Καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες, επεγγαλματικές χορηγήσεις και στεγαστικά είναι οι μεγάλες κατηγορίες τραπεζικών προιόντων που επηρεάζονται άμεσα από τη χθεσινή νέα αύξηση του βασικού ευρω-επιτοκίου. Αν και ουσιαστικά, το κόστος για την αποπληρωμή δανείων για τους καταναλωτές, αλλά και τις τράπεζες είναι πολύ υψηλότερο εδώ και τουλάχιστον 1 χρόνο, καθώς ως βάση αναφοράς για το δανεισμό τους έχουν το διατραπεζικό επιτόκιο Euribor, η τυπική» αύξηση των επιτοκίων του ευρώ κατά 0,25%, ως ύστατη προσπάθεια συγκράτησης των εντεινόμενων πληθωριστικών πιέσεων ανάβει "φωτιές" και δημιουργεί ανησυχίες… Φωτιές στις τσέπες των καταναλωτών και πονοκέφαλο στις τράπεζες. Τα κρίσιμα για τις τράπεζες ζητήματα είναι κατά πόσο η νέα αύξηση του κόστους του χρήματος θα επηρεάσει την ανάπτυξη των δανείων και αν θα έχει επιπτώσεις στην ικανότητα των νοικοκυριών να εξοφλούν κανονικά τις υποχρεώσεις τους.
Για την ώρα θεωρούμε δεδομένο ότι οι τράπεζες δεν πρόκειται να απορροφήσουν την αύξηση αλλά θα την περάσουν τους καταναλωτές. Ήδη κάποιες από αυτές θεωρώντας ειλημμένη την απόφαση της ΕΚΤ προχώρησαν σε κρυφές αναπροσαρμογές επιτοκίων σε στεγαστικά δάνεια από την προηγούμενη εβδομάδα. Ενδεικτικά στεγαστικό δάνειο με σταθερό επιτόκιο για πέντε χρόνια διατίθεται πλέον με επιτόκιο 5,5% από μεγάλη ιδιωτική τράπεζα. Πριν από ένα μήνα, το ίδιο ακριβώς δάνειο είχε επιτόκιο 5%. Η ίδια τράπεζα, μέχρι και πριν από λίγες ημέρες, προσέφερε στους νέους πελάτες σταθερό επιτόκιο για τρία έτη με 3,95%. Το ποσοστό αυτό εξαφανίστηκε και στη θέση του μπήκε ήδη το 4,4%. Σε ακόμη μεγαλύτερη τράπεζα, το σταθερό 3ετίας, που κόστιζε επίσης 3,95% προ ολίγων εβδομάδων, σήμερα έχει ήδη ανέβει στο 4,25%. Οι αυξήσεις, αν και σε μικρότερο βαθμό, αγγίζουν πλέον και τα σταθερά επιτόκια μεγαλύτερης διάρκειας. Πελάτης άλλης ιδιωτικής τράπεζας μπορούσε να δανειστεί με 5,35% σταθερό για 10 χρόνια. Ήδη το συγκεκριμένο επιτόκιο ανέβηκε στο 5,6%.
Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στα κυμαινόμενα επιτόκια, καθώς οι τράπεζες ακόμα και στους καλούς πελάτες δίνουν περιθώριο πάνω από 1-1,2% πάνω από το euribor. Ένα χρόνο πριν ένας καλός πελάτης πλήρωνε spread Euribor +περιθώριο από 0,6%.
Οι περισσότερες τράπεζες αρνούνται πλέον να χορηγήσουν δάνεια συνδεδεμένα με την ΕΚΤ. Επιλέγουν το ακριβότερο euribor. Στην καλύτερη περίπτωση, ο δανειολήπτης συνδέεται στο άρμα του euribor ενός μηνός το οποίο σήμερα κυμαίνεται στα επίπεδα του 4,46%. Στη χειρότερη περίπτωση, παρακολουθεί το euribor εξαμήνου το οποίο διαμορφώνεται σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα της τάξης του 5,12%. Αυτό σημαίνει ότι το επιτόκιο πλέον διαμορφώνεται από 6,5% και άνω.
Πάντως το «καπέλο» από την αύξηση των επιτοκίων για ένα μέσο στεγαστικό δάνειο θα φτάσει πλέον τα 70 ευρώ τον μήνα ή τα 840 ευρώ τον χρόνο, αν η μηνιαία δόση υπολογίζεται με βάση το διατραπεζικό επιτόκιο Εuribor. Για ένα δάνειο 150.000 ευρώ με διάρκεια 20 ετών πέρυσι τον Ιούνιο, η μηνιαία δόση ανερχόταν σε 1.001,57 ευρώ, υπολογισμένη με τελικό επιτόκιο 5,17% (διατραπεζικό επιτόκιο Εuribor τριμήνου 4,17% πλέον περιθωρίου κέρδους 1% της τράπεζας). Σήμερα, το ίδιο δάνειο «κοστίζει» 1.071,79 ευρώ κάθε μήνα, αφού το τελικό επιτόκιο έχει εκτιναχθεί στο 5,967% (διατραπεζικό επιτόκιο Εuribor τριμήνου 4,967% πλέον περιθωρίου κέρδους 1% της τράπεζας).
Είναι σαφές λοιπόν πως την αύξηση του βασικού ευρωεπιτοκίου θα αισθανθούν περισσότερο στην τσέπη τους όσοι αποπληρώνουν στεγαστικά δάνεια με επιτόκιο αναφοράς το ΕΚΤ+περιθώριο προσαύξησης (spread), οι οποίοι θα δουν τις δόσεις τους να αυξάνονται από 13 μέχρι 25 ευρώ, ανάλογα με το ύψος και τους όρους δανεισμού τους. Πρόκειται για δανειολήπτες που έχουν πάρει στεγαστικά δάνεια είτε με κυμαινόμενο είτε με σταθερό επιτόκιο για 3 ή 5 χρόνια και είχαν συμφωνήσει μετά να μετατραπεί σε κυμαινόμενο ΕΚΤ.
Έστω ότι ένας δανειολήπτης αποπλήρωνε 100.000 ευρώ στεγαστικό δάνειο συνολικής διάρκειας 20 ετών με σταθερό επιτόκιο 4,40% για 3 χρόνια και δόση της τάξης των 630 ευρώ το μήνα και είχε συμφωνήσει τα επιτόκιό του μετά να μετατραπεί σε ΕΚΤ+ καθορισμένη προσαύξηση (spread) έστω 1,50%. Μετά την είσοδο στην κυμαινόμενη περίοδο πλήρωσε 685 ευρώ (ΕΚΤ 4%+περιθώριο 1,50%), επιβαρύνοντας τον οικογενειακό του προϋπολογισμό με 55 ευρώ/μήνα. Με το επιτόκιο αναχρηματοδότησης της ευρωζώνης στο 4,25%, το δικό του επιτόκιο θα ανέλθει στο 5,75% και η δόση στα 700 ευρώ. Εάν στη σύμβαση του δανείου προβλεπόταν υψηλότερο spread, τότε η επιβάρυνση θα είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Οι δανειολήπτες που δεν πρόλαβαν τις προσφορές των τραπεζών με επιτόκιο αναφοράς το ΕΚΤ και δανείστηκαν με Euribor μηνός, έχουν ήδη υποστεί τις συνέπειες της ανόδου των επιτοκίων και σχεδόν κάθε μήνα πληρώνουν και… κάτι παραπάνω, είτε λόγο του διατραπεζικού επιτοκίου είτε λόγω της αύξησης των περιθωρίων προσαύξησης στο επιτόκιο αυτό. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα επιβαρυνθούν επιπλέον και οι δικές τους δόσεις, καθώς το Euribor ανεβαίνει συνεχώς. Τον Ιανουάριο του 2008 το Euribor μηνός βρισκόταν στο 4,20%, τον Απρίλιο στο 4,30% και την περασμένη Παρασκευή στο 4,47%. Η σχεδόν κατά 0,30% διακύμανσή του έχει «ανεβοκατεβάσει» τις δόσεις του στεγαστικού δανείου κατά 15 ευρώ κάθε μήνα.
Αλώβητοι από τη λαίλαπα των επιτοκίων μένουν προς το παρόν όσοι δανειολήπτες είχαν την προνοητικότητα να μετατρέψουν τα δάνειά τους από κυμαινόμενου σε σταθερού επιτοκίου. Μετά τη ραγδαία αποκλιμάκωση των επιτοκίων υπολογίζεται ότι εννέα στα δέκα στεγαστικά δάνεια που χορηγούσαν οι ελληνικές τράπεζες ήταν κυμαινόμενου επιτοκίου. Και τούτο γιατί τότε τα κυμαινόμενα επιτόκια ήταν πολύ χαμηλότερα σε σύγκριση με τα σταθερά. Ωστόσο το τέλος του 2008 σηματοδοτεί και την ολοκλήρωση του τριετούς κύκλου ανόδου των επιτοκίων. Κατά συνέπεια λήγει και για πολλούς δανειολήπτες η τριετία στην οποία είχαν «κλειδώσει το επιτόκιό» τους. Πριν από τρία χρόνια όμως μπορούσες να ασφαλίσεις το δάνειό σου μ'ένα επιτόκιο γύρω στο 3,9%, ενώ σήμερα το αντίστοιχο επιτόκιο κυμαίνεται στο 4,5%.
