Μπαλάντα για έναν ήρωα!
Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΤΖΟΥΕΛ
(Richard Jewell)
Βιογραφικό Δράμα- Διάρκεια: 131΄-Παραγωγή: Η.Π.Α., 2019- Σκηνοθεσία: Κλιντ Ίστγουντ-Σενάριο: Μπίλι Ρέι –Πρωταγωνιστούν: Πολ Γουόλτερ Χάουζερ, Κάθι Μπέιτς, Σαμ Ρόκγουελ, Ολίβια Γουάιλντ–Κατάλληλη για άνω των 18 ετών.
Ο 33χρονος Ρίτσαρντ Τζούελ (Πολ Γουόλτερ Χάουζερ) ονειρεύεται να γίνει αστυνομικός, αλλά μέχρι να πραγματοποιηθεί η επιθυμία του δουλεύει ως σεκιούριτι. Το καλοκαίρι του 1996 βρίσκεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ατλάντα και σώζει εκατοντάδες πολίτες, εντοπίζοντας μια βόμβα στο πάρκο Centennial. Ο ήρωας της ημέρας γίνεται ύποπτος, όταν το FBI πιστεύει πως ο Τζούελ, εκτός από μέλος ιδιωτικής εταιρείας ασφάλειας των αγώνων, είναι και ο εγκληματίας που ψάχνει. Υπερασπιστής του Τζούελ στον αγώνα του για να αποδείξει την αθωότητά του είναι η μητέρα του Μπόμπι (Κάθι Μπέιτς) και ο δικηγόρος Γουάτσον Μπράιαντ (Σαμ Ρόκγουελ).
Ο ασταμάτητος Κλιντ Ίστγουντ είναι ένας κινηματογραφικός θαυματοποιός με μια ιδιαίτερη αγάπη σε υπαρκτούς ήρωες. Το πάθος του να αφηγείται τις ζωές τους εκφράζουν οι βιογραφικές ταινίες που συγκαταλέγονται στην πολυθεματική φιλμογραφία του. Πρώτο το «Bird» του 1988, για τον σαξοφωνίστα της τζαζ Τσάρλι «Bird» Πάρκερ, ήταν η αρχή για μια σειρά εννέα βιογραφιών που σκηνοθέτησε. Το ενδιαφέρον του κέντρισαν μουσικοί, ήρωες της καθημερινότητας και πρόσωπα ισχύος σε μια καριέρα που μετρά πάνω από 50 χρόνια.
Ο Ρίτσαρντ Τζούελ ανήκει στην κατηγορία των ηρώων της καθημερινότητας. Βρέθηκε στα φώτα της δημοσιότητας το καλοκαίρι του 1996, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Ατλάντα. Το χρονικό της δικής του ιστορίας και της κατάληξής της καταγράφηκε τον αμέσως επόμενο χρόνο στο άρθρο της Μαρί Μπρένερ «American Nightmare: The Ballad of Richard Jewell» στο Vanity Fair. Ο σεναριογράφος Μπίλι Ρέι ανέλαβε να μετατρέψει το άρθρο σε μια ολοκληρωμένη πλοκή. Αν και αρκετά άγνωστος, ο Ρέι έχει να θυμάται κάποιες κακές στιγμές του παρελθόντος, όπως το «Color of Night» του Ρίτσαρντ Ρας, αλλά και τη βιογραφία «Captain Phillips» (2013) του Πολ Γκρίνγκρας, με πρωταγωνιστή τον Τομ Χανκς, με την οποία ήταν υποψήφιος για Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Φαίνεται ότι το είδος αυτό ταιριάζει και στους δύο δημιουργούς.
Και λέω τους ταιριάζει, γιατί η μπαλάντα της περιπέτειας του Τζούελ είναι απερίγραπτα δυνατή. Αρχικά ας σταθούμε στο σενάριο του Ρέι που προκαλεί κυρίως αγανάκτηση. Όχι, η αγανάκτηση είναι ένα καλό συναίσθημα. Μιλάμε για το 1996, μια εποχή χωρίς μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην οποία διαδραματίστηκε μια ανελέητη ανθρωποφαγία. Εμείς την παρακολουθούμε, εκλιπαρώντας για το «happy end» των Χολιγουντιανών ταινιών. Οι σταθερές του Τζούελ και οι μεγάλες του αγάπες είναι η μητέρα του και η εργασία του σε παραπλήσια με το επάγγελμα του αστυνομικού πόστα. Το αμερικανικό όνειρο εδώ είναι ένα ψέμα. Αμαρτήματα του παρελθόντος του κόβουν τον δρόμο, γιατί ο Τζούελ είναι ένας πραγματικός άνθρωπος. Ένας ήρωας που σώζει ζωές στο πάρκο Centennial ένα βράδυ του Ιουλίου του 1996 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα. Ωστόσο, αυτό που του κοστίζει ακριβά είναι το προφίλ του. Είναι δυνατόν ένας υπέρβαρος που ζει ακόμη με τη μητέρα του και έχει πάθος με την εφαρμογή του νόμου να είναι ήρωας; Γιατί αυτός ο ήρεμος και λίγο αφελής άνθρωπος να μην είναι ένας βομβιστής με ψυχολογικά προβλήματα;
Η πλοκή εγείρει την αγανάκτηση για την ασυδοσία των μέσω μαζικής ενημέρωσης και κυβερνητικών οργανισμών, όπως το FBI. Σε μια επόχη όπου το Facebook δεν υπήρχε ή τουλάχιστον υπήρχε στο μυαλό του εμπνευστή του, οι εφημερίδες και τα τηλεοπτικά δίκτυα ήταν τα μοναδικά μέσα που μπορούσαν να σύρουν στη λάσπη την υπόληψη ενός ανθρώπου. Σήμερα αυτό γίνεται μέσα σε δευτερόλεπτα και διαδίδεται σε άμυαλα κεφάλια. Μπράβο στον Ρέι που περιγράφει ακριβώς το πόσο εύκολα έγινε ένας άνθρωπος βορά στο στόμα του λύκου και με πόση καλοσύνη, ευαισθησία και αξιοπρέπεια υπέμεινε τις δυσκολίες.
Μπράβο και στον 89χρονο Ίστγουντ! Θαλερός καλλιτέχνης, κάνει τη σωστή επιλογή. Ανάμεσα σε τόσα αθλητικά ρεκόρ και προσωπικές ιστορίες που βρήκαν χώρο στα πρωτοσέλιδα του παγκόσμια σημαντικού αθλητικού γεγονότος, εκείνος στέκει στην ανθρώπινη παρατηρητικότητα που εμπόδισε να χαθούν εκατοντάδες ψυχές. Το ανάστημα και η επιμονή ενός και μόνο ανθρώπου πρέπει να πιστεύουμε ότι μπορεί να κάνει τη διαφορά. Ο σκηνοθέτης πρεσβεύει αυτή την άποψη και δικαιώνεται. Με λιτή ματιά εντοπίζει τον εξαιρετικό Πολ Γουόλτερ Χάουζερ, που μοιάζει εξαιρετικά με τον αληθινό Ρίτσαρντ Τζούελ. Αν παρακολουθήσετε συνεντεύξεις του πραγματικού ήρωα, θα καταλάβετε πως η θητεία του Ίστγουντ στη θέση του ηθοποιού είναι ένα ακλόνητο αβαντάζ της ταινίας και της ωρίμανσης του χαρακτήρα του Τζούελ.
Σας συμβουλεύω να τη δείτε, γιατί εδώ μιλάμε για έναν τεράστιο δημιουργό που καρποφορεί καλλιτεχνική ποιότητα. Αν τη χάσετε, γεγονός που θα είναι μεγάλο σφάλμα εκ μέρους σας, δεν θα έχετε την τύχη να νιώσετε τόσο έντονα συναισθήματα. ****/5
Από τη Δέσποινα Τριανταφυλλίδου,
φιλόλογο, διδάκτορα Κινηματογράφου
του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,
μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου
