Οι μικροί έμποροι μειώνουν τις τιμές και οι μεγάλοι τις κρατούν σταθερές ή τις αυξάνουν οριακά, όπως προκύπτει από έρευνα της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου για την πορεία των τιμών στο λιανικό εμπόριο. Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της έρευνας, η συμπίεση τιμών, από τις μικρές επιχειρήσεις στον κλάδο ένδυσης και υπόδησης, έχει εξαντληθεί έτσι ώστε να μην υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω μείωση σε συνδυασμό με τις αλλεπάλληλες φορολογικές επιβαρύνσεις, ενώ στον κλάδο των τροφίμων, υπάρχουν προσδιοριστικοί παράγοντες των τιμών, οι οποίοι δεν αφορούν στις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης (τελευταίο κρίκο της αλυσίδας) αλλά σε όλα τα προηγούμενα στάδια.
Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνεται και από την έρευνα του ΔΤΚ και του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ διαφαίνεται η μικρή συσχέτιση του μισθολογικού κόστους με την εξέλιξη του επιπέδου των τιμών. Οι μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις, οι οποίες συγκεντρώνουν τον μεγαλύτερο αριθμό απασχολουμένων και το μισθολογικό κόστος διαδραματίζει έναν κρίσιμο ρόλο στα λειτουργικά τους έξοδα, δεν φαίνεται να έχουν μεταφέρει την ελάφρυνση από το κόστος εργασίας στις τιμές των προϊόντων. Αντίθετα, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις οι οποίες στην Ελλάδα, απασχολούν έως 4 άτομα ενώ μεγάλο ποσοστό είναι αυτοαπασχολούμενοι, άρα το μισθολογικό κόστος επί της ουσίας δεν επηρεάζει τα οικονομικά μεγέθη της επιχείρησης, έχουν προβεί σε μειώσεις τιμών, κυρίως στον κλάδο ένδυσης/υπόδησης.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, η πολιτική που έχει ακολουθηθεί, τουλάχιστον όσον αφορά στον αντίκτυπό της στο επίπεδο των τιμών, έχει αποτύχει και σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις.
ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΕΦΤΟΥΝ ΟΙ ΤΙΜΕΣ
Πιθανοί προσδιοριστικοί παράγοντες για το επίπεδο τιμών στο σύνολο της ελληνικής αγοράς είναι σύμφωνα με την έρευνα μεταξύ άλλων, οι εξής:
- Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ.
- Οι ενδοομιλικές συναλλαγές πολυεθνικών (transfer pricing), οι οποίες "φουσκώνουν" τις τιμές αλλά και το κόστος προκειμένου να αποφεύγουν τη φορολογία στην Ελλάδα.
- Η ολιγοπωλιακή διάρθρωση της αγοράς χονδρικού και λιανικού εμπορίου με διάφορες μυστικές συμφωνίες δημιουργούν τα γνωστά και άγνωστα «καρτέλ».
- Η διατήρηση υψηλών περιθωρίων κέρδους σε τμήμα της εγχώριας αγοράς παρά την ύφεση.
- Η μεγάλη εξάρτηση από τις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών πετρελαίου, 10. Η πτώση του μισθολογικού κόστους
- Η παύση των πιστώσεων που επιβλήθηκε στις ελληνικές εισαγωγικές επιχειρήσεις από τους προμηθευτές τους στο εξωτερικό,
ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει μεγάλη υποχώρηση των τιμών στον τομέα ένδυσης και υπόδησης στα καταστήματα μικρού μεγέθους, μίας τάσης η οποία ενισχύεται ακόμη περισσότερο αν ληφθεί υπόψη η διαμόρφωση της τιμής κατόπιν σχετικής διαπραγμάτευσης. Τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας της ΕΣΕΕ στον τομέα της ένδυσης και υπόδησης μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:
- Οι τιμές σε προϊόντα ένδυσης και υπόδησης το 2012 έχουν υποχωρήσει σε αξιοσημείωτο βαθμό σε σχέση με το 2011 (-21,3%).
- Η τελική τιμή πώλησης του αγαθού διαφέρει σε σημαντικό βαθμό από την αναγραφόμενη τιμή αφού ο καταναλωτής δεν αγοράζει πλέον εάν δεν επιτύχει πρώτα περαιτέρω μείωση στην τιμή (τιμή ταμείου κατόπιν διαπραγμάτευσης). Η σύγκριση μεταξύ της τιμής ταμείου (αναγραφόμενης) του 2012 και του 2011 αναδεικνύει την μεγάλη πτώση των τιμών.
- Σε σχέση με το 2011 η διαπραγμάτευση (το παζάρι) της τιμής έχει λάβει σχεδόν καθολικό χαρακτήρα, ακόμα και σε προϊόντα με εξαιρετικά χαμηλές τιμές. (π.χ. αξίας 3 ευρώ). Μάλιστα ακόμη και στη νέα χαμηλότερη τιμή που πετυχαίνουν οι καταναλωτές κατόπιν διαπραγμάτευσης (παζάρι) ζητούν απόδειξη.
- Η επιβολή μιας σειράς νέων φόρων στις επιχειρήσεις επιδείνωσε σε σημαντικό βαθμό τα αποτελέσματά τους.
- Στις περισσότερες περιπτώσεις οι έμποροι προχωρούν σε ειδικές προσφορές με πολύ χαμηλές τιμές, οι οποίες όσο περνάει ο καιρός και βαθαίνει η κρίση, τείνουν να γίνουν μόνιμος τρόπος προσέλκυσης πελατών.
- Η σωρευτική συρρίκνωση του κύκλου εργασιών των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων για την περίοδο 2010 –2 012, κυμαίνεται μεταξύ 40%-60%, σύμφωνα με δηλώσεις των επιχειρηματιών, με κυριότερη αιτία της εν λόγω τάσης, την μείωση του διαθέσιμου πραγματικού εισοδήματος των καταναλωτών, μία παράμετρος η οποία βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την περικοπή των εορταστικών δώρων στον δημόσιο τομέα.
- Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, όχι μόνο έχουν απορροφήσει τον ΦΠΑ αλλά παράλληλα έχουν μειώσει το περιθώριο κέρδος τους, προκειμένου να προσελκύσουν τους καταναλωτές, να συγκρατήσουν την πτώση του κύκλου εργασιών τους και τελικά να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις, την στιγμή που το κόστος κτήσης-προμήθειας των προϊόντων τους παραμένει σταθερά υψηλό.
