Αισθητή μείωση της τάξεως του 23% εμφάνισαν οι 96 μεγαλύτερες (βάσει κύκλου εργασιών) αλυσίδες σουπερμάρκετ - πολυκαταστημάτων το 2009 σε σχέση με το 2008. Αυτό προκύπτει από πανελλαδική έρευνα της STAT BANK, σύμφωνα με την οποία, τα συνολικά κέρδη τους μειώθηκαν από 158,8 εκατομμύρια ευρώ το 2008 σε 122 εκατομμύρια ευρώ το 2009. (Ενδεικτικό της πορείας των εν λόγω επιχειρήσεων είναι το γεγονός ότι το 2003 οι 96 μεγαλύτερες αλυσίδες είχαν εμφανίσει συνολικά κέρδη της τάξεως των 176 εκατομμυρίων ευρώ).
Οι επιχειρήσεις του δείγματος της έρευνας αύξησαν τις πωλήσεις τους κατά 3% για να φτάσουν τα 10,7 δισεκατομμύρια ευρώ (οι ίδιες αλυσίδες έκαναν συνολικό τζίρο 8,2 δισεκατομμύρια ευρώ το 2003). Με την παραπάνω επίδοση ο τομέας των σουπερμάρκετ-πολυκαταστημάτων αποδεικνύεται η τρίτη σημαντικότερη επιχειρηματική δραστηριότητα (από άποψη κύκλου εργασιών) του ελληνικού εμπορίου. Στις δύο πρώτες θέσεις ευρίσκονται οι αγορές εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων και αυτοκινήτου. Και οι τρεις τομείς δοκιμάζονται σημαντικά από την οικονομική δυσπραγία. Ενδεικτικά αναφέρεται ο κλάδος των εταιρειών εμπορίας καυσίμων, όπου οι συνολικές πωλήσεις των 76 μεγαλύτερων εμπορικών επιχειρήσεων του τομέα μειώθηκαν κατά 16% ενώ η συνολική κερδοφορία τους παρουσίασε αύξηση κατά 77%. Με δύο λόγια, στην γενική πτώση ο τομέας των σουπερμάρκετς δείχνει κάποιες αυξημένες αντοχές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας της STAT BANK,
" Από τις 96 επιχειρήσεις του δείγματος, οι 78 εμφάνισαν κέρδη και οι 18 ζημιές. Έτσι, το 81,25% του κλάδου ήταν κερδοφόρο.
" Οι συνολικές πωλήσεις των 78 κερδοφόρων επιχειρήσεων του κλάδου αυξήθηκαν κατά 4,4% για να υπερβούν κατά τι τα 9 εκατομμύρια ευρώ. Αντιστοίχως, τα συνολικά καθαρά κέρδη των εν λόγω εταιρειών μειώθηκαν κατά 11% για να φτάσουν τα 165 εκατομμύρια ευρώ." Προβληματισμό προκαλεί η σημαντική αύξηση ζημιών των 18 αλυσίδων που βρέθηκαν στη "σκοτεινή πλευρά" της οικονομικής δραστηριότητας. Οι εν λόγω επιχειρήσεις εμφάνισαν μείωση τζίρου 4% και αύξηση ζημιών 60%. Έτσι, οι συνολικές ζημιές αυξήθηκαν από 27 εκατομμύρια το 2008 σε 43 εκατομμύρια ευρώ το 2009.
" Από το σύνολο των εταιρειών του δείγματος 47 επιχειρήσεις εμφάνισαν βελτίωση των οικονομικών τους αποτελεσμάτων και 49 εταιρείες επιδείνωση των αποτελεσμάτων τους. Ειδικότερα, 9 εταιρείες πέρασαν από ζημιές σε κέρδη και 34 εμφάνισαν αύξηση κερδών. Αντιστοίχως, 35 εταιρείες μείωσαν τα κέρδη τους και 10 πέρασαν από κέρδη σε ζημιές. Οι υπόλοιπες είχαν μείωση ή αύξηση ζημιών.
" Ο κλάδος των σουπερμάρκετ-πολυκαταστημάτων εμφανίζει μεγάλη συγκέντρωση δυνάμεων, γεγονός που αποδεικνύεται και από την κατανομή του συνολικού τζίρου του κλάδου. Έτσι, οι 10 μεγαλύτερες επιχειρήσεις διαχειρίζονται περίπου το 77% του συνολικού κύκλου εργασιών του κλάδου. Οι ίδιες εταιρείες αποσπούν το 78% των συνολικών καθαρών κερδών του κλάδου.
" Ενδεικτικό της συγκέντρωσης του κλάδου είναι το παρακάτω στοιχείο: οι δέκα πλέον κερδοφόρες επιχειρήσεις του κλάδου (ΑΒ Βασιλόπουλος, Σκλαβενίτης, Πέντε, Μασούτης, Μετρό, ΕΝΑ ΑΕ, Carrefour-Μαρινόπουλος, ΙΝΚΑ Χανίων ΣΥΝΠΕ, Ανδρικόπουλος και Χαλκιαδάκης) αποσπούν το 84% των συνολικών καθαρών κερδών των κερδοφόρων επιχειρήσεων του κλάδου.
" Η συγκέντρωση παρατηρείται ωστόσο όχι μόνο στο επίπεδο των σουπερμάρκετ αλλά και των επιχειρήσεων που τα προμηθεύουν. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι περίπου το 60% των πωλήσεων των αλυσίδων σουπερμάρκετ αντιπροσωπεύει προϊόντα περίπου 40 προμηθευτικών επιχειρήσεων, από τις οποίες λιγότερες από τις 15 είναι εισαγωγικές, θυγατρικές πολυεθνικών εταιρειών.
" Μεταξύ των αλυσίδων σουπερμάρκετ-πολυκαταστημάτων που εμφάνισαν τις μεγαλύτερες μειώσεις κερδοφορίας είναι και οι: Carrefour-Μαρινόπουλος (75,32%), Βερόπουλοι Αφοί (52,13%), Μετρό (38,76%) και Χαλκιαδάκης (37,93%).
" Μεταξύ των αλυσίδων που εμφάνισαν τις υψηλότερες αυξήσεις κερδών ήταν και οι: Σλαβενίτης, ΕΝΑ και ΑΒ Βασιλόπουλος. Ιδιαίτερα η τελευταία αλυσίδα ενώ μείωσε σημαντικά τις τιμές των προϊόντων της κατόρθωσε μέσα από μία συστηματική βελτίωση της διαχείρισής της να αυξήσει την κερδοφορία της. Η ΑΒ Βασιλόπουλος αύξησε τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, το συντριπτικό τμήμα των οποίων παράγεται στην Ελλάδα, από 17% το 2009 σε 19% το 2010.
" Η συνέχιση της οικονομικής δυσπραγίας και κατά το 2010, που επιβραδύνει ακόμη περισσότερο τις οικονομικές επιδόσεις των αλυσίδων σουπερμάρκετς είναι βέβαιο ότι οδηγεί σε μεγαλύτερη συγκέντρωση δυνάμεων αλλά και αποχωρήσεων εταιρειών από την αγορά.
