Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα αποφασίσουν σήμερα για το πότε και το πώς θα μπορεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ) να επενδύει σε τράπεζες που χρειάζονται διάσωση. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η δυνατότητα αυτή θα δοθεί από το δεύτερο εξάμηνο του 2014 κι έπειτα, ενώ οι υπουργοί θα κληθούν να αποφασίσουν εάν θα υπάρχει δυνατότητα συμμετοχής του ΕΜΣ σε προβληματικές τράπεζες αναδρομικά, πριν, δηλαδή, το δεύτερο μισό του επόμενου έτους –η δυνατότητα αυτή ενδιαφέρει την Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Κύπρο και την Πορτογαλία.
Με την απόφαση αυτή θα διαμορφωθεί ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της τραπεζικής ένωσης, ο οποίος θεωρείται ζωτικής σημασίας για την επιστροφή της ζώνης του ευρώ στην οικονομική ανάπτυξη. Το συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης (Eurogroup) θα θέσει επίσης τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το ύψος της συμμετοχής των κυβερνήσεων σε τέτοιες διασώσεις τραπεζών, με το ποιες τράπεζες θα είναι επιλέξιμες και ποιοι θα υφίστανται ζημιές σε αυτήν τη διαδικασία. «Θα αποφασίσουμε για όλες τις πτυχές της απευθείας ανακεφαλαιοποίησης», δήλωσε υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος που είχε συμμετοχή στην προετοιμασία της συνόδου του Eurogroup.
Οι ηγέτες της Ευρωζώνης θέλουν να είναι δυνατή η απόκτηση μετοχών συστημικά σημαντικών τραπεζών από το ταμείο διασώσεων του ΕΜΣ, ώστε το κόστος της διάσωσής τους να μην επιρρίπτεται αποκλειστικά στους ώμους των χωρών, οι οποίες είναι πιθανόν να αντιμετωπίζουν ήδη τεράστια χρέη. Η δυνατότητα μίας τέτοιας απευθείας ανακεφαλαιοποίησης αναμένεται ότι θα συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ των τραπεζών της Ευρωζώνης, ενθαρρύνοντάς τες να χορηγούν δάνεια στην πραγματική οικονομία και έτσι να προωθούν την ανάπτυξη.
Οι διαβουλεύσεις για το θέμα αυτό συνδέονται στενά με τις συζητήσεις που θα γίνουν αύριο -όταν θα συνεδριάσει το συμβούλιο Ecofin με τη συμμετοχή των υπουργών Οικονομικών και των χωρών της ΕΕ που δεν είναι μέλη της Ευρωζώνης- για τον γενικότερο νόμο σχετικά με τη διάσωση ή εκκαθάριση προβληματικών τραπεζών. Η οδηγία για την εξυγίανση και την εκκαθάριση των τραπεζών καλύπτει ορισμένα κοινά θέματα με τις κατευθυντήριες γραμμές για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών- για παράδειγμα, ποιοι θα υφίστανται ζημιές και πότε, σε περίπτωση που μία τράπεζα διασώζεται ή οδηγείται σε εκκαθάριση. Αυτός είναι ο λόγος που οι κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τον ΕΜΣ, αν και αναμένεται να αποφασισθούν κατ' αρχήν σήμερα, θα οριστικοποιηθούν νομοτεχνικά όταν το Ευρωκοινοβούλιο ψηφίσει την οδηγία (για την εξυγίανση και εκκαθάριση των τραπεζών).
Οι υπουργοί θα πρέπει να αποφασίσουν εάν επιθυμούν οι κανόνες για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση από τον ΕΜΣ να εναρμονίζονται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την κρατική βοήθεια που θα τεθεί σε ισχύ από τον Αύγουστο και η οποία προβλέπει ζημιές μόνο για τους μετόχους και τους κατόχους χαμηλής διαβάθμισης ομολόγων (junior bondholders) των τραπεζών, ή να εναρμονισθούν με την υπό διαμόρφωση οδηγία για τις τράπεζες, με βάση την οποία και οι υψηλής διαβάθμισης ομολογιούχοι (senior bondholders) καθώς και οι μεγάλοι καταθέτες των τραπεζών θα υφίστανται ζημιές.
Ο ΕΜΣ θα μπορεί να αποκτά μετοχές σε προβληματικές αλλά συστημικά σημαντικές τράπεζες μόνο κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014, δήλωσε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος. Αυτό συνάδει με την απόφαση των ηγετών της ΕΕ, σύμφωνα με την οποία η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα πρέπει πρώτα να αναλάβει τον ρόλο της ως επόπτη των τραπεζών της Ευρωζώνης, κάτι που τώρα αναμένεται να συμβεί τον Σεπτέμβριο του 2014.
Το Eurogroup θα αποφασίσει επίσης σήμερα για το πόσα κεφάλαια από τα διαθέσιμα ύψους 500 δισ. ευρώ του ΕΜΣ θέλει να διατεθούν για πιθανές επενδύσεις σε τράπεζες. Το εύρος που συζητείται έως τώρα είναι από 50 έως 70 δισ. ευρώ. Όσον αφορά τις τράπεζες που χρειάζονται ανακεφαλαιοποίηση λόγω προβληματικών δανείων που είχαν συσσωρευτεί στο παρελθόν (legacy assets), οι κατευθυντήριες γραμμές θα αναφέρουν ότι πριν να μπορεί να επενδύσει ο ΕΜΣ, η εθνική κυβέρνηση της τράπεζας θα πρέπει να ενισχύσει την κεφαλαιακή της βάση, ώστε να καλύπτεται το υποχρεωτικό ελάχιστο ποσοστό 4,5% όσον αφορά το μετοχικό κεφάλαιο πρώτης διαβάθμισης (common equity Tier 1 ratio). Εάν μία τράπεζα καλύπτει ήδη αυτό το ελάχιστο, η χώρα θα πρέπει παρά ταύτα να διαθέσει το 10% έως 20% της αναγκαίας αύξησης κεφαλαίου της, ώστε να διασφαλισθεί ότι είναι στο συμφέρον της η εξυγίανση του πιστωτικού ιδρύματος.
Οι υπουργοί θα αποφασίσουν σήμερα πιο συγκεκριμένα για το ποσοστό αυτό. Θα θέσουν επίσης ένα γενικό κανόνα, για το αν ο ΕΜΣ θα μπορεί να αποφασίσει στο δεύτερο εξάμηνο του 2014 να γίνει μέτοχος σε μία τράπεζα που έγινε προβληματική πριν από την ημερομηνία αυτή, δηλαδή να υπάρχει αναδρομικότητα. Οι επιλογές περιλαμβάνουν να είναι όλες οι τράπεζες επιλέξιμες ή καμία ή να γίνεται αξιολόγηση κατά περίπτωση. Ενδιαφέρον για την αναδρομική αγορά τραπεζικών μετοχών από τον ΕΜΣ θα είχαν η Ιρλανδία, όπως και η Ελλάδα, η Κύπρος και η Πορτογαλία. Η Ισπανία δήλωσε ότι δεν θα επιδιώξει μία τέτοια επιλογή, ώστε να μη δώσει μήνυμα στις αγορές ότι το δημόσιό της δεν μπορεί να ανταπεξέλθει.
