Πόνος και δημιουργία!
ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΔΟΞΑ
(Dolor y Gloria/Pain and Glory)
Δράμα-Έγχρωμο- Διάρκεια:113΄-Παραγωγή: Ισπανία, 2019- Σκηνοθεσία και Σενάριο: Πέδρο Αλμοδόβαρ- Πρωταγωνιστούν: Αντόνιο Μπαντέρας, Πενέλοπε Κρουζ, Ασιέρ Ετσεαντία, Λεονάρντο Σμπαράλια-Κατάλληλη άνω των 12 ετών.
Ο επιτυχημένος σκηνοθέτης Σαλβαδόρ Μάγιο (Αντόνιο Μπαντέρας) με καταβεβλημένο σώμα και ψυχή απέχει από τα κινηματογραφικά πλατό. Η προβολή της αποκατεστημένης κόπιας μιας παλιάς του ταινίας από την ισπανική ταινιοθήκη τον φέρνει μετά από 32 χρόνια σε επαφή με τον παλιό συνεργάτη του και ηθοποιό, Αλμπέρτο Κρέσπο (Ασιέρ Ετσεαντία). Τα χρόνια που μεσολάβησαν από την τελευταία τους συνάντηση δεν έχουν καταπιέσει τις αναμνήσεις. Ο Σαλβαδόρ θυμάται την παιδική του ηλικία και μέσω του Αλμπέρτο βρίσκει ξανά τον Φεντερίκο (Λεονάρντο Σμπαράλια), τον μεγάλο του έρωτα.
Τα κείμενα του Πέδρο Αλμοδόβαρ πάντα διανθίζονται με αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ο σκηνοθέτης δεν φοβάται να παρουσιάσει στιγμές της ενδιαφέρουσας ζωής του και χαρακτήρες που εμπλούτισαν τις εμπειρίες και τη φαντασία του. Δεν φοβάται να μιλήσει για την ίδια τη ζωή. Παραμένει μια κινηματογραφική πένα με ξεκάθαρη ανθρωπιά και ειλικρίνεια, με πρωταγωνιστές που συνομιλούν ως άνθρωποι της διπλανής πόρτας και όχι ως κομμάτια μιας πλασματικής κοινωνίας. Με το τίτλο «Πόνος και Δόξα» παραπέμπει στην ουσία της ύπαρξης και της ζωής. Πόνος και ζωή βαδίζουν μαζί, ενώ η δόξα δεν αναφέρεται απλώς στη φήμη του σκηνοθέτη. Είναι η καθημερινή δόξα της ζωής, η νίκη ενάντια στους προσωπικούς του δαίμονες.
Ο Αλμοδόβαρ φαίνεται πως τους νίκησε, αναπολώντας μέσα από την πλοκή το παρελθόν του και εξετάζοντας την κινηματογραφική του ταυτότητα. Ολόκληρο το έργο του και η παιδική του ηλικία περνούν μπροστά από τα μάτια μας, σε μικρές-μικρές κουκίδες που ενώνονται μέχρι και την τελευταία σκηνή. Η σχέση με τη λατρεμένη του μητέρα, η ζωή στη Μαδρίτη τη δεκαετία του 1980, όταν η πόλη ζούσε στους ρυθμούς της πολιτιστικής απελευθέρωσης του κινήματος La Movida Madrileña, ανήκουν στον Πέδρο.
Η αφήγηση της ταινίας ανήκει στον χαρακτήρα που πλάθει, τον ομότεχνό του Σαλβαδόρ, η εικόνα του οποίου ταυτίζεται απόλυτα με εκείνη του Αλμοδόβαρ. Είναι εντυπωσιακό το πως ο Αντόνιο Μπαντέρας μπαίνει κυριολεκτικά στα πολύχρωμα ρούχα του σκηνοθέτη, ζει στο διαμέρισμά του και συνδέεται μαζί του. Η πολύχρονη γνωριμία τους αποτυπώνεται στη θαυματουργή και φυσική ερμηνεία του ηθοποιού.
Το ερώτημα που προκύπτει από την ταινία είναι γιατί ο σκηνοθέτης επέλεξε ο ήρωάς του να εθίζεται στην ηρωίνη, αν σκεφτούμε πως ο ίδιος δεν υπήρξε ποτέ χρήστης ναρκωτικών. Πιθανόν η απάντηση να είναι στο όνομα του πρωταγωνιστή, Σαλβαδόρ, που σημαίνει «σωτήρας». Ο Σαλβαδόρ έβγαλε από το αδιέξοδο σημαντικούς ανθρώπους της ζωής του. Τους έσωσε, και μ’ αυτόν τον τρόπο έσωσε και τον εαυτό του, επιστρέφοντας στη δημιουργία. Η γνώση της θετικής προοπτικής που τους προσέφερε και της ευγνωμοσύνης που εκφράζουν στο πρόσωπό του έχει την ίδια λυτρωτική λειτουργία με τον κινηματογράφο. Ο κινηματογράφος μπορεί να μην σώζει ζωές, έχει, όμως, τη δύναμη να επουλώνει την ψυχή του θεατή και να χαρίζει κουράγιο στον σκηνοθέτη να αφηγηθεί ακόμα μια ιστορία. Γιατί αυτό δεν είναι το κύκνειο άσμα του Πέδρο Αλμοδόβαρ, αλλά η δήλωσή του πως συνεχίζει να εμπνέεται από τον πόνο και τη δόξα! *****/5
ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΚΑΙ ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ
(Mia and the White Lion)
(Μεταγλ./ Υποτιτλ.)
Οικογενειακή-Έγχρωμη- Διάρκεια: 98΄-Παραγωγή: Γαλλία, Γερμανία και Νότιος Αφρικής, 2018- Σκηνοθεσία: Ζιλ ντε Μεστρ- Σενάριο: Προυν ντε Μεστρ, Γουίλιαμ Ντέιβις- Πρωταγωνιστούν: Ντανιά Ντε Βιλιέρ, Μελανί Λοράν, Λάνγκλεϊ Κερκγουντ-Κατάλληλη για όλους.
Η μετακόμιση από το Λονδίνο στη Νότιο Αφρική είναι δύσκολη για τη δεκάχρονη Μία (Ντανιά Ντε Βιλιέρ). Το σχολείο γίνεται πεδίο καβγάδων, ενώ στο σπίτι η Μία εκφράζει συνεχώς την αποστροφή της για την προσπάθεια των γονιών της να κάνουν λειτουργική τη φάρμα τους. Αυτό που τελικά θα χρειαστεί για να γίνει ο τόπος αυτός σπίτι της είναι ένα μικρό, λευκό και σπάνιο λιοντάρι, ο Τσάρλι. Για τον νέο της φίλο η Μία θα συγκρουστεί με την οικογένειά της και θα τον σώσει από τις σφαίρες δολοφόνων-τουριστών, οι οποίοι διασκεδάζουν σκοτώνοντας άγρια ζώα.
Το ιδιαίτερο στοιχείο της παραγωγής είναι πως διήρκησε μία τριετία, όσο δηλαδή χρειάστηκε για να καταγραφεί το μεγάλωμα του Τσάρλι μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Γλυκός, αγέρωχος και περήφανος ο κάτασπρος και μοναδικός βασιλιάς των ζώων γίνεται το σύμβολο της προστασίας της άγριας φύσης και υπενθυμίζει την κακή επιρροή που έχει η απερισκεψία και η απληστία του ανθρώπου. Το τόλμημα της Μία να υπερασπιστεί τον Τσάρλι δίνει στη νέα γενιά μια αφορμή να σκεφτεί τι πραγματικά θέλει να πρεσβεύει.
Και σ’ αυτό συνεισφέρει και η σκηνοθεσία. Η κινηματογράφηση των ατελείωτων αφρικανικών εκτάσεων και της άγριας ζωής, μας κάνει κοινωνούς ενός τόπου που κυριαρχεί ο σεβασμός στον κύκλο της ζωής. Ας σταθούμε, όμως, σε μια συγκεκριμένη σεκάνς της ταινίας, όπου η Μία και ο Τσάρλι περνούν τρέχοντας μέσα από ένα κατάμεστο εμπορικό κέντρο. Πίσω από την τελευταία πόρτα αυτού του ανθρώπινου τερατουργήματος βρίσκεται η σαβάνα και ο αρχέγονος πολιτισμός, η μητέρα φύση, κάθε ύπαρξης.
Ας συνδεθούμε, λοιπόν, με εκείνη και ας μην εξαφανίσουμε όσα την απαρτίζουν! ****/5
Από τη
Δέσποινα Τριανταφυλλίδου.
φιλόλογο, πτυχιούχο και υπ. διδάκτορα Τμήματος Κινηματογράφου,
του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου.
