Η χάντρα βρέθηκε σε έναν προϊστορικό οικισμό στη νότια Βουλγαρία και χρονολογείται από το 4.500-4.600 π.Χ. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, αυτό σημαίνει ότι είναι περίπου 200 χρόνια παλαιότερη από τα χρυσά αντικείμενα της Εποχής του Χαλκού που είχαν βρεθεί το 1972 στη νεκρόπολη της βουλγαρικής πόλης Βάρνα.
"Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι είναι παλαιότερη από τον χρυσό θησαυρό της Βάρνας. Είναι μια πραγματικά σημαντική ανακάλυψη. Πρόκειται για ένα μικροσκοπικό χρυσό αντικείμενο, όμως είναι αρκετά μεγάλο για να αποκτήσει τη δική του θέση στην ιστορία", σχολίασε ο Γιάβορ Μπογιατζίεφ, αναπληρωτής καθηγητής στη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών.
Ο Μπογιατζίεφ πιστεύει ότι η χάντρα δεν ήταν "εισαγόμενη", αλλά κατασκευάστηκε στην περιοχή, κοντά στη σύγχρονη πόλη Πάζαρτζικ. Αυτός ο προϊστορικός οικισμός, το πρώτο "αστικό" κέντρο στην ηπειρωτική Ευρώπη, κατοικείτο από ανθρώπους που έφτασαν στην περιοχή από την Ανατολία γύρω στο 6.000 π.Χ. και είχαν αναπτύξει έναν "υψηλό πολιτισμό", υποστηρίζει ο καθηγητής. "Θα μπορούσαμε να πούμε ότι εδώ υπήρχε μια αρχαία πόλη, αν τη συγκρίνουμε με εκείνες της Μεσοποταμίας", εξήγησε. "Όμως μιλάμε για έναν οικισμό που προηγήθηκε των Σουμερίων κατά περισσότερα από 1.000 χρόνια", πρόσθεσε. Ο σουμεριακός πολιτισμός, που αναπτύχθηκε γύρω στο 5.000 π.Χ. στη νότια Μεσοποταμία (σημερινό Ιράκ), θεωρείται σήμερα ο πρώτος "αστικός πολιτισμός".
Η χρυσή χάντρα ζυγίζει 15 εκατοστόγραμμα και ανακαλύφθηκε πριν από δύο εβδομάδες στα ερείπια ενός μικρού, προϊστορικού σπιτιού. Η αρχαιολογική σκαπάνη μέχρι στιγμής έχει φέρει στο φως έναν οικισμό που καταλαμβάνει έκταση 100-120 στρεμμάτων, ο οποίος περιβαλλόταν από ένα οχυρωματικό τείχος ύψους 2,8 μέτρων. Σύμφωνα με τον Μπογιατζίεφ, οι ειδικοί που εργάζονται στις αρχαιολογικές τοποθεσίες της Μεσοποταμίας θεωρούν πόλη οποιονδήποτε οικισμό καταλαμβάνει έκταση μεγαλύτερη των 70-80 στρεμμάτων.
Στην περιοχή έχουν βρεθεί επίσης περισσότερα από 150 πήλινα ειδώλια πουλιών, κάτι που σημαίνει ότι πιθανότατα οι κάτοικοι λάτρευαν τα πουλιά. Ο οικισμός καταστράφηκε από εχθρικά φύλα που εισέβαλαν από τα βορειοανατολικά γύρω στο 4.100 π.Χ.
Η χάντρα θα εκτεθεί στο Ιστορικό Μουσείο του Πάζαρτζικ αφού προηγουμένως εξεταστεί και επιβεβαιωθεί η ηλικία της, ανέφερε ένας εργαζόμενος στο μουσείο.
