Του Γιώργου Νούλη
Χωρίς συγκεκριμένο αποτέλεσμα αλλά με σταθερή τη θέση για διατήρηση της προστασίας της α' κατοικίας των οικονομικά αδύναμων ολοκληρώθηκε την περασμένη εβδομάδα η συνάντηση της τρόικας με την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης για το μείζον θέμα της άρσης της απαγόρευσης των πλειστηριασμών από 1.1.2014. Όπως μάλιστα έγινε γνωστό στη συνάντηση αποφασίστηκε να συγκροτηθούν άμεσα τα τεχνικά κλιμάκια, ώστε μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου να υπάρχει πρόταση για μια νέα ρύθμιση που θα τεθεί σε ισχύ από τον προσεχή Ιανουάριο. Όπως σχολιάστηκε μάλιστα, η λύση που θα προωθηθεί «δεν θα δημοσιοποιηθεί στο μεσοδιάστημα, προκειμένου να μην δημιουργηθούν λανθασμένες εντυπώσεις σχετικά με τα στοιχεία των τραπεζών».
Σε κάθε περίπτωση, η πλευρά της κυβέρνησης κινήθηκε στη γραμμή να μην κινδυνεύσει η πρώτη κατοικία και να συνεχίσουν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του νόμου Κατσέλη για τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες (όπου προστατεύεται η α' κατοικία με αντικειμενική αξία μέχρι 200.000 ευρώ), ενώ άφησε ακάλυπτους τους δανειολήπτες που χρωστάνε στις τράπεζες και δεν πληρώνουν ενώ διαθέτουν αξιόλογα περιουσιακά στοιχεία. «Σε ό,τι αφορά στους πλειστηριασμούς, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούν όσοι έχουν πραγματικά ανάγκη. Τα μεγάλα ψάρια και τα μεγάλα δάνεια είναι ο στόχος. Οι φτωχοί άνθρωποι δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα, αλλά όσοι μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους και εντούτοις κρύβονται πίσω από τη νομοθεσία, θα αποκαλυφθούν» ήταν η χαρακτηριστική δήλωση στελέχους του υπουργείου Ανάπτυξης, που αφήνει να εννοηθεί πως σ’ αυτές τις περιπτώσεις κινδυνεύει και η πρώτη κατοικία!
Πόσοι είναι αυτοί όμως ; «Στη γραμμή εκκίνησης για πλειστηριασμούς βρίσκονται περίπου 60.000 ακίνητα ανά την Ελλάδα και για την ακρίβεια κατοικίες, γραφεία, καταστήματα και εξοχικά» επισημαίνει στην «Ε» ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ Θεσσαλίας κ. Βασίλης Κόκκαλης. Από αυτά, πάνω από 5. 000 ακίνητα Θεσσαλών πρόκειται να βγουν στο... σφυρί από την 1η Ιανουαρίου του 2014, εφόσον αρθεί οριζόντια η απαγόρευση της διενέργειας πλειστηριασμών. Οι δανειολήπτες αυτοί σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσής μας, δεν έχουν εμφανιστεί συνεπείς στις πληρωμές των δόσεών τους. Δεν αντεπεξέρχονται στις υποχρεώσεις τους έναντι των τραπεζών, είτε επειδή έχουν πληγεί από την οικονομική ύφεση είτε επειδή βρήκαν ασυλία από τις νομοθετικές διατάξεις που απαγορεύουν τους πλειστηριασμούς. Βέβαια το ζητούμενο στη διαπραγμάτευση που ξεκίνησε, δεν είναι εάν θα αρθούν ή όχι οι πλειστηριασμοί γενικά. Αυτό έχει κλείσει, οδηγούμαστε σε μερική άρση των πλειστηριασμών. Το ζητούμενο είναι ότι δεν έχει προσδιοριστεί ποιοι θα τη γλιτώσουν, δηλαδή τα κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια των «φτωχών και οικονομικά αδύναμων».
Από την όλη πληροφόρηση που έχουμε το υπουργείο Ανάπτυξης έχει καταθέσει στην τρόικα στοιχεία προσδιοριστικά των εννοιών του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», δηλαδή του ειλικρινούς δανειολήπτη, ο οποίος δεν κρύβει εισοδήματα στοχεύοντας συνειδητά στη μη αποπληρωμή των υποχρεώσεών του, και των “ελάχιστων δαπανών διαβίωσης”, δηλαδή το εισοδηματικό όριο αξιοπρεπούς διαβίωσης (έχει οριστεί ως μεγαλύτερο του ορίου της φτώχειας και αναλογεί σε ποσοστό μεγαλύτερου του 60% του διάμεσου εισοδήματος). Πρόκειται δηλαδή για δύο διαδικασίες, τις οποίες θα ακολουθούν με συναίνεση τράπεζες και δανειολήπτες για τη ρύθμιση των δανείων. Οι δύο πλευρές με βάση τον κατάλογο των αναγκαίων εξόδων για τα νοικοκυριά που θα εκδώσουν η ΕΛΣΤΑΤ, το υπουργείο Ανάπτυξης και η ΤτΕ θα συμφωνούν στο μίνιμουμ δανειακής δόσης μέχρι ο δανειολήπτης να μπορέσει να ανακτήσει το χαμένο του εισόδημα και έτσι θα αποφεύγονται οι πλειστηριασμοί. Όμως ποιο είναι, αλήθεια, το όριο αξιοπρεπούς διαβίωσης όταν ο πολίτης δεν έχει μόνο την ανάγκη να ζήσει, αλλά και να αντιμετωπίσει πρόσθετα βάρη όπως είναι οι φόροι που επιβάλλει το υπουργείο Οικονομικών; Υπάρχει, συνεπώς, τεράστια δυσαναλογία και πολλοί φοβούνται ότι το όριο της αξιοπρεπούς διαβίωσης είναι απλώς ένα τέχνασμα ώστε η κυβέρνηση να δείξει ότι διαπραγματεύεται...».
ΤΑ ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Συνεπώς τι δεδομένα έχουμε ως αυτή τη στιγμή και ποια είναι τα επικρατέστερα σενάρια για την άρση των πλειστηριασμών; Η τρόικα θα αξιολογήσει τα στοιχεία που έλαβε από το υπ. Οικονομικών και στα μέσα Δεκεμβρίου θα υπάρξει η τελική απόφαση. Τότε αναμένεται να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση ώστε να μην δημιουργηθεί κενό την 1η Ιανουαρίου, όταν λήγει η προθεσμία απαγόρευσης των πλειστηριασμών.
ΤΑ ΕΠΙΚΡΑΤΕΣΤΕΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
Όσον αφορά στα σενάρια που εξυφαίνονται, τα επικρατέστερα είναι τα εξής:
* Θα καταργηθεί η διάταξη με την οποία προστατεύεται μέχρι το τέλος του 2013 κάθε ακίνητο για οφειλές έως 200.000 ευρώ. Δηλαδή θα παύσει να ισχύει το πλαίσιο προστασίας δευτερεύουσας και εξοχικής κατοικίας καθώς και επαγγελματικών ή εμπορικών ακινήτων. Πίσω από αυτή τη διάταξη καλύπτονται, όσοι χρωστούν στις τράπεζες ποσά μέχρι το προαναφερόμενο όριο αλλά δεν διατρέχει κίνδυνο ούτε η κύρια κατοικία τους ούτε ενδεχομένως το εξοχικό ή και το κατάστημά τους. Αυτοί, πανελλαδικά, εκτιμώνται σε 15.000 δανειολήπτες, οι οποίοι αν κι έχουν τη δυνατότητα της αποπληρωμής των δανείων τους δεν το πράττουν καθώς προστατεύονται από τους πλειστηριασμούς.
* Θα μειωθούν τα όρια των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, μέχρι τα οποία απαγορεύονταν οι πλειστηριασμοί της κύριας κατοικίας για τραπεζικές οφειλές. Σήμερα, δεν μπορεί να κατασχεθεί η κύρια κατοικία εφόσον η αντικειμενική αξία ισούται με το αφορολόγητο όριο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας (200.000 ευρώ) προσαυξημένο κατά 50%. Έτσι, ένας άγαμος που το σπίτι του είχε αντικειμενική αξία μέχρι 300.000 ευρώ η τράπεζα δεν μπορούσε να του το πλειστηριάσει εφόσον το δάνειό του είχε «κοκκινίσει». Τα όρια αυτά προσαυξάνονταν στην περίπτωση του έγγαμου στις 375.000 ευρώ και για τις τετραμελείς οικογένειες στα 450.000 ευρώ. Το σενάριο θέλει να μειώνονται τα όρια αυτά ίσως και κλιμακωτά ανά χρόνο.
* Ένα άλλο σενάριο θέλει να τίθενται εισοδηματικά κριτήρια για την προστασία της κύριας κατοικίας. Πηγές φέρουν να έχουν πέσει στο τραπέζι τα εισοδήματα να μην ξεπερνούν τα 7.000 ευρώ και τα 14.000 ευρώ για τετραμελή οικογένεια. Στο δίχτυ προστασίας μπαίνουν επίσης και άνεργοι.
* Το τέταρτο σενάριο θέλει έναν συνδυασμό των δύο προαναφερόμενων κριτηρίων. Δηλαδή τόσο να μειωθούν τα όρια των αντικειμενικών αξιών όσο και να μπουν εισοδηματικά κριτήρια.
ΤΟ ΙΝΚΑ ΔΙΑΦΩΝΕΙ
Πάντως το ΙΝΚΑ Θεσσαλίας, με αφορμή τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται εκφράζει την αντίθεσή του σε οποιαδήποτε τροποποίηση του ισχύοντος καθεστώτος αναστολής πλειστηριασμών διότι, όπως αναφέρει, «δεν έχουν εκλείψει οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που υπαγόρευσαν την κυβερνητική απόφαση για απαγόρευση των πλειστηριασμών, αλλά αντίθετα έχουν επιδεινωθεί. Το ΙΝΚΑ θεωρεί ότι το πρόβλημα των πλειστηριασμών είναι μείζονος σημασίας για την ελληνική κοινωνία και για το λόγο αυτό έχει ξεκινήσει την καμπάνια: «Όχι στην απελευθέρωση των πλειστηριασμών», με συγκέντρωση υπογραφών διαδικτυακά και καλεί όλους τους πολίτες της Θεσσαλίας να ψηφίσουν στην ηλεκτρονική σελίδα του http://inkathessalias.gr και να γίνουν οι ίδιοι πρεσβευτές της προσπάθειας αυτής, διαδίδοντας το μήνυμα αυτό σε όσο περισσότερους μπορούν.
