Μέτρια ανάκαμψη στις αρχές του 2014 αναμένει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε έκθεση που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα, σχετικά με τα αποτελέσματα της δεύτερης αξιολόγησης του ελληνικού Μνημονίου, η οποία πραγματοποιήθηκε από την Τρόικα το διάστημα μεταξύ 27 Φεβρουαρίου και 11 Απριλίου. Ωστόσο, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Μνημόνιο, το οποίο δημοσιοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, εάν κατά τον έλεγχο της Τρόικας το φθινόπωρο διαπιστωθεί ότι δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι και υπάρχει δημοσιονομικό κενό, η χώρα δεσμεύεται για νέα μέτρα το επόμενο έτος, ανεξαρτήτως της διετίας 2015- 2016.
Στην έκθεσή της, η Κομισιόν προβλέπει ανάπτυξη της τάξεως του 0,6% το 2014, η οποία θα βασιστεί στη βελτίωση των επενδύσεων και των εξαγωγών –παράλληλα, αναμένεται επιτάχυνση από το 2015 κι έπειτα. Στην έκθεση η Κομισιόν αναφέρει ότι μπαίνει ανώτερο όριο απασχολούμενων στο Δημόσιο, με στόχο να έχουν αποχωρήσει, από το 2011 ως το 2016 183.381 υπάλληλοι. Από αυτούς, οι 79.923 εργαζόμενοι είχαν ήδη αποχωρήσει έως το τέλος του 2012, ενώ οι υπόλοιποι 103.458 θα πρέπει να αποχωρήσουν στο διάστημα 2013- 2016.
Σημειώνεται ότι η Τρόικα δεν έχει αλλάξει τους στόχους για τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας. Εφέτος προβλέπεται ύφεση 4,2%, ενώ για το 2014 εκτιμάται ότι θα υπάρξει μικρή ανάκαμψη της τάξης του 0,6%. Η ανεργία θα ανέλθει στο 27% το 2013, για να υποχωρήσει στο 26% το 2014, στο 24% το 2015 και στο 21% το 2016. Παράλληλα, θα υπάρξει αρνητικός πληθωρισμός για το 2013 και το 2014 (-0,8% και -0,4% αντίστοιχα) ενώ από τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως τώρα, οι μισθοί θα είναι κατά 17,4% μειωμένοι το 2014 σε σχέση με το 2009.
Παράλληλα, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Μνημόνιο, το οποίο δημοσιοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, εάν κατά τον έλεγχο της Τρόικας το φθινόπωρο διαπιστωθεί ότι δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι και υπάρχει δημοσιονομικό κενό, η χώρα δεσμεύεται για νέα μέτρα το επόμενο έτος, ανεξαρτήτως της διετίας 2015- 2016. Για τη συγκεκριμένη διετία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά τελικά ότι το δημοσιονομικό κενό θα ανέλθει στο 1,7% του ΑΕΠ και στο 2,1% του ΑΕΠ και τα μέτρα για την κάλυψή του, θα συζητηθούν το φθινόπωρο, ταυτόχρονα με την κατάρτιση του προϋπολογισμού 2014.
Στην έκθεση των 247 σελίδων, η Επιτροπή τονίζει ότι τα δημόσια οικονομικά της χώρας βελτιώνονται σταθερά, η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα έχει προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό και συνεχίζεται η υλοποίηση σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Σημειώνει, ωστόσο, ότι χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες στον τομέα της δημόσιας διοίκησης και της φορολογίας.
Σε ό,τι αφορά τη δυναμική του δημόσιου χρέους, στην έκθεση τονίζεται ότι έχει αλλάξει σημαντικά από το Δεκέμβριο του 2012. Υπό την προϋπόθεση της πιστής εφαρμογής του Μνημονίου, το χρέος της Ελλάδας προβλέπεται να μπει σε πτωτική πορεία από το 2014 και μετά, ενώ αναμένεται να διαμορφωθεί κάτω από το 120% του ΑΕΠ το 2021. Εξάλλου, βασική προτεραιότητα, κατά την Επιτροπή, είναι η ομαλή ολοκλήρωση της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Οι τέσσερεις συστημικές ελληνικές τράπεζες θα ανακεφαλαιοποιηθούν ξεχωριστά, σημειώνεται στην έκθεση.
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το 2012 η Ελλάδα πέτυχε και με το παραπάνω το στόχο του δημοσιονομικού ελλείμματος. Όπως τονίζει, το πρωτογενές έλλειμμα -1,3% του ΑΕΠ ήταν ελαφρώς καλύτερο από το στόχο του προγράμματος (-1,5% του ΑΕΠ), ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώθηκε από 9,4% του ΑΕΠ το 2011 σε 6,3% του ΑΕΠ το 2012 (χωρίς να συνυπολογιστεί το κόστος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών). Σημειώνεται, δε, ότι η δημοσιονομική προσπάθεια της χώρας είναι ακόμη μεγαλύτερη, αν ληφθεί υπόψη η βαθιά οικονομική ύφεση.
Συνεχίζοντας, η Επιτροπή τονίζει ότι έχουν συμφωνηθεί μέτρα για να αποφευχθούν τα «κενά» στον προϋπολογισμό του 2013 και 2014 και για να ικανοποιηθούν οι στόχοι του προγράμματος για πρωτογενές έλλειμμα τη διετία αυτή. Σημειώνει, δε, ότι το μεγαλύτερο μέρος των μέτρων δημοσιονομικής προσπάθειας, το 2013 και 2014, έχει ήδη εφαρμοστεί. Ωστόσο, σημειώνεται ότι οι δημοσιονομικές προοπτικές μετά το 2014 παραμένουν αβέβαιες, καθώς εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα φορολογικά έσοδα. Σύμφωνα με την έκθεση, το δημοσιονομικό κενό του 2015 εκτιμάται στο 1,7% του ΑΕΠ και για το 2016 στο 2,1% του ΑΕΠ. Τα κενά αυτά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τον προϋπολογισμό του 2014, το φθινόπωρο.
Στο ζήτημα της φορολογικής διοίκησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, αλλά επισημαίνει ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα στο προσεχές διάστημα, προκειμένου να αρχίσει να αποδίδει τα προβλεπόμενα ο μηχανισμός. Αναφέρει ότι το θέμα της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση θα συζητηθεί στον επόμενο έλεγχο τον Ιούνιο, ενώ αποδέχεται ότι οι έμμεσοι φόροι στα πετρελαιοειδή δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Θεωρεί, παράλληλα, ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου προς τους προμηθευτές του. Πάντως, το Μνημόνιο προβλέπει την είσπραξη 2,7 δισ. ευρώ από τη φορολόγηση των ακινήτων το 2014, ενώ με τις αλλαγές που έχουν ήδη γίνει στη φορολογία εισοδήματος, θα εισπραχθούν επιπλέον 2 δισ. ευρώ το 2014.
Σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις, η Επιτροπή αναφέρει ότι δεν προχωρούν με ικανοποιητικό βαθμό. Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι σημειώθηκε πρόοδος στην προετοιμασία των περιουσιακών στοιχείων προς ιδιωτικοποίηση. Σύμφωνα με την έκθεση, το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων δεν εκτελείται με τους ρυθμούς που θα έπρεπε, ενώ παραμένει ο στόχος για εισπράξεις 2,6 δισ. ευρώ εφέτος, συμπεριλαμβανομένων των 100 εκατ. ευρώ του 2012. Στο επικαιροποιημένο Μνημόνιο αναφέρεται, επίσης, ότι έως τον Νοέμβριο εφέτος, η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει έτοιμο ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει ακίνητα του Δημοσίου- τα οποία δεν εντάσσονται στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων- που θα πωληθούν απευθείας ή θα τιτλοποιηθεί η αξία τους και θα χρησιμοποιηθούν για τη μείωση του χρέους.
Όσον αφορά τη δημόσια διοίκηση, η Επιτροπή τονίζει ότι χρειάζονται επειγόντως περισσότερες μεταρρυθμίσεις για να καταστεί αποδοτικότερος και αποτελεσματικότερος ο δημόσιος τομέας. Σημειώνεται, πάντως, ότι το 2010 υπήρξε πρόοδος όσον αφορά τη συρρίκνωση του δημοσίου. Η έκθεση αναφέρει ότι βάσει του κανόνα 1/5 (μία πρόσληψη για πέντε αποχωρήσεις), σε συνδυασμό με την αύξηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, αναμένεται να επιφέρουν την επιδιωκόμενη μείωση της απασχόλησης στο δημόσιο, κατά τουλάχιστον 150.000, την περίοδο 2011-2015. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι ο κανόνας αυτός δεν ικανοποιεί την ανάγκη πρόσληψης νέων εργαζομένων και εργαζομένων με υψηλά προσόντα σε βασικούς τομείς όπως π.χ. στις εφορίες.
Επιπλέον, επισημαίνεται ότι οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευθεί να επιταχύνουν τις σημαντικές καθυστερήσεις στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, καθώς πρόκειται να προχωρήσουν σε φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις εντός του 2013. Σημειώνεται ότι οι ελληνικές αρχές δεσμεύτηκαν να μεταφέρουν 12.500 υπαλλήλους με το πρόγραμμα κινητικότητας τον Ιούνιο και 25.000 το Δεκέμβριο του 2013.
Σε ό,τι αφορά τις «εκτεταμένες» μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας το 2012, η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει ότι αποφέρουν αποτελέσματα τόσο στην ευελιξία των μισθών, όσο και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα ανακτά γρήγορα την ανταγωνιστικότητά της αλλά, η προσαρμογή των τιμών είναι ανεπαρκής. Αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, η Επιτροπή τονίζει ότι παραμένουν κρίσιμες για να ενισχυθούν οι επενδύσεις, η καινοτομία και ο ανταγωνισμός, αλλά και για να συμπληρώσουν τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας.
Εξάλλου, βασική προτεραιότητα, κατά την Επιτροπή, είναι η ομαλή ολοκλήρωση της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Οι τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες θα ανακεφαλαιοποιηθούν ξεχωριστά, σημειώνεται στην έκθεση.
Τέλος, η Επιτροπή τονίζει ότι οι κίνδυνοι υλοποίησης του προγράμματος παραμένουν μεγάλοι. Οι κίνδυνοι αυτοί έχουν να κάνουν με τα κατεστημένα συμφέροντα, καθώς εκφράζει ανησυχίες για αντιστάσεις σε βασικές μεταρρυθμίσεις στη διαχείριση των εσόδων και της δημόσιας διοίκησης. Επίσης, εκφράζονται ανησυχίες για το γεγονός ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας αντιμετωπίζει ακόμα τις αντιξοότητες της έντονης δημοσιονομικής εξυγίανσης το 2013 και της αναιμικής οικονομικής ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ. Η Επιτροπή εκτιμά, εξάλλου, ότι για την επιστροφή στην ανάπτυξη το 2014, είναι απαραίτητες οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι υπάρχουν και ορισμένες «θετικές αβεβαιότητες», όπως π.χ. η θετική επίδραση από την ένεση ρευστότητας που αναμένεται από την εκκαθάριση των καθυστερούμενων οφειλών της κυβέρνησης, μια πιο δυναμική τουριστική περίοδος και η αύξηση των επενδύσεων με την επανεκκίνηση των μεγάλων έργων όπως οι αυτοκινητόδρομοι.-
Τέλος, για το Δημόσιο θεσπίζεται ανώτερο ετήσιο όριο απασχολούμενων, με στόχο στο διάστημα 2011- 2016 οι αποχωρήσεις να ανέλθουν σε 183.381 υπαλλήλους. Από αυτούς, οι 79.923 εργαζόμενοι είχαν ήδη αποχωρήσει έως το τέλος του 2012 και οι υπόλοιποι 103.458 θα πρέπει να αποχωρήσουν στο διάστημα 2013- 2016.
