Ταυτόχρονα με το πανηγύρι τους, οι Αγιώτες τιμούν με λαμπρές θρησκευτικές εκδηλώσεις τη μνήμη των προστατών τους, του ασκητή της ερήμου Αγίου Αντωνίου του Μέγα, ασκήσαντος τον 4ο αιώνα, και του Νέου του εν Βεροία, ασκήσαντος στη Βέροια τον 10ο αιώνα.
Παράλληλα, θα γιορταστεί, ως είθισται εδώ και λίγα χρόνια, η επέτειος απελευθέρωσης της Αγιάς από τους Τούρκους το 1881.
Το αγιώτικο πανηγύρι έχει ζωή αιώνων. Ανέκαθεν, κέντρο και κατά κάποιον τρόπο αφορμή σύναξης των ανθρώπων ήταν ο Ιερός Ναός των Αγίων Αντωνίων, που αποτελεί σήμερα τη μητρόπολή της. Αυτές τις ημέρες, από την εποχή της τουρκοκρατίας ακόμη, συγκεντρώνονταν χιλιάδες επισκέπτες και προσκυνητές απ’ όλη τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία! Αυτή η ιδιόμορφη σύναξη των ανθρώπων, αν και ξεκινούσε από την ανάγκη της κοινής λατρείας, γινόταν η αιτία για μια άλλη διάσταση στη ζωή, αντίθετη της καθημερινότητας. Ανανεώνονταν φιλίες, συνάπτονταν κοινωνικές σχέσεις, ευφραινόταν η ψυχή των επισκεπτών με τον χορό, τη μουσική, τις συνεστιάσεις και τα αθλήματα. Το πιο σημαντικό ήταν ότι αυτές τις ημέρες περίμενε ο κάθε ντόπιος παραγωγός, τεχνίτης, έμπορος, να ξοδέψει τη σοδειά του χρόνου ολόκληρου. Εξίσου προετοιμασμένοι ήταν όλοι να ανταλλάξουν μέρος του εισοδήματός τους με προμήθειες από τους εμπόρους του χώρου του πανηγυριού.
Μεγάλη δόξα το πανηγύρι γνώρισε κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, οπότε και η περιοχή ζούσε περίοδο μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης (γεωργία – σηροτροφία – βυρσοδεψία). Μετά την απελευθέρωση της Αγιάς ένας σημαντικός αριθμός προσκυνητών από τη Μακεδονία και την Ήπειρο έπρεπε να περνούν τα ελληνοτουρκικά σύνορα, και επειδή η δυσκολία κινήσεως εμπόρων και πανηγυριστών μέσω συνόρων διήρκησε 31 χρόνια (ως το 1912), επήλθε η αναμενόμενη κάμψη. Επιπρόσθετος λόγος παρακμής του πανηγυριού, από το 1892 και μετά, ήταν και η επικράτηση της λαρισαϊκής εμποροπανήγυρης. Μετά το 1912 μεταλλάσσεται ο εμπορικός χαρακτήρας του πανηγυριού (μεταπωλήσεις ειδών τοπικής παραγωγής) με την προβολή αρχικά της σηροτροφίας ως το 1930 και μεταπολεμικά με την πλούσια παραγωγή του τόπου. Το 1956 δημιουργείται από τον αείμνηστο Τάκη Καρδάρα, κοινοτάρχη τότε και μετέπειτα βουλευτή, ο θεσμός των γεωργοκτηνοτροφοδασικών και λαογραφικών εκθέσεων που θα κρατήσουν για πάρα πολλά χρόνια με τεράστια επιτυχία και απήχηση στον κόσμο. Από το 1996, η Αγιά, με δήμαρχο τον Αντώνη Μαυρογιάννη, θέλοντας να προβάλει το μήλο ως κύριο προϊόν βιοπορισμού της περιοχής, θεσπίζει την 1η Γιορτή Μήλου που κρατάει ως και σήμερα φτάνοντας φέτος αισίως την 22η συνεχόμενη.
Όσον αφορά ειδικά στον ναό των Αγίων Αντωνίων, η θεσσαλική παροιμία «Τούτος είναι δια τον Άγιον Αντώνιον» υποδηλώνει τη φήμη των Αγίων ότι φέρουν το χάρισμα της των παραφρονούντων ιάσεως. Ο ναός θεωρείτο κατά το παρελθόν το θεραπευτήριο των ψυχικά αρρώστων. Στα πέριξ αυτού κελιά φιλοξενούνταν οι ασθενείς και οι συγγενείς τους. Υπήρχε και ιδιαίτερος χώρος στον οποίον έδεναν με αλυσίδες τους παρανοϊκούς, τους οποίους φρόντιζαν οι συγγενείς ή κατ’ ανάθεση υπάλληλος του ναού, προσμένοντας τη θεραπεία από τους Αγίους. Οι Άγιοι Αντώνιοι τύγχαναν πανθεσσαλικής φήμης και αναφέρονται πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες ασθενείς θεραπεύτηκαν μερικώς ή εξ ολοκλήρου. Στα αρχεία του ναού, μάλιστα, υπάρχει και βιβλίο καταγραφής θαυμάτων από ψυχικά αρρώστους, και όχι μόνον, οι οποίοι διανυκτέρευαν στο γυναικωνίτη προσευχόμενοι.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Σύμφωνα, λοιπόν, με το πρόγραμμα, που εξεδόθη από τον Δήμο Αγιάς, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας και την Αρχιερατική Περιφέρεια Αγιάς, προβλέπονται τα εξής:
Πέμπτη, 31/8
Γενικός σημαιοστολισμός οικιών και καταστημάτων από το μεσημέρι ως την εσπέρα της επομένης. 7 μ.μ., συγκέντρωση τοπικών αρχών για την υποδοχή του σεβασμιοτάτου μητροπολίτη Δημητριάδος και Αγιάς κ.κ. Ιγνατίου. 7:15 μ.μ., μέγας πανηγυρικός αρχιερατικός εσπερινός χοροστατούντος του μητροπολίτη Δημητριάδος και Αγιάς. 8 μ.μ., άφιξη επισήμων. 8:30 μ.μ., περιφορά εικόνας με τη συνοδεία φιλαρμονικής μπάντας. 9:30 μ.μ., χαιρετισμοί, απονομή βραβείου Ευαγγέλου Κ. Καραμπάτσα, βράβευση μαθητών, εγκαίνια Γιορτής Μήλου. 10 μ.μ., δεξίωση επισήμων στο Πνευματικό Κέντρο του Ι.Ν. Αγίων Αντωνίων από τον Σύλλογο Γυναικών Αγιάς
Παρασκευή, 1/9
7:30 π.μ., όρθρος και πανηγυρική θεία λειτουργία ιερουργούντος του αρχιερατικού επιτρόπου Περιφέρειας Αγιάς αρχιμανδρίτη π. Νεκτάριου Δρόσου. 10 π.μ., προσέλευση επισήμων, δοξολογία, ομιλία για την απελευθέρωση της πόλης, κατάθεση στεφάνων. 6 μ.μ., δραστηριότητες για παιδιά από την «Trekking Hellas» στον χώρο των Αγίων Αντωνίων. 8:30 μ.μ., επίδειξη της πολεμικής βιετναμέζικης τέχνης Viet Vo Dao από τον αθλητικό σύλλογο «ΕΥ ΖΗΝ VOVINAM» στον χώρο των Αγίων Αντωνίων. 8:30 μ.μ., μουσική βραδιά: Α’ μέρος στο Αρχοντικό Αλεξούλη.
10 μ.μ., Β’ μέρος στην πλατεία της Αγιάς.
Σάββατο, 2/9
8 μ.μ., το κουκλοθέατρο «Αντράλα» παρουσιάζει την παράσταση «Μα… Γυρεύοντας» στον χώρο των Αγίων Αντωνίων.
10 μ.μ., φιλανθρωπική εκδήλωση για τη στήριξη του Κοινωνικού Παντοπωλείου σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και το Ίδρυμά της «Μαγνήτων Κιβωτός» στην πλατεία Αγιάς.
Κυριακή, 3/9
6 μ.μ., 1ος αγώνας δρόμου τριών χιλιομέτρων «Γύρος Αγιάς». 8:30 μ.μ., παρουσίαση βιβλίου της συγγραφέως ΥΓΕΙΑΣ Ιωάννας Λάκα, με τίτλο «Το ταξίδι του εαυτού μου» (εκδόσεις ΕΝΤΥΠΟΙΣ), με θέμα τον καρκίνο του μαστού, στον χώρο των Αγίων Αντωνίων και ημερίδα υγείας, με θέμα «Καρκίνος και πρόληψη», και ομιλητές τους Ιωάννη Αγγελάκα, αγγειοχειρουργό, Ηλία Δημηνίκο, ειδικό καρδιολόγο, Γεώργιο Φιλιππακόπουλο, ενδοκρινολόγο – διαβητολόγο, Βασίλειο Χάμο, παθολόγο, διευθυντή του Κέντρου Υγείας Αγιάς. 10 μ.μ., μουσική βραδιά στην πλατεία της Αγιάς με τον καθηγητή της Μουσικής Σχολής Δήμου Αγιάς Παναγιώτη Σδράλη και τους Μάκη Κουτσιούμπα, Γεωργία Κατσάνου, Γιώργο Γκασδράνη, Θανάση Μητσάτσικα, Βαγγέλη Τσιμπανούδη.
Δευτέρα, 4/9
8 μ.μ., Επίδειξη Tae Kwon Do στον χώρο των Αγίων Αντωνίων. Μουσική βραδιά στην πλατεία της Αγιάς. Α’ μέρος, 10 μ.μ., με τους D&D. Β’ μέρος, 11:30 μ.μ., με τους «Blues Trackers».
Τρίτη, 5/9
7 μ.μ., δραστηριότητες για παιδιά από την «Trekking Hellas» στον χώρο των Αγίων Αντωνίων. 9 μ.μ., παρουσίαση παιδικών χορευτικών στην πλατεία της Αγιάς. 10 μ.μ., παρουσίαση χορευτικών ενηλίκων στην πλατεία της Αγιάς (Κωστούλης).
Τετάρτη, 6/9
6 μ.μ., ημερίδα με θέμα «Ρύθμιση ψεκαστικών μηχανημάτων» από το Τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και τον ΕΣΥΦ. 8 μ.μ., θέατρο Σκιών στον χώρο των Αγίων Αντωνίων. 10 μ.μ., μουσική βραδιά στην πλατεία Αγιάς.
ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη
