«Οι φόροι και τα κόμματα, φέραν αυτή τη κρίση, που κάνανε τον άνθρωπο, να μην μπορεί να ζήσει». Με προμετωπίδα αυτό το τετράστιχο ρεμπέτικο του 1934, ο Χρήστος Καρδαράς, καθηγητής της Νεοελληνικής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ,ξεκινάει το βιβλίο του με τίτλο «Ιστορία και Ρεμπέτικο» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Παπαζήση. Στις 397 σελίδες του ο μελετητής, ο οποίος διδάσκει ευρωπαϊκό πολιτισμό στο τμήμα θεατρικών σπουδών του πανεπιστημίου, εξετάζει ποια πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, καλλιτεχνικά και αθλητικά γεγονότα γέννησαν τα λαϊκά δημιουργήματα.
Παίρνοντας ως δεδομένο ότι το ρεμπέτικο είναι ένα πολυσύνθετο σύνολο μουσικής, χορού και λόγου, καταρρίπτει το στερεότυπο ότι αυτού του είδους το τραγούδι περιοριζόταν σε ερωτικά θέματα και ότι δήθεν ήταν εγκλωβισμένο στο περιθώριο, στη φυλακή και στις παράνομες ουσίες, όπως ισχυριζόταν για πολλά χρόνια διανοούμενοι όχι μόνο από τον αστικό αλλά και από τον αριστερό χώρο.
Πράγματι, η αντιστοίχιση γεγονότων με τραγούδια φέρνει στο προσκήνιο μια παραστατική τεκμηρίωση του πόσο η ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα ενέπνευσε, επηρέασε και σημάδεψε τα τραγούδια αυτά.
Η γενική ιστορία- άμεσα ή έμμεσα- αλλά και το προσωπικό γεγονός περνάει μέσα από κουπλέ και ρεφρέν. Κατά χρονολογική σειρά: Η μετανάστευση στις ΗΠΑ από τα τέλη του 10ου αιώνα, το λαθρεμπόριο, οι βαλκανικοί πόλεμοι με την εξύμνηση του πρωθυπουργού Βενιζέλου και του αρχιστράτηγου Κωνσταντίνου, η μικρασιατική συμφορά, το προσφυγικό δράμα, ο θάνατος πολιτικών αρχηγών, οι αρρώστιες από φτώχεια, οι πλημμύρες στις γειτονιές των κατατρεγμένων, οι διώξεις από τη δικτατορία του Μεταξά, οι ηρωισμοί στον πόλεμο του '40, η κατοχή με τον πληθωρισμό, τους σαλταδόρους, τη μαύρη αγορά και το θάνατο από πείνα, η αντίσταση, ο διχασμός στον εμφύλιο, η ρήψη της ατομικής βόμβας μέχρι και η υπαγωγή της χώρας μας στο ΝΑΤΟ. Και βέβαια: τα ηχηρά εγκλήματα, η γυναικεία απελευθέρωση, οι ξενικοί χοροί, οι διαγωνισμοί ομορφιάς, οι επιτυχίες των παλαιστών πυροδότησαν τα ρεμπέτικα… σουξέ.
Ο καθηγητής παίρνει αυτόν τον απαγορευμένο -μέχρι τη δεκαετία του '60- καρπό , που άλλοτε είναι ανοιχτή καταγγελία και άλλοτε λεπτή ειρωνεία και τον κάνει επιστήμη ιστορίας και τέχνης.
(Πηγή ΑΠΕ:Κώστας Μαρδάς )
