Καλοχώρι-Χειμάδι-Νέσσων. Ιστορίες και μνήμες». Το βιβλίο που θα παρουσιαστεί σήμερα στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας, στις 6.30 μ.μ., μαζί με το βιβλίο «Καλοχώρι-Φωτογραφικό Λεύκωμα-Τόιβασι-Ανθρώπων Μνήμες», είναι αποτέλεσμα πολύχρονης έρευνας σε αρχεία παλιών κοινοτήτων, σχολείων, αλλά κυρίως έρευνας στη συλλογική μνήμη ανθρώπων της περιοχής. Ο κ. Λάλος στη συνέντευξή του μιλάει ανάμεσα σε άλλα για τους φιλομαθείς νέους αλλά και τους μεγαλύτερους ανθρώπους που άνοιξαν τα σπίτια τους και «εξομολογήθηκαν» πράγματα μιας άλλης εποχής, για το τι του έκανε εντύπωση κατά τη διάρκεια της πολύχρονης έρευνας, αλλά και για τους χορηγούς πολιτισμού όπως είναι ο κ. Λευτέρης Σαΐτης.
Συνέντευξη στον Θανάση Αραμπατζή
*Μπορείτε να μας μιλήσετε για τα βιβλία που θα παρουσιαστούν σήμερα;
-Αυτά τα βιβλία που θα παρουσιαστούν σήμερα το ένα το έχω γράψει εγώ που είναι για τα τρία χωριά Τόιβασι. Τόιβασι είναι το παλιό όνομα των τριών χωριών, το τούρκικο και είναι τα σημερινά Καλοχώρι, Χειμάδι, Νέσσων του νομού Λάρισας περιοχής Συκουρίου, αποτέλεσμα τρίχρονης έρευνας μετά από κάλεσμα που μου έγινε. Το άλλο βιβλίο είναι το λεύκωμα που έχει δημιουργήσει ο Μορφωτικός Σύλλογος Καλοχωρίου Νέσσωνος, μία πολύχρονη έρευνα από τα παιδιά εκεί. Αυτό που χρειάστηκε για να προκύψει το βιβλίο που συνέγραψα εγώ περιλάμβανε την έρευνα στα αρχεία της κοινότητας, στα σκονισμένα κιτάπια, με την περίληψη των σημαντικότερων αποφάσεων να περιέχονται στο βιβλίο, υπάρχει ένα παράρτημα με πολύτιμα στοιχεία για τον τρόπο ζωής των ανθρώπων της περιοχής που ξεκίνησαν από κτηνοτρόφοι και σιγά-σιγά μεταβλήθηκαν σε γεωργούς και σε άλλα επαγγέλματα. Ερευνα στα αρχεία του σχολείου, για αυτό ο αναγνώστης θα βρει παλιά ονόματα δασκάλων, αριθμό κατά έτη μαθητών, τι τροφές περιελάμβαναν τα μαθητικά συσσίτια, τους δασκάλους κλπ. Ερευνα στα συμβόλαια αγοράς των τούρκικων σπιτιών και χωραφιών από τους βλάχους κτηνοτρόφους οι οποίοι δεν είχαν σπίτια τότε εδώ και έμεναν σε καλύβες και τα καλοκαίρια πήγαιναν σε βουνά, μέχρι και την Οχρίδα στα σημερινά Σκόπια… Επίσης έκανα συνεντεύξεις με πολλούς κατοίκους μεγάλης ηλικίας με τις αφηγήσεις τους να περιέχονται στο βιβλίο σε ένα παράρτημα 110 σελίδων περίπου. Ακόμη έγινε έρευνα στην τοπική παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα, ενώ περιέχεται και ένας μεγάλος αριθμός τραγουδιών όπως μας τα διηγήθηκαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες… Γενικά προϋπήρξε μία έρευνα σε βάθος ενώ προσπάθησα να κάνω ένα βιβλίο απλό στην ανάγνωση, με εμπεριστατωμένη βιβλιογραφία.
*Στις έρευνές σας μιλήσατε με πολύ κόσμο, τι σας έκανε εντύπωση από αυτή την επαφή;
-Πρώτα απ’ όλα το ότι άνοιξαν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους… Μαζί μου ήταν ένα κορίτσι του χωριού, η Κωνσταντίνα Εξάρχου του Ζήση, η οποία κανόνιζε την πρώτη επαφή, κάτι που διευκόλυνε να μπούμε στα σπίτια αλλά και πάλι είναι πολύ σημαντικό να «εξομολογείσαι» σε κάποιον άγνωστο.
*Διακρίνατε ενδιαφέρον από τη νεότερη γενιά για αυτή τη διαδικασία της έρευνας;
-Τα νέα παιδιά είναι κοντά στον μορφωτικό σύλλογο του Καλοχωρίου, πριν από μένα δε είχαν αρχίσει να μαζεύουν υλικό. Είναι απόλυτα θετικό ότι ήθελαν να διασώσουν τις ρίζες των παππούδων τους. Νέοι που είτε βρίσκονται στην παραγωγή είτε είναι φοιτητές έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον να συμμετάσχουν σ’ αυτό το project.
*Τα γεγονότα όχι του χθες, αλλά του…. προχθές θα τα γνωρίζουμε αύριο;
-Με το βιβλίο έδωσα το εναρκτήριο λάκτισμα θα έλεγα να συμμετέχουν κι άλλοι σ’ αυτή την ερευνητική διαδικασία, να κάνουν ένα δικό τους αρχείο, ή ακόμη θα είναι πολύ χρήσιμο το βιβλίο σε όσους θελήσουν να κάνουν για παράδειγμα μία πανεπιστημιακή εργασία. Είναι κάποια πράγματα ενδεικτικά το πώς αλλάζουν οι εποχές, ας πάρουμε για παράδειγμα τα κάλαντα. Τα κάλαντα σ’ αυτά τα χωριά σήμερα είναι το «Καλήν ημέραν άρχοντες», δεν ήταν πάντα έτσι όμως, παλιότερα ήταν βλάχικα, «Κόλιντρι μέλιντρι, γάβαλα κουντίναλα»… Ή για παράδειγμα τα Κλήδονα που δεν τα αποκαλούν έτσι αλλά «Ταγιαννός» και πολλά άλλα.
*Λευτέρης Σαΐτης: ένας χορηγός πολιτισμού…
-Θεωρώ ότι είναι η εξαίρεση στον επιχειρηματικό χώρο, δεν έχουμε πολλούς. Κάνει δε τέτοιες χορηγίες όχι μόνο σε έργα που έχουν την τοπικότητα -όπως το βιβλίο μου- αλλά και σε γενικότερα πονήματα.
Εχουμε μεγάλη ανάγκη τέτοιους ανθρώπους. Ο κ. Σαΐτης δε δεν επενέβη καθόλου στη διαδικασία παραγωγής του βιβλίου, με άφησε απόλυτα ελεύθερο να κάνω τη δουλειά μου. Ένας χορηγός με μεγάλη ευαισθησία, τους έχουμε τεράστια ανάγκη…
