που θα συνεχίσουν να δίνουν χρώμα στο «γκρίζο» των πολυκατοικιών και μέσω των τοιχογραφιών αυτών προσπάθεια επασύνδεσης της πόλης με τις ρίζες της και τους ανθρώπους της, προαναγγέλλει σήμερα στην «Ε» ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Πάνος Σάπκας.
Με αφορμή τη δημιουργία της τοιχογραφίας του Τάκη Τλούπα στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας, η «Ε» συνομίλησε με τους εικαστικούς Αστέριο Λάσκαρη, Χρήστο Λάσκαρη, Δήμητρα Καλογήρου και την εικαστική επιμελήτρια/μουσειολόγο Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου που συμμετείχαν στη δημιουργία της τοιχογραφίας, καθώς και με τον αντιδήμαρχο Πολιτισμού Πάνο Σάπκα, σε μια εικαστική δημιουργία που ο στόχος της ήταν διττός: αφενός να τιμηθεί με έναν ακόμα τρόπο το πολύπτυχο έργο και ο βίος του Τάκη Τλούπα και αφετέρου να στηριχθεί το ντόπιο καλλιτεχνικό δυναμικό που πλήττεται από την πανδημία. Οι συμμετέχοντες στη δημιουργία του έργου ανέφεραν στην «Ε» τι τους οδήγησε στο να επιλέξουν τη φωτογραφία αυτή, ενώ μίλησαν επίσης για την επανασύνδεση της πόλης με τις ρίζες της, για τον... διάλογο του Τάκη Τλούπα με τον Ντόναλντ Ντακ, που βρίσκεται ζωγραφισμένος ακριβώς από κάτω του, τη φιλοδοξία τους η Λάρισα να γίνει πόλη των mural, την εξωστρέφεια αλλά και τη δημόσια τέχνη. Χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων, ο Αστέρης Λάσκαρης ανέφερε ότι «Τα mural θα μπορούσαν να είναι σημείο αναφοράς στην πόλη και τουριστικά αξιοθέατα. Να περιηγούνται Λαρισαίοι και επισκέπτες στις τοιχογραφίες και να μαθαίνουν για την ιστορία της πόλης και για τους ανθρώπους της».
«ΓΙΑΤΙ ΤΗ ΔΙΑΛΕΞΑΜΕ»
Αρχικά ρωτήσαμε τον Αστέρη Λάσκαρη, γιατί επιλέχθηκε αυτή η φωτογραφία, για να μας απαντήσει ότι «Το έργο του Τάκη Τλούπα στη Λάρισα είναι πολύ γνωστό αλλά λίγοι είναι αυτοί που ξέρουν πώς είναι το πρόσωπό του. Ο Τλούπας επίσης δούλευε ασπρόμαυρα. Θα έπρεπε ή να δουλέψουμε κάτι ασπρόμαυρο ή να βάψουμε μία από τις δουλειές του, πράγμα που θεωρώ λίγο βάρβαρο. Οπότε προτιμήσαμε να πάρουμε μία φωτογραφία που αναπαριστά τον ίδιο και μάλιστα τη μοντάραμε, γιατί δεν είναι ακριβώς η φωτογραφία η δική του. Πήραμε το κεφάλι από άλλη φωτογραφία και το σώμα από άλλη». Απαντώντας στο ίδιο ερώτημα ο Χρήστος Λάσκαρης μας είπε ότι «Είπαμε να μην βάλουμε πάλι στάχυα και εμβληματικές εικόνες του Τλούπα, να βάλουμε τον ίδιο. Αυτή η φωτογραφία είναι το logo του και από τις πιο χαρακτηριστικές του, αφού είναι αν όχι η πιο χαρακτηριστική σίγουρα μία από τις πιο χαρακτηριστικές του. «Δήμητρα, πώς καταλήξατε σ’ αυτό το σχέδιο;» ρωτήσαμε την κ. Καλογήρου για να μας πει ότι «Θέλαμε κάτι βατό γιατί δεν ξέραμε πόσες μέρες θα έχουμε τη σκαλωσιά και θέλαμε χρώμα. Ετσι απλά. Εκανα μερικές δοκιμές κι αυτό μας βόλευε πιο πολύ κι έτσι επιλέχθηκε». Ακολούθως ρωτήσαμε τη Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου αν γίνεται προσπάθεια επανασύνδεσης της πόλης με τις ρίζες της, για να μας πει ότι «Ναι εγώ το βλέπω έτσι. Θεωρώ ότι οι τοιχογραφίες είναι μια αφορμή να ξαναπούμε την ιστορία μας, αλλά κι εμείς και τα παιδιά ως σύγχρονοι καλλιτέχνες και εικαστικοί να πούμε πώς βλέπουμε την ιστορία μας. Ο Τλούπας έχει χαρακτηριστεί για το ασπρόμαυρο, για το βλέμμα του στη φωτογραφία με έντονα τα εθνογραφικά στοιχεία, εμείς θέλαμε να κάνουμε μία σύγχρονη ερμηνεία της προσωπικότητάς του και γι’ αυτό μπήκε και το χρώμα», «γιατί δεν τον κάνατε ασπρόμαυρο;» τη ρωτήσαμε, «Αν τον κάναμε ασπρόμαυρο δεν θα κάναμε κάτι νέο. Δεν θα κάναμε μία καινούρια πρόταση. Θα ήταν σαν να αντιγράφαμε και άσχημα τη δική του τη δουλειά. Προσωπικά πιστεύω, συζητώντας και με τη Βάνια την Τλούπα, ότι ο Τάκης ήταν ένας άνθρωπος έξω καρδιά, πολύ μπροστά από την εποχή του, θεωρώ ότι αν το έβλεπε θα του άρεσε πολύ» θα μας πει. «Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε;» ρωτήσαμε τη Δήμητρα Καλογήρου για να μας απαντήσει ότι «Το διαδικαστικό κομμάτι ήταν το πιο δύσκολο απ’ όλα, έπρεπε να ανέβουμε στη σκαλωσιά και υπήρχαν κάποια πράγματα που μπορούσαμε να τα ελέγξουμε μόνο εκείνη την ώρα, ό,τι και να είχαμε προβλέψει από πριν δεν ξέραμε τι θα αντιμετωπίσουμε εκείνη τη στιγμή. Ηταν μια ευχάριστη διαδικασία, χωρίς να αντιμετωπίσουμε ιδιαίτερα προβλήματα» θα μας πει.
Ο «ΔΙΑΛΟΓΟΣ» ΜΕ ΤΟΝ ΝΤΟΝΑΛΤ
«Τα γκράφιτι από κάτω σας ενοχλούν» ρωτήσαμε τον Αστέρη Λάσκαρη που μας είπε ότι «Εμένα προσωπικά όχι. Ο κόσμος θεωρεί ότι έπρεπε να καθαρίσουμε όλο τον τοίχο για να φτιάξουμε μία τοιχογραφία. Η δική μας πεποίθηση είναι ότι ταιριάζει χρωματικά -που έγινε όλως τυχαίως χωρίς να το έχουμε υπολογίσει-, αλλά κι ότι ακόμη κι αν τα ασπρίζαμε μετά από λίγες μέρες πάλι θα ζωγραφιζόταν ο τοίχος», για να προσθέσει η Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου ότι «Στην αρχή είχα έναν ενδοιασμό, όταν ήταν μπροστά η σκαλωσιά φοβόμουν ότι τα γκράφιτι θα χτυπάνε πολύ στο μάτι. Αλλά όταν έφυγε η σκαλωσιά διαπίστωσα ότι δεν με ενοχλούν τα γκράφιτι. Αλλωστε το γκράφιτι είναι στοιχείο της πόλης». «Ναι, αλλά κάτω από τον Τάκη Τλούπα υπάρχει ο Ντόναλντ Ντακ» θα επισημάνουμε, για να μας πει ο Αστέρης Λάσκαρης ότι «Τον Ντόναλντ όσο περίεργο κι αν φαίνεται, τον έχουν συνηθίσει. Οσοι περνάνε από εδώ τον έχουν δει τόσες φορές που πια δεν γυρίζουν να τον κοιτάξουν πλέον. Πολλοί μπορεί να πρόσεξαν τον Ντόναλντ γιατί φτιάξαμε τον Τλούπα από πάνω», με τη Δήμητρα Καλογήρου να μας λέει ότι «Είναι πιθανό αν σβηστεί ο Ντόναλντ οι άνθρωποι να παρατηρούν τον καθαρό τοίχο, ούτε καν τον Τλούπα».
Δυσκολευτήκατε να βρείτε τοίχο ρωτήσαμε τη Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου για να μας πει ότι «Είχαμε βρει έναν άλλο τοίχο σε πολυκατοικία σε άλλο σημείο της πόλης που δυστυχώς μία ιδιοκτήτρια μας είπε όχι. Ετσι στραφήκαμε μετά σε αναζήτηση άλλου τοίχου για να καταλήξουμε εδώ. Υπάρχει μία δυσπιστία αλλά θα την ξεπεράσουμε, αν καταλάβουμε ότι η τοιχογραφία είναι μια μορφή τέχνης και το εικαστικό επίπεδο είναι υψηλό, ο κόσμος πολύ πιο εύκολα θα μας λέει ναι και θα μας δίνει τους τοίχους του». Παίρνοντας τον λόγο ο Αστέρης Λάσκαρης θα πει ότι «Ο σκοπός είναι να εκπαιδευτεί ο κόσμος και να τους έρχεται πιο εύκολο αντικρίζοντας τέτοιες εικόνες.
Είναι σαν να ζητάμε από κάποιον να μας δώσει ένα άγραφο χαρτί για να του το ζωγραφίσουμε. Στην αρχή μπορεί να μας πει όχι, αλλά όταν δει τη ζωγραφιά και του αρέσει θα είναι πιο εύκολο να μας δώσει το χαρτί και για άλλη μια ζωγραφιά». «Υπάρχει στο μυαλό σας η Λάρισα να γίνει πόλη της τοιχογραφίας και γιατί όχι να ξεπεράσει την Πάτρα» θα ρωτήσουμε για να μας απαντήσει ο Αστέρης Λάσκαρης ότι «η Πάτρα προηγείται πάρα πολύ. Προηγούνται σε επίπεδο δουλειάς και τεχνογνωσίας τουλάχιστον 10 χρόνια. Οχι, ότι δεν είναι έδαφος που δεν κερδίζεται βέβαια... Στη Λάρισα τα murals θα μπορούσαν να είναι σημείο αναφοράς και τουριστικά αξιοθέατα. Να περιηγούνται Λαρισαίοι και επισκέπτες στις τοιχογραφίες, αυτή είναι η φιλοδοξία μας που είναι εφικτή να γίνει. Εννοείται ότι χρειάζεται δουλειά, προσπάθεια και υποστήριξη».Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ
«Είναι η τέχνη του αύριο οι τοιχογραφίες;» ρωτήσαμε τη Βαλεντίνη Μαργαριτοπούλου. «Οχι μόνο οι τοιχογραφίες, αλλά και οι εγκαταστάσεις, η δημόσια γλυπτική και άλλα. Θεωρώ ότι είναι το επόμενο σκαλί στη σύγχρονη τέχνη. Ο,τι αφορά στον δημόσιο χώρο, πιστεύω ότι είναι το μέλλον. Θα ήθελα να δω στη Λάρισα γκρίζους τοίχους να μεταμορφώνονται και να μετουσιώνονται και να δημιουργηθεί ένα ανοιχτό μουσείο που θα βοηθήσει και τουριστικά την πόλη» μας απαντά, ενώ με τη σειρά του ο Αστέρης Λάσκαρης θα μας πει ότι «Είναι και ζήτημα διαπαιδαγώγησης. Ο κόσμος θα δει και τη διαδικασία παραγωγής ενός έργου. Δεν είναι κάτι που το φτιάχνω μόνος μου στο εργαστήρι μου και έπειτα παρουσιάζω ένα έτοιμο προϊόν. Εδώ βλέπουν όλη τη διαδικασία: Μπορεί κάποιος να πάρει τον καφέ του και να έρθει να μας παρακολουθεί κατά τη δημιουργία του έργου. Είναι σαν να «γλιστράς» στο εργαστήρι κάποιου και να βλέπεις τι κάνει». «Γίνεται πιο εξωστρεφής έτσι η τέχνη;» θα ρωτήσουμε τη Δήμητρα Καλογήρου «Πάρα πολύ.
Γι’ αυτό λέμε ότι είναι μια τέχνη πιο δημοκρατική και ελεύθερη. Απευθύνεται σε όλους χωρίς να υπάρχει η ανάγκη να πάω σε μια έκθεση σε ένα μουσείο ή σε έναν άλλο χώρο για έχω μία εμπειρία» θα μας πει, ενώ παίρνοντας τον λόγο θα προσθέσει ότι «πολύ σημαντικός είναι και ο εκπαιδευτικός ρόλος των τοιχογραφιών. Ολα αυτά και όσα δημιουργηθούν μελλοντικά μπορεί να βασιστούν πάνω τους εκπαιδευτικά προγράμματα, ή τουρίστες να κάνουν περιηγήσεις σε τοιχογραφίες», με τον Αστέρη Λάσκαρη να συμπληρώνει παρεμβαίνοντας ότι «Από την τοιχογραφία του Τλούπα μπορεί να ξεκινήσει κάποιος και να ερευνήσει για τη ζωή του και το έργο του», ενώ κλείνοντας την κουβέντα η Δήμητρα Καλογήρου θα πει ότι «Θα ήταν ένα πολύ καλό βήμα να συνεχιστούν οι τοιχογραφίες στην πόλη. Να επενδύσουμε στη δημόσια τέχνη που στην Ελλάδα υστερεί πάρα πολύ».
Π. Σάπκας: Συνεχίζονται οι τοιχογραφίες,
συνδέονται με εκπαιδευτικά προγράμματα και θεματικούς περιπάτους
Τη συνέχεια των τοιχογραφιών με σπουδαίες προσωπικότητες της Λάρισας και τη σύνδεσή τους με εκπαιδευτικά προγράμματα και θεματικούς περιπάτους, ώστε τα παιδιά και οι ενήλικες να γνωρίσουν το έργο και τη ζωή τους αποκαλύπτει στην «Ε» ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Πάνος Σάπκας. Ο κ. Σάπκας θα τονίσει πως «Εχουμε πρόγραμμα για τον πολιτισμό και μέσα στο πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνεται η δημόσια τέχνη. Είναι κάτι πολύ καινούριο και γίνεται σε όλες τις προηγμένες πολιτιστικά πόλεις του κόσμου. Η Λάρισα είναι ώριμη να το δεχτεί. Τα murals εντάσσονται στη δημόσια τέχνη.
Εχουμε ξεκινήσει εδώ και χρόνια δειλά-δειλά να κάνουμε κάποια, τώρα όμως με την απήχηση που βλέπουμε ότι έχουν και ιδιαίτερα η τοιχογραφία του Τάκη Τλούπα και μάλιστα σε τοίχο σε σχολείο της πόλης, η ιδέα ήρθε από μόνη της: θα πάμε σε όσα σχολεία πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές μέσα στην πόλη και θα κάνουμε murals με φυσιογνωμίες του πολιτισμού της πόλης. Αυτό δεν θα είναι μόνο ένα έργο καλλιτεχνικό, μία σύγχρονη δημοκρατική κι ελεύθερη μορφή τέχνης, αλλά θα μπορεί να γίνει το έναυσμα για εκπαιδευτικά προγράμματα, το έναυσμα για έναν θεματικό περίπατο μέσα στην πόλη. Αυτό είναι κάτι που θα γίνει σιγά-σιγά αλλά άμεσα. Για παράδειγμα, σε έναν τοίχο θα έχουμε τον Τάκη Τλούπα, στον επόμενο τον Αγήνορα Αστεριάδη, τον Μ. Καραγάτση και τα παιδιά αλλά και οι ενήλικες θα έρχονται σε επαφή με το έργο τους και τη ζωή τους μέσα, έχοντας ως αφορμή την επίσκεψή τους στις τοιχογραφίες τους» θα τονίσει ο Πάνος Σάπκας.
