Το νέο σύστημα υπεραστικών οδικών μεταφορών, το οποίο εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο έως το 2015, παρουσίασε σήμερα ο υπουργός Ανάπτυξης και Μεταφορών, Κωστής Χατζηδάκης. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο υπουργός ανέφερε ότι η αναδιάρθρωση του συστήματος των υπεραστικών μεταφορών είναι μια «ανειλημμένη δέσμευση της χώρας και τα χρονοδιαγράμματα προχωρούν, βάση συμφωνίας με την τρόικα.
Στις κυριότερες αλλαγές που προωθούνται είναι το «άνοιγμα» της αγοράς, ιδίως στις πιο κερδοφόρες γραμμές, αλλά υπό τον όρο της μη πρόκλησης αθέμιτου ανταγωνισμού, η απελευθέρωση των κομίστρων με τον καθορισμό ανώτατου ορίου από την πολιτεία, καθώς και η μετάβαση των υποδομών στο δημόσιο, με τους μεταφορείς να καταβάλλουν τέλος χρήσης υποδομών.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, το οποίο, όπως επισήμανε ο υπουργός, «δεν είναι καταληκτικό, αλλά είναι ανοιχτός στο διάλογο με όλους τους ενδιαφερομένους», προβλέπεται η δημιουργία τριών κατηγοριών γραμμών και δεν αφορά τις γραμμές που υπάρχουν στις αστικές περιοχές και, γενικότερα, γραμμές που χαρακτηρίζονται αστικές, «ανοίγοντας» την αγορά σε κάθε είδους λεωφορεία, πχ τουριστικά.
«Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση που θα προχωρήσει μ' έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο και η οποία λαμβάνει υπ' όψιν της το Κοινοτικό Δίκαιο και προβλέπεται μια μεταβατική περίοδος μέχρι το 2019. Ωστόσο, οι βασικές διαδικασίες θα πρέπει να ξεκινήσουν από τώρα, για να έχουμε αποτελέσματα συντομότερα. Στόχος μας είναι να μην υπάρξει κενό στο συγκοινωνιακό έργο» είπε, χαρακτηριστικά, ο κ. Χατζηδάκης. Η διαβούλευση του νομοσχεδίου με τους ενδιαφερόμενους φορείς ξεκινά τις επόμενες ημέρες, έτσι ώστε, όταν θα κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση, να είναι πιο σύγχρονο και πιο λειτουργικό. Στόχος είναι η αλλαγή να γίνει με ομαλό τρόπο και για τους επιβάτες αλλά και για τους παρόχους και τους εργαζόμενους.
ΓΡΑΜΜΕΣ
Οι γραμμές που προβλέπονται με το νέο σύστημα είναι:
- Οι γραμμές αποκλειστικού έργου, δηλαδή εκείνες στις οποίες ο ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου στις συγκεκριμένες γραμμές, χωρίς ανταγωνισμό. Ο ανάδοχος αναλαμβάνει κατ' αποκλειστικότητα να εκτελεί το έργο, χωρίς ανταγωνισμό, σε όλες τις υπεραστικές γραμμές γεωγραφικής ενότητας που αποτελούν ένα δίκτυο γραμμών, μετά από δημόσιο ανοικτό διαγωνισμό και το κριτήριο επιλογής του αναδόχου θα είναι η υψηλότερη προσφορά.
- Οι άγονες γραμμές, δηλαδή εκείνες για τις οποίες ο ανάδοχος εξασφαλίζει αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου και, ταυτόχρονα, λόγω μικρού οικονομικού ενδιαφέροντος και επιδότηση (αποζημίωση). Στην περίπτωση αυτή, που το οικονομικό ενδιαφέρον είναι μειωμένο, προβλέπεται ότι ο ανάδοχος θα έχει το δικαίωμα και επιδότησης, κατά το πρότυπο των άγονων αεροπορικών δρομολογίων. Οι ανάδοχοι θα αναλαμβάνουν τις γραμμές αυτές κατόπιν διαγωνισμού. Στη συγκεκριμένη κατηγορία εμπίπτουν πολλές νησιωτικές περιοχές.
-Οι γραμμές ελεύθερης επιλογής: Στις δύο πρώτες κατηγορίες, οι ανάδοχοι θα αναλαμβάνουν το έργο με συμβάσεις διάρκειας έως 10 έτη και με δυνατότητα παράτασης, ενώ στην τρίτη κατηγορία οι γραμμές ελεύθερης επιλογής, δηλαδή αυτές που έχουν μεγάλο εμπορικό ενδιαφέρον, θα μπορεί να τις εκτελεί κάθε ενδιαφερόμενος αρκεί να μην δημιουργείται ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου συστήματος είναι:
- Οι φορείς θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν ελεύθερα την εταιρική μορφή οργάνωσης των επιχειρήσεών τους. Απλοποιούνται οι διαδικασίες και καθίσταται ελεύθερη η μεταβίβαση του οχήματος αλλά και η απόκτηση άδειας για την εκτέλεση επιβατικών μεταφορών. Παράλληλα, οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να λειτουργούν νέες γραμμές, υπό τον όρο ότι δεν ανταγωνίζονται, αθέμιτα, άλλους φορείς. Επιπλέον, το κράτος παύει πλέον να καθορίζει τις τιμές των κομίστρων. Ωστόσο, διατηρεί το δικαίωμα καθορισμού των ανώτατων ορίων χρέωσης επιβατών ανά χιλιόμετρο, ώστε να υπάρξει εξορθολογισμός αλλά και προστασία του καταναλωτή. Ακόμη, οι ανάδοχοι θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν προϊόντα όπως προπώληση, «έξυπνα εισιτήρια», ηλεκτρονικές αγορές εισιτηρίων κλπ. Στόχος είναι να καταστεί η αγορά πιο ελεύθερη και φιλική στον καταναλωτή.
- Εξασφαλίζεται ότι οι απομακρυσμένες περιοχές θα εξακολουθήσουν να έχουν πρόσβαση στο δίκτυο όπως σήμερα.
- Διασφαλίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών. Στόχος του νέου συστήματος είναι να διατηρηθεί τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο παροχής υπηρεσιών.
- Ρυθμίζονται, με διαφάνεια, οι σχέσεις κράτους με τους φορείς συγκοινωνιακού έργου, χωρίς να αυξάνεται το κόστος για τον φορολογούμενο.
- Δεν αλλάζουν οι συνήθειες των επιβατών, αφού στόχος είναι να διατηρηθεί το επίπεδο εξυπηρέτησης που υπάρχει. Αλλάζει το σύστημα, γίνεται πιο σύγχρονο, πιο διαφανές και πιο ευρωπαϊκό.
ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Σε ό,τι αφορά τις υποδομές των υπεραστικών- επιβατικών μεταφορών, με τη συνεργασία των ιδιοκτητών τους, οι σταθμοί υπεραστικών λεωφορείων εντάσσονται στο σύστημα των δημόσιων υπεραστικών μεταφορών και διασφαλίζεται η πρόσβαση των μεταφορέων σε αυτούς έναντι καταβολής τέλους χρήσης της υποδομής.
ΕΠΟΠΤΕΙΑ
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, την επίβλεψη του όλου συστήματος αναλαμβάνει η Εθνική Αρχή Χερσαίων Επιβατικών Μεταφορών. Δεν πρόκειται για νέα αρχή, αλλά αναβαθμίζεται η υπάρχουσα Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων. Πέρα από τις αρμοδιότητες που ήδη έχει, αποκτά και όλες τις αρμοδιότητες που αφορούν τις δημόσιες υπεραστικές μεταφορές επιβατών.
Στόχος είναι, όπως δήλωσε ο υπουργός, να καταστεί η συγκεκριμένη Αρχή λειτουργική μέσα στο καλοκαίρι. «Δεν πρόκειται για εύκολο εγχείρημα, αλλά χρειάζεται σωστή στελέχωση, υψηλού επιπέδου» ξεκαθάρισε ο Κ. Χατζηδάκης και πρόσθεσε πως η προσπάθεια αυτή θα πρέπει να έχει υγιείς βάσεις, γιατί διαφορετικά θα υπονομευθεί από μόνο του το νέο σύστημα. Σε ό,τι αφορά το προσωπικό της Αρχής, σημείωσε πως δεν θα υπάρξουν νέες προσλήψεις, αλλά θα ενισχυθεί με ειδικευμένο προσωπικό (συγκοινωνιολόγους, οικονομολόγους), οι οποίοι θα αποσπαστούν από άλλες υπηρεσίες.
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
Οι αρμοδιότητες της Αρχής θα είναι:
- Λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των περιφερειών, θα καθορίζει τις γραμμές του δικτύου των δημόσιων υπεραστικών μεταφορών επιβατών.
- Θα αποφασίζει για τη χορήγηση αποκλειστικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ή και επιδότησης.
- Θα ορίζει τους γενικούς κανόνες διενέργειας των διαγωνισμών.
- Θα θέτει τους γενικούς όρους των συμβάσεων με τους αναδόχους και θα παρακολουθεί την εκτέλεσή τους.
- Θα καθορίζει το ανώτατο όριο χρέωσης των επιβατών και το ύψος της εκάστοτε επιδότησης από το Δημόσιο.
- Θα χορηγεί τις άδειες των γραμμών «ελεύθερης επιλογής» και θα καθορίζει τους όρους λειτουργίας τους.
- Θα καθορίζει τους γενικούς κανόνες για τις απευθείας αναθέσεις υπεραστικών μεταφορών επιβατών, καθώς και τους βασικούς όρους των σχετικών συμβάσεων.
Επίσης, η Αρχή θα διοργανώνει διαγωνισμούς για «δίκτυα» και θα θέτει τις ποσοτικές και ποιοτικές προϋποθέσεις, προκειμένου να καλυφθούν αυτά τα δίκτυα. Η Αρχή Χερσαίων Επιβατικών Μεταφορών θα πρέπει να συγκεντρώσει το σύνολο των πηγών εξόδων του κράτους προς τα ΚΤΕΛ. Ο σχεδιασμός προβλέπει ότι η επιδότηση θα επιμερίζεται ανάλογα με τα οχηματοχιλιόμετρα ανά περιοχή, ώστε να μην παρατηρείται το φαινόμενο η μία περιοχή να επιδοτεί την άλλη.
