H βράβευση του Αμερικανού τραγουδοποιού Μπομπ Ντίλαν με το Νόμπελ Λογοτεχνίας προκάλεσε έκπληξη σε ορισμένους αλλά ξεκίνησε ταυτόχρονα και μια συζήτηση γύρω από τον ίδιο τον ορισμό του συγγραφέα.
Είναι η πρώτη φορά που τιμάται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας ένας συνθέτης και τραγουδιστής, την ίδια στιγμή που διάσημοι, μεγάλοι λογοτέχνες όπως ο Φίλιπ Ροθ, η Τζόις Κάρολ Όουτς ή ο Ντον Ντε Λίλο (για να αναφέρουμε μόνο τους Αμερικανούς) περιμένουν μάταια εδώ και χρόνια να χτυπήσει το τηλέφωνό τους τα ξημερώματα...
Ειρωνικά σχόλια έκαναν την εμφάνισή τους στους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης: «Έτσι λοιπόν, η Ακαδημία που δεν τίμησε ποτέ τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες, επέλεξε τον Ντίλαν», έγραφε ένα από αυτά.
«Το όνομα του Ντίλαν αναφερόταν συχνά τα τελευταία χρόνια, όμως πάντα θεωρούσαμε ότι επρόκειτο για φάρσα», θυμάται ο Πιερ Ασουλίν, συγγραφέας και μέλος της Ακαδημίας Γκονκούρ, που εμφανίστηκε θυμωμένος με την επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας. «Το να του απονέμουν το Νόμπελ είναι θλιβερό. Αγαπώ τον Ντίλαν, αλλά δεν έχει έργο. Νομίζω ότι η Σουηδική Ακαδημία γελοιοποιείται. Είναι ένα δείγμα περιφρόνησης προς τους συγγραφείς», υποστήριξε.
Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο Σκωτσέζος συγγραφέας Ιρβάιν Γουέλς. Στον λογαριασμό του στο Twitter έγραψε ότι το βραβείο που δόθηκε στον 75χρονο Ντίλαν ήταν η επιλογή «των γερασμένων χίπηδων με δύσοσμο προστάτη που μιλούν αλαμπουρνέζικα». Ο συνάδελφός του, ο Σάλμαν Ρούσντι, που διεκδικεί και αυτός το Νόμπελ εδώ και πολλά χρόνια, προτίμησε να είναι πιο δίκαιος: «Πρόκειται για μια εξαίρετη επιλογή», ανέφερε στο Twitter, υπενθυμίζοντας ότι «από τον Ορφέα μέχρι τον Φαΐζ, το τραγούδι και η ποίηση συνδέονταν ανέκαθεν. Ο Ντίλαντ είναι ο λαμπρός κληρονόμος της παράδοσης των βάρδων».
Η απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας σε έναν τραγουδιστή δεν έπεισε τους μαθητές που συμμετέχουν στον σχολικό λογοτεχνικό διαγωνισμό Γκονκούρ. Μάλιστα, ένας από τους συμμετέχοντες είπε ότι «το όνομα δεν τους έλεγε τίποτα».
Η βράβευση ενός «μενεστρέλου» επαναφέρει στην επικαιρότητα ένα κρίσιμο ερώτημα: λογοτέχνης είναι μόνο αυτός που γράφει βιβλία; Το ερώτημα είναι τόσο παλιό όσο και η λογοτεχνία, αλλά παραμένει πάντα ακανθώδες.
Το να παίζει κανείς με τη γλώσσα, να προκαλεί αισθήματα με τις λέξεις –κάτι που ασφαλώς κάνει ο Μπομπ Ντίλαν– είναι λογοτεχνία, υποστηρίζουν εκείνοι που υπερασπίζονται την επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας.
«Οι καθαρολόγοι και οι γκρινιάρηδες σίγουρα θα φωνάζουν ότι είναι ιεροσυλία, αλλά εγώ είμαι ευτυχής που η λογοτεχνία αναγνωρίζεται και στον Λόγο, με την ποιητική έννοια του όρου αυτού», είπε ο Κογκολέζος συγγραφέας Αλέν Μαμπανκού, εμφανώς «ικανοποιημένος» από το Νόμπελ. «Άξιζε το βραβείο επίσης και ο Ζορζ Μπρασένς», πρόσθεσε.
Ο Φιλίπ Μαργκοτέν, εκ των συγγραφέων του βιβλίου «Μπομπ Ντίλαν, Όλα τα τραγούδια», που πούλησε περισσότερα από 100.000 αντίτυπα στη Γαλλία, χαρακτήρισε τον τραγουδοποιό «τον μεγαλύτερο εν ζωή ποιητή της Αμερικής του 20ού αιώνα». Όπως είπε, είναι αδιαμφισβήτητη η λογοτεχνική κουλτούρα του Ντίλαν. «Έχει διαβάσει πολύ Γάλλους ποιητές, ιδίως Ρεμπό αλλά και τον Ουίλιαμ Μπλέικ, από την άλλη πλευρά της Μάγχης. Φυσικά, εμπνεύστηκε από τους ποιητές της γενιάς των Μπητ», εξήγησε.
Ο Ντίλαν έχει εκδώσει μόλις ένα μυθιστόρημα, την πειραματική πεζή πρόζα «Ταραντούλα». Οι στίχοι ορισμένων τραγουδιών του, όπως του Man gave names to all the animals, του Forever young και του If not for you, έχουν χρησιμοποιηθεί ως κείμενα για παιδικά εικονογραφημένα βιβλία. Ο πρώτος τόμος της αυτοβιογραφίας του Χρονικά (2004) γνώρισε τεράστια επιτυχία και πούλησε περισσότερα από 500.000 αντίτυπα στις ΗΠΑ.
