Του Γιώργου Νούλη
Τρεις ημέρες πριν εκπνεύσει η προθεσμία, η τέταρτη από την έναρξη εφαρμογής του σχετικού νόμου, το υπουργείο περιβάλλοντος ανακοίνωσε χθες και την πέμπτη κατά σειρά παράταση για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων. Η προθεσμία υπαγωγής των αυθαιρέτων κτισμάτων, στην ρύθμιση έληγε την Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου αλλά το υπουργείο λαμβάνοντας υπόψη τη δυσμενή οικονομική συγκυρία αλλά και σε μία προσπάθεια να ωθήσει περισσότερους πολίτες στην τακτοποίηση των αυθαίρετων ιδιοκτησιών τους, την παρατείνει μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2013. Η νέα προθεσμία ισχύει και για την τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων ενώ θα πρέπει να επισημανθεί πως παρατείνεται μέχρι τις 30 Ιουνίου 2013 αντίστοιχα και η προθεσμία για τη δεύτερη φάση υπαγωγής στο νόμο 4014.
Η παράταση βέβαια δόθηκε δίδεται και για το λόγο ότι η προσέλευση ενδιαφερομένων για να τακτοποιήσουν το αυθαίρετό τους είναι πολύ μικρή σε σχέση με τον αριθμό των αυθαιρεσιών (μόλις το 26% των εκτιμώμενων αυθαιρέτων έχει δηλωθεί) και τα έσοδα υπολείπονται κατά πολύ από αυτά που είχαν προϋπολογιστεί όταν θεσμοθετήθηκε ο σχετικός νόμος το 2011.
Από τις τακτοποιήσεις των αυθαιρέτων το υπουργείο υπολόγιζε πως εισέπραττε 1,5 δισ. ευρώ, αλλά τελικά μέχρις στιγμής, παρά τις τέσσερις παρατάσεις, έχουν φτάσει μόλις τα 626,4 εκ. ευρώ.
Πάντως ουσιαστικές βελτιώσεις ( π.χ. αύξηση του αριθμού των δόσεων ή θέσπιση κοινωνικών κριτηρίων για το ύψος των προστίμων) ώστε να γίνει πιο ελκυστική για τους ιδιοκτήτες η ρύθμιση δεν έγιναν, προφανώς για να μη τεθεί θέμα διαφορετικής μεταχείρισης μεταξύ των ενδιαφερομένων που εντάχθηκαν νωρίς στη ρύθμιση και αυτών της «τελευταίας στιγμής».
Πάντως διατηρείται η έκπτωση 20% στο συνολικό ποσό του προστίμου για όσους πολίτες επιλέξουν την εφάπαξ καταβολή του, ενώ για όσους πολίτες επιλέξουν να καταβάλουν το 30% του συνολικού ποσού προστίμου έως την 31η Ιανουαρίου 2013, σε παλιές και νέες δηλώσεις, παρέχεται έκπτωση 10% στο συνολικό ποσό, ενώ παράλληλα αναστέλλεται μέχρι την καταληκτική ημερομηνία της παράτασης η απένταξη από τις ρυθμίσεις του νόμου, καθώς και οι προσαυξήσεις για δηλώσεις που παρουσιάζουν ληξιπρόθεσμες οφειλές. Επιτρέπεται ακόμα η διενέργεια οιασδήποτε δικαιοπραξίας καθώς και η έκδοση σχετικής διοικητικής πράξης, χωρίς να είναι απαραίτητη η ολοσχερής εξόφληση του προστίμου, αλλά μόνον ενός ποσοστού 30% αυτού μέχρι την 31η Ιανουαρίου του 2013.
Πάντως όπως επισημαίνουν Λαρισαίοι μηχανικοί μόλις ολοκληρωθεί η κωδικοποίηση του σχετικού νόμου (Ν.4014/11) και διαχωριστούν τα αυθαίρετα κτίσματα από τις πολεοδομικές παραβάσεις θα υπάρξουν έμμεσες μειώσεις στα πρόστιμα και αυτό γιατί ο νέος οικοδομικός κανονισμός επιφέρει σημαντικές αλλαγές όχι μόνον στον τρόπο δόμησης, αλλά και στις προβλεπόμενες χρήσεις τμημάτων του κτίσματος. Όπως για παράδειγμα, στα υπόγεια, το 50% της επιφάνειας των οποίων με τον νέο Οικοδομικό Κανονισμό, αποτελεί χώρο κύριας χρήσης. Έτσι, όποιος υπαχθεί σε διαδικασία τακτοποίησης, για αυθαίρετη αλλαγή χρήσης υπόγειου χώρου, με βάση όσα ο νέος κανονισμός ορίζει, το επιβαλλόμενο πρόστιμο θα υπολογιστεί για την μισή επιφάνεια, αφού το υπόλοιπο 50%, θεωρείται χώρος κύριας χρήσης.
ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗ ΗΜΙΥΠΑΙΘΡΙΩΝ
Όσον αφορά την τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων και αλλαγών χρήσης, δίνεται η δυνατότητα περαίωσης επίσης μέχρι την 31η Ιανουαρίου 2013 με αποπληρωμή του εναπομείναντος ποσού όλων των εντάξεων που έγιναν με τον ν.3843/10 ανεξαρτήτως του ποσού του προστίμου που έχει καταβληθεί μέχρι σήμερα.
Σημειώνεται ότι μέχρι τις 25 Ιουλίου 2012 σε σύνολο 408.140 δηλωμένων αυθαιρέτων, τα 146.209 βρίσκονται στο στάδιο της επεξεργασίας, τα 53.911 στο στάδιο της αρχικής υποβολής, τα 128.446 στην προσωρινή υπαγωγή, ενώ για τα 79.574 έχει ολοκληρωθεί η υπαγωγή τους στο νόμο, σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος. Εξάλλου, σύμφωνα με στοιχεία του ΤΕΕ, μέχρι τις 23 Αυγούστου 2012 είχαν εισπραχθεί 626, 4 εκ. ευρώ ενώ ποσοστό περίπου 75% των δηλώσεων αφορά περιπτώσεις με οικοδομική άδεια, έναντι 25% δηλώσεων που αφορά περιπτώσεις χωρίς οικοδομική άδεια. Ποσοστό 67% των δηλώσεων αφορά ακίνητα εντός σχεδίου, έναντι ποσοστού 33% που αφορά ακίνητα εκτός σχεδίου.
ΣΤΟ ΣτΕ Η ΤΥΧΗ ΤΗΣ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
Στο μεταξύ θα πρέπει να επισημάνουμε και μια άλλη διάσταση της τακτοποίησης των αυθαιρέτων. Πρόκειται για το «μπαράζ» προσφυγών που βρίσκεται σε εξέλιξη σε διάφορα δικαστήρια της χώρας που προσβάλλουν ως αντισυνταγματικό και ανίσχυρο το νομοθετικό πλαίσιο με το οποίο «τακτοποιήθηκαν» όλες οι αυθαίρετες κατασκευές. Για όλες αυτές τις υποθέσεις θα πραγματοποιηθεί «πιλοτική» δίκη στις αρχές Οκτωβρίου στην Ολομέλεια του ΣτΕ και η απόφαση θα δώσει «κατευθυντήρια γραμμή» σε όλα τα δικαστήρια της χώρας αλλά και στην πολιτεία, αφού σε περίπτωση που εντοπιστούν συνταγματικά προβλήματα και «αγκάθια» θα βρεθούν τα πάντα «στον αέρα» και θα υποχρεωθεί να επιστρέψει τεράστια κονδύλια που δόθηκαν για την «τακτοποίηση». Στην αλυσίδα των προσφυγών που γίνονται από ιδιοκτήτες ακινήτων γειτονικών με αυθαίρετα, καθώς και από περιβαλλοντικούς-πολιτιστικούς φορείς κ.λπ., γίνεται επίκληση της ομόφωνης νομολογίας που χάραξε από το 2009 η Ολομέλεια ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία νομιμοποίηση αυθαιρέτων και εξαίρεσή τους από την κατεδάφιση ήταν συνταγματικά ανεκτή μέχρι τις 31-3-1983, οπότε με τον «νόμο Τρίτση» 1337/83 δόθηκε η τελευταία σχετική ευκαιρία. Έκτοτε κάθε ρύθμιση για εξαίρεση από την κατεδάφιση και διατήρησή τους αποτελεί συνταγματικά ανεπίτρεπτη πολεοδομική διάταξη.
Να σημειώσουμε επίσης πως πρόσφατα το ΣτΕ «πάγωσε» τη δυνατότητα τακτοποίησης με την υποβολή ιδιωτικών εγγράφων, βεβαιώσεων και δικαιολογητικών, κρίνοντας ότι επιτρέπονται μόνο κρατικά έγγραφα και επίσημες αεροφωτογραφίες.
