα, αλλά το τέλος του θρυλικού και μυστηριώδους Καπόνε. ***½/5