Με «άλματα» αυξάνει το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της Ελλάδας με την Κίνα, σε ετήσια βάση. Το 2008, το έλλειμμα ισοζυγίου αγαθών ανήλθε στα 3,24 δισ. ευρώ – με αύξηση της τάξης του 20,8% σε σχέση με το 2007, ενώ και στο πρώτο τρίμηνο του 2009, το έλλειμμα αυξήθηκε με ρυθμούς της τάξης του 30,1%, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008. Σύμφωνα με τη μελέτη των ΟΕΥ της ελληνικής πρεσβείας στο Πεκίνο, οι τομείς στους οποίους ανοίγονται ευκαιρίες για τους Έλληνες εξαγωγείς είναι τα τρόφιμα, μάρμαρα και τουριστικά «πακέτα» θεματικού τουρισμού –αν και ο αριθμός των Κινέζων επισκεπτών στη χώρα μας είναι πολύ μικρός σε σχέση με το σύνολο της ΕΕ. Εντύπωση προκαλεί η αποδοχή στην κινεζική αγορά ελληνικών κοσμημάτων, αλλά και ειδών ένδυσης-υπόδησης, καθώς και ακατέργαστων δερμάτων, που παρουσιάζουν υψηλούς αυξητικούς ρυθμούς.
Σύμφωνα με την μελέτη των ΟΕΥ, κατά τα τελευταία έτη η Κίνα βελτιώνει συνεχώς το μερίδιό της στο εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας. Στο διάστημα 1999-2008 (δέκα έτη), οι κινεζικές εξαγωγές προς τη χώρα μας αυξήθηκαν κατά 539%, ενώ αυτές από την Ελλάδα προς την Κίνα κατά 478%
Διαχρονικά, η αύξηση του όγκου του διμερούς εμπορίου (τόσο των εισαγωγών όσο και των εξαγωγών) υπήρξε τα τελευταία έτη εντυπωσιακή. Βέβαια, από τη διαχρονική εξέλιξη των στοιχείων εξάγεται το συμπέρασμα, ότι οι εισαγωγές της Χώρας μας από την Κίνα κυριαρχούν κατά πολύ στο διμερές εμπόριο και μάλιστα με τάση ανοδική.
Ένας βασικός λόγος για αυτήν την εξέλιξη είναι, ότι από τα προϊόντα της μεταποίησης, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 85% του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας, κυρίαρχη ήταν ανέκαθεν η θέση της βαριάς βιομηχανίας, την οποία η Ελλάδα δεν διαθέτει σε υψηλό βαθμό. Σε ορισμένους δε παραδοσιακούς κλάδους μεταποίησης (ενδύματα, υποδήματα, παιχνίδια), που η χώρα μας είχε στο παρελθόν συγκριτικά πλεονεκτήματα, η Κίνα κυριαρχεί σήμερα όχι μόνον έναντι της Ελλάδας, αλλά σχεδόν έναντι όλων των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Από την πλευρά των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα, η σύνθεση των προϊόντων δείχνει, ότι η χώρα μας δεν έχει εξαντλήσει ακόμη τις δυνατότητες που διαθέτει στον εξαγωγικό τομέα, δεδομένου ότι αυτή εισήλθε στην κινεζική αγορά πρόσφατα και σε πολλούς τομείς βρίσκεται ακόμη σε στάδιο διερεύνησης. Γεγονός αποτελεί, επίσης, ότι, τα μεταποιημένα αγροτικά προϊόντα, που αποτελούν βασικό κλάδο των ελληνικών εξαγωγών, κατείχαν ανέκαθεν πολύ μικρή θέση στο κινεζικό εξωτερικό εμπόριο, λόγω της ακολουθούμενης κινεζικής πολιτικής αυτάρκειας και στήριξης των 800 εκατομμυρίων αγροτών.
Το 2008 η Κίνα βελτίωσε τη σημασία της ως προμηθευτής της Ελλάδας ακόμη περισσότερο, καταλαμβάνοντας την 4η θέση, από την 5η το 20075. Στο σύνολο των εισαγωγών μας, το 5,5% αναλογεί στην Κίνα, παρουσιάζοντας μικρή, αλλά σταθερά αυξητική πορεία κατά τα τελευταία τρία χρόνια. Η σημασία της Κίνας στις ελληνικές εξαγωγές είναι πολύ μικρότερη, αφού το 2008 κατέλαβε μόλις την 31η θέση στις εξαγωγές μας (2007: 30η ). Από το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών, η Κίνα απορροφά περί το 0,6% σταθερά τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ φαίνεται πως με την παρούσα οικονομική συγκυρία, η προτίμηση των Ελλήνων εξαγωγέων στράφηκε, εκτός των χωρών της ΕΕ, στις παραδοσιακές μας αγορές (ΗΠΑ, Ρωσία) και στις γειτονικές μας χώρες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, το 2008 η πορεία των ελληνικών εξαγωγών στην Κίνα παρουσίασε κάμψη της τάξης του 6%, ενώ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009 η μείωση ανήλθε σε 16%. Αντίθετα, οι κινεζικές εξαγωγές προς την Ελλάδα αυξήθηκαν το 2008 κατά 20%, έναντι 54% το 2007, αν και, σε κάθε περίπτωση, αφορούν ένα τελείως διαφορετικό επίπεδο σε απόλυτες τιμές. Κατά το πρώτο τρίμηνο 2009, οι κινεζικές εξαγωγές προς τη χώρα μας αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο, ήτοι κατά 29%. Έτσι το 2008, το εμπορικό μας έλλειμμα έναντι της Κίνας ανήλθε στο ποσό των 3,24 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 21% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ το πρώτο τρίμηνο 2009 το έλλειμμα αυξήθηκε κατά 30%, σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2008.
ΣΥΝΘΕΣΗ
Τα βασικά εξαγόμενα ελληνικά προϊόντα στην Κίνα είναι ορυκτά και μέταλλα (68% του συνόλου το 2008), και ακολουθούν πολτοί και χαρτιά (7,3%), μηχανές και οχήματα (5,9%), τρόφιμα και ποτά (5,3%), είδη ένδυσης και υπόδησης (3,3%), χημικά και πλαστικά (3,2%). Με εξαίρεση
τις μηχανές και οχήματα, που κατά τα τελευταία τρία χρόνια παρουσιάζουν σταθερά φθίνουσα πορεία, τα χημικά και πλαστικά, καθώς και τα είδη ένδυσης και υπόδησης που παρουσιάζουν μικτή εικόνα, οι υπόλοιπες μεγάλες κατηγορίες σημειώνουν σταθερά αυξητική τάση. Σημαντικότερες αυξήσεις από το 2007 σημειώθηκαν για τα είδη ένδυσης και υπόδησης (+89%) και για τα τρόφιμα και ποτά (+37%).
Τα βασικά εισαγόμενα στην Ελλάδα κινεζικά προϊόντα το 2008 ήταν μηχανές και οχήματα (45% του συνόλου), ορυκτά και μέταλλα (16%), είδη ένδυσης και υπόδησης (15%), έπιπλα και παιχνίδια (9%), χημικά και πλαστικά (6%). Όλες οι κατηγορίες παρουσιάζουν σταθερά αυξητική τάση στη διάρκεια των τελευταίων τριών χρόνων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συγκρίνοντας το εξαγωγικό πρότυπο των δύο χωρών, διαπιστώνεται ότι υπάρχει συμπληρωματικότητα μεταξύ τους, η οποία όμως, ακόμα δεν έχει εκδηλωθεί πλήρως και επομένως το διμερές εμπόριο δεν έχει ακόμα εξισορροπήσει. Η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της Κίνας στην εξαγωγή αγροτικών προϊόντων (κυρίως τρόφιμα και ποτά), ορυκτών και καυσίμων (κυρίως μάρμαρα), μεταφορικών και τουριστικών υπηρεσιών (κυρίως τουριστικά πακέτα σε θεματικό τουρισμό), που είναι, συνεπώς, και οι
τομείς που έχουν την καλύτερη προοπτική στην κινεζική αγορά.
Σημειώνεται, ακόμα, ότι το εισαγωγικό δυναμικό της Κίνας στις υπηρεσίες αλλά και σε τεχνολογικά προηγμένα βιομηχανικά προϊόντα (ενδιάμεσα και τελικά) δεν έχει αξιοποιηθεί από τις ελληνικές επιχειρήσεις, παρόλο που τα πεδία αυτά θα αποδεικνύονταν, ενδεχομένως, πολύ πιο
πρόσφορα και αποδοτικά σε σχέση με τους παραδοσιακούς κλάδους με τους οποίους η Ελλάδα εκπροσωπείται, αυτή τη στιγμή, στην Κίνα, οι οποίοι, όμως, αντιμετωπίζουν υψηλό βαθμό ανταγωνισμού και επιπλέον επιβαρύνονται με μη δασμολογικά εμπόδια στο εμπόριο. Το τεράστιο παραγωγικό βιομηχανικό δυναμικό της Κίνας προσφέρει πολλές ευκαιρίες (niches) για τους κατασκευαστές ειδικών προϊόντων που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία ως ενδιάμεσα ή ημιτελικά προϊόντα, τα οποία η Ελλάδα διαθέτει και εξάγει σε άλλες χώρες του κόσμου. Με την επιδίωξη της Κίνας για αναβάθμιση της ποιότητας των βιομηχανικών της προϊόντων θα προκύψει και ανάγκη μεγαλύτερης γκάμας σχετικών εισαγωγών ποιοτικών ενδιάμεσων προϊόντων.
Από τις αναλύσεις των στατιστικών στοιχείων, διαπιστώθηκε ότι στην αγορά της Κίνας άρχισαν να εξάγονται κάποιες ποσότητες ενδυμάτων, γεγονός που εξηγείται από την τάση των Κινέζων καταναλωτών να αγοράζουν, με την αύξηση του εισοδήματος, όλο και περισσότερα είδη υψηλής μόδας, πράγμα που ενθαρρύνεται και από την κυβέρνηση. Με το προηγούμενο της επιτυχίας των ελληνικών κοσμημάτων στην κινεζική αγορά, οι ελληνικές επιχειρήσεις που προσφέρουν είδη μόδας υψηλής ποιότητας θα έχουν καλύτερη προοπτική στο μέλλον στην Κίνα.
Στον τομέα των υπηρεσιών, η ναυτιλία και ο τουρισμός είναι δύο ισχυροί ελληνικοί κλάδοι, οι οποίοι ακόμη δεν έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους ως προς την επέκτασή τους στην αγορά της Κίνας ενώ σε αυτούς τους τομείς η Κίνα προσφέρει, σε μακροχρόνια βάση, τεράστιο δυναμικό για συνεργασίες. Η επιτυχημένη είσοδος των ελληνικών αιγοπρόβειων δερμάτων στην Κίνα,
μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για τους εξαγωγείς για τα προϊόντα των οποίων ισχύουν ειδικά φυτοϋγειονομικά μέτρα. Άλλοι τομείς που θα πρέπει να μελετηθούν για τυχόν επέκταση ελληνικών επιχειρήσεων στην αγορά υπηρεσιών της Κίνας, είναι: κατασκευές, ασφάλειες, χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες πληροφορικής και άλλες επιχειρηματικές
υπηρεσίες.
