να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στους πολιτιστικούς συλλόγους» αναφέρει σήμερα σε συνέντευξή του στην «Ε» ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής και επί χρόνια χοροδιδάσκαλος σε πολιτιστικούς συλλόγους της πόλης και των περιχώρων κ. Σωτήρης Καραβασίλης. Ο κ. Καραβασίλης που ξέρει όσο λίγοι την ανθρωπογεωγραφία των πολιτιστικών συλλόγων μιλάει για την επόμενη μέρα των πολιτιστικών συλλόγων, για τον πολιτισμό μετά την πανδημία, αλλά για και τον απαξιωτικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η κεντρική εξουσία τον λαϊκό πολιτισμό. Ο Σωτήρης Καραβασίλης τονίζει χαρακτηριστικά ότι «Οι πολιτιστικοί σύλλογοι ζητούν τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης... Δεν είμαστε αόρατοι!».
• Κύριε Καραβασίλη, ποια είναι η επόμενη μέρα για τους πολιτιστικούς συλλόγους;
- «Οι πολιτιστικοί σύλλογοι είναι θεματοφύλακες και κύτταρο του πολιτισμού και της λαϊκής μας παράδοσης». Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει τη συγκεκριμένη, κλισέ πλέον έκφραση, σε λόγους επισήμων, με αφορμή την έναρξη μιας πολιτιστικής εκδήλωσης; Σήμερα, στην εποχή του κορονοϊού μπορούμε να ξαναπούμε το ίδιο; Θα υπάρξουν εκδηλώσεις όπου θα ακουστούν ξανά τέτοιες τετριμμένες εκφράσεις, οι οποίες είναι τόσο οικείες στα αυτιά μας; Σ’ όλα αυτά τα ερωτήματα υπάρχει επιτέλους και κάτι θετικό. Με απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων οι πολιτιστικοί σύλλογοι ανοίγουν από την 1η Ιούνη! Απομένει βέβαια να συνταχθούν τα πρωτόκολλα λειτουργίας, ενώ απαγορεύεται η διοργάνωση εκδηλώσεων.
• Κάποιος θα μπορούσε να σας ρωτήσει γιατί εν έτει 2020 να υπάρχουν πολιτιστικοί σύλλογοι; Τι του απαντάτε;
-Οι Έλληνες, πολύ πριν δημιουργηθεί το σύγχρονο ελληνικό κράτος, συγκεντρώνονταν σε συλλόγους που άλλοτε τους ονόμαζαν Αδελφότητες κι άλλοτε Σωματεία ή Λέσχες. Σκοπός τους ήταν να στηρίξουν ή να βοηθήσουν τον τόπο από τον οποίο κατάγονταν. Πολλές φορές όμως εξυπηρετούσαν κι εθνικούς σκοπούς. Μεγάλος αριθμός των πολιτιστικών συλλόγων, με τη μορφή που τους ξέρουμε σήμερα, δημιουργήθηκε κάποιες δεκαετίες πριν στα μεγάλα κυρίως αστικά κέντρα. Η ανάγκη των ανθρώπων της πόλης να υπάρξει μία σύνδεση μεταξύ του τόπου καταγωγής τους και της μεγάλης πόλης που ζουν είναι τεράστια. Ίσως νιώθουν και μια ενοχή που εγκατέλειψαν τον τόπο όπου γεννήθηκαν. Σήμερα, στη χώρα μας δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός Πολιτιστικών, Εξωραϊστικών, Μορφωτικών συλλόγων. Αν προσθέσουμε τις ερασιτεχνικές ομάδες, τις πολιτιστικές ομάδες που ανήκουν στην τοπική αυτοδιοίκηση, διάφορα σωματεία, συλλόγους γονέων και κηδεμόνων με πολιτιστική δράση, κ.ά. τότε ο αριθμός των φορέων που βοηθούν στην ανάπτυξη του πολιτισμού αυξάνεται σε μερικές χιλιάδες.
Κάθε πολιτιστικός φορέας αποτελεί ένα ζωντανό κύτταρο της ζωής, του τόπου. Η δράση του είναι η δράση του λαού που απαιτεί, διεκδικεί και δημιουργεί. Στοχεύει στην ατομική και συλλογική έκφραση, στην ψυχαγωγία, στη χαρά, στην επιμόρφωση κι ανάπτυξη της ευρύτερης πολιτιστικής δραστηριότητας. Καλλιεργεί το πνεύμα της συλλογικότητας σε μια κοινωνία που θεοποιεί τον ατομικισμό, ενώ αποτελεί εστία αντίστασης απέναντι στην ξένη και ντόπια υποκουλτούρα. Είναι φυτώριο ανάδειξης και υποστήριξης νέων ταλέντων, του καινούργιου αίματος στην καλλιτεχνική δημιουργία. Δημιουργεί βιβλιοθήκες, λαογραφικά μουσεία, χορευτικές ομάδες, μουσικά σχήματα, θεατρικά τμήματα, ερευνά, εκδίδει και διαδίδει τις παραδόσεις, τα ήθη, τα έθιμα του λαϊκού πολιτισμού. Οι φορείς αυτοί εκπροσωπούν την Ελλάδα σε εκατοντάδες φεστιβάλ του εξωτερικού. Τις περισσότερες φορές αυτοχρηματοδοτούνται μέσα από τη λαχειοφόρο, το γλέντι και το σουβλάκι που πολλοί ειρωνεύονται και τα θεωρούν «πολιτιστική υποκουλτούρα». Κι όμως οι σύλλογοι στηρίζουν την τοπική οικονομία και καλύπτουν κενά τομέων που η κεντρική εξουσία δεν μπορεί ή δεν θέλει να καλύψει. Παράγει θέσεις εργασίας και δίνει δουλειά σε χοροδιδασκάλους, μουσικούς, ηχολήπτες, χοράρχες, κατασκευαστές ενδυμασιών κ.ά. Να γιατί υπάρχουν και θα υπάρχουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι. Να γιατί ο ρόλος τους στην πολιτιστική αφύπνιση του τόπου είναι αναντικατάστατος και θεμελιακός, να γιατί αξίζει κάθε υλική και ηθική υποστήριξη από το επίσημο κράτος.
• Μετά την οικονομική κρίση, ο πολιτισμός έχει να αντιμετωπίσει τώρα και την πανδημία, θα αντέξει;
-Τα δέκα προηγούμενα χρόνια ο πολιτισμός ήρθε αντιμέτωπος με την οικονομική κρίση. Έμαθε να λειτουργεί μ’ αυτή, άντεξε, σε αρκετές περιπτώσεις άνθησε και σήμερα έρχεται αντιμέτωπος με την πανδημία του κορονοϊού και τις επιπτώσεις της. Αυτήν τη φορά θα αντέξει; Δυστυχώς η επόμενη μέρα για όλους όσοι υπηρετούν τον χώρο του πολιτισμού ή έχουν κάποια οικονομική σύνδεση με αυτόν είναι ζοφερή.
Πρόσφατα, κι αφού υπήρξαν έντονες αντιδράσεις, εξαγγέλθηκαν μέτρα ενίσχυσης του πολιτισμού ύψους 15 εκατομμυρίων ευρώ. Συντάχθηκαν πρωτόκολλα για τον τρόπο λειτουργίας των αρχαιολογικών χώρων, των μουσείων, των θεάτρων κ.ά., ενώ ανακοινώθηκαν και 250 περίπου πολιτιστικά δρώμενα και εκδηλώσεις σε αρχαιολογικούς και άλλους χώρους.
• Ο λαϊκός πολιτισμός;
-Ο λαϊκός μας πολιτισμός; Οι πολιτιστικοί σύλλογοι που στηρίζουν αυτόν; Αόρατοι! Το Υπουργείο Πολιτισμού ξέχασε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στους πολιτιστικούς συλλόγους. Θα διοργανώσουν ξανά εκδηλώσεις ή όχι; Μήπως οι σύλλογοι δεν αποτελούν μέρος του πολιτιστικού κεφαλαίου της χώρας; Το Υπουργείο Πολιτισμού γνωρίζει αν αυτοί οι φορείς ανήκουν σ’ αυτό; Αν όχι, τότε γιατί όλα τα χρόνια επιχορηγούσε τους συλλόγους; Γιατί τους ζητά να εγγραφούν στα μητρώα του; Αξιοσημείωτο είναι ότι το νομοθετικό πλαίσιο που υπάρχει για την ίδρυση πολιτιστικών σωματείων είναι του 1914! Με τα άρθρα 29 και 30 του Ν. 281/1914, που μάλιστα επανήλθαν σε ισχύ με το Ν.Δ. 42 του 1974! Πώς να λειτουργήσει ένας πολιτιστικός φορέας πάνω σ’ ένα απαρχαιωμένο πλαίσιο;
Οι πολιτιστικοί φορείς είναι σε απραξία, ενώ μεγάλος αριθμός καλλιτεχνών και ανθρώπων του πολιτισμού βρίσκονται στον δρόμο για να διεκδικήσουν τα αυτονόητα. Την αξιοπρέπεια! Ενώνονται σε ομάδες, διαμαρτύρονται, καταθέτουν ψηφίσματα, προτείνουν. Ζητούν την ορθή επαναλειτουργία των πολιτιστικών συλλόγων. Την επανέναρξη των εκδηλώσεων, με τρόπο όμως που θα καθορίσει η πολιτεία για να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία. Την αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής στους χώρους όπου πραγματοποιούνται πολιτιστικές δραστηριότητες και μαθήματα. Την εφαρμογή των πρωτοκόλλων που ισχύουν για άλλους καλλιτεχνικούς φορείς και αθλητικά σωματεία. Τη διατήρηση των θέσεων εργασίας που διατηρεί κάθε σύλλογος, αλλά και όλων όσοι πλήττονται από την απαγόρευση των πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Ζητούν τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Κ.Ε.Δ.Ε., Περιφέρειας, Δήμων). Απαιτούν το αυτονόητο. Τον σεβασμό του λαϊκού πολιτισμού, των φορέων του και των ανθρώπων που δουλεύουν σε αυτόν και φωνάζουν...
Δεν είμαστε αόρατοι!
