Του Γιώργου Νούλη
«Χέρι» σε 4.000 περίπου τραπεζικούς λογαριασμούς Λαρισαίων φορολογουμένων έχει βάλει η Εφορία από την αρχή του έτους για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο. Τα αιτήματα που έχουν δεχθεί από το δικαστικά τμήματα των Δ.Ο.Υ. και έχουν εκτελέσει στο 8μηνο του 2013 εμφανίζουν αύξηση 270%, γεγονός που δείχνει ότι μια καταιγίδα κατασχέσεων βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στην προσπάθεια του υπ. Οικονομικών να τονώσει τα δημόσια έσοδα.
Τα κατασχετήρια αιτήματα, που δεν στέλνονται πλέον μεμονωμένα αλλά ομαδικά, αφορούν σε ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις φορολογουμένων και ξεκινούν από μερικές εκατοντάδες ευρώ και φτάνουν τις 3.000 ευρώ περίπου, γεγονός που αποδεικνύει ότι το υπ. Οικονομικών έχε στραφεί κυρίως σε μικρομεσαίους οφειλέτες, προκειμένου να έχει καλύτερα αποτελέσματα εσπραξιμότητας. Πάντως οι αθρόες κατασχέσεις έχουν θορυβήσει αρκετούς οφειλέτες και κυρίως μικροαποταμιευτές καθώς δε έλειψαν και μεμονωμένες περιπτώσεις όπου έχουν γίνει κατασχέσεις ακόμα και επιδομάτων, παρότι ο νόμος ορίζει αυστηρά πως είναι ακατάσχετα, οι οποίοι σπεύδουν τις τελευταίες ημέρες στις τράπεζες της Λάρισας, είτε να αποσύρουν τις λιγοστές αποταμιεύσεις τους είτε να μετατρέψουν τους λογαριασμούς τους σε μισθοδοσίας…
Πάντως το θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό καθώς η ενεργοποίηση του μέτρου των κατασχέσεων από τραπεζικούς λογαριασμούς φορολογουμένων, φαίνεται πως έχει καταστεί σε βασικό όπλο κατά της φοροδιαφυγής και σύμφωνα με την εικόνα που μεταφέρουν ο τραπεζικοί, η κατάσταση έχει εκτροχιαστεί. Το μέγεθος του αριθμού των κατασχέσεων από την αρχή του χρόνου έχει εκτοξευθεί, καθώς πέρυσι όλο το χρόνο η Α’ Δ.Ο.Υ. Λάρισας είχε εκδώσει 578 εντολές και φέτος στο 8μηνο έχουν αποσταλεί 2.136 (αύξηση 270%) κα η Β’ Δ.Ο.Υ. από 684 πέρυσι, φέτος έστειλε 1.839 (αύξηση 169%) ενώ σύμφωνα με την εικόνα που μεταφέρουν οι τραπεζίτες, η κατάσταση καθίσταται ανεξέλεγκτη στον βαθμό που στον χορό των κατασχέσεων έχουν μπει για τα καλά - εκτός από το Δημόσιο- και Δήμοι, οι οποίοι αποστέλλουν κατασχετήρια για οφειλές από κλήσεις της Αστυνομίας...
«Όταν εκδίδεται από την Εφορία μια εντολή για κατάσχεση εις χείρας τρίτων, σημειώνουν εφοριακοί -στελέχη του δικαστικού τμήματος στην «Ε», όπως είναι οι καταθέσεις, το υπ. Οικονομικών δεν γνωρίζει αν ο φορολογούμενος έχει χρήματα σε κάποιον λογαριασμό ή αν αυτός ο λογαριασμός προστατεύεται από ακατάσχετο, όπως ισχύει για παράδειγμα με τα επιδόματα ανεργίας. Είναι δουλειά της τράπεζας να ενημερώσει αν πρόκειται για λογαριασμό μισθοδοσίας και ευτυχώς στη Λάρισα δεν έχουμε κρούσματα, πλην μεμονωμένων περιπτώσεων, παράνομης κατάσχεσης χρημάτων. Οι τράπεζες επικοινωνούν μαζί μας, ελέγχουν ποιοι από τους φορολογουμένους που περιλαμβάνονται στο κατασχετήριο είναι πελάτες τους και προχωρούν στη δέσμευση των ποσών, ελέγχοντας παράλληλα αν υπάρχουν περιπτώσεις όπου δεν μπορεί να γίνει κατάσχεση. Τα χρήματα δεσμεύονται μέχρι το όριο που προβλέπει ο νόμος και στη συνέχεια αποδίδονται στο Δημόσιο.
Παρενθετικά να σημειώσουμε πως ο Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων ορίζει ότι δεν επιτρέπεται η επιβολή κατάσχεσης επί μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά εις βάρος οφειλετών του Δημοσίου, εφόσον το ποσό αυτών, αφαιρουμένων των υποχρεωτικών εισφορών, είναι μέχρι 1.000 ευρώ τον μήνα. Αν ο μισθός, η σύνταξη ή το βοήθημα υπερβαίνει συνολικά το ποσό των 1.000 ευρώ, επιτρέπεται η κατάσχεση του 25%, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσό που απομένει δεν είναι μικρότερο από 1.000 ευρώ.
ΠΩΣ ΝΑ ΜΠΛΟΚΑΡΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ
Όμως τι πρέπει να κάνει κάποιος για να προστατεύσει τα χρήματα του όταν αυτά δεσμεύονται και κατάσχονται αν όχι παράνομα, το λιγότερο από... «υπερβάλλοντα ζήλο»; Η βασική αιτία που συμβαίνει αυτό είναι διότι οι φορολογούμενοι καταθέτουν χρήματα από τους μισθούς τους σε λογαριασμούς που δεν είναι μισθοδοσίας. Είναι δηλαδή ταμιευτηρίου ή κάποιας άλλης μορφής. Δηλαδή ακόμα και αν τακτικές αποδοχές βρίσκονται κατατεθειμένες σε λογαριασμούς που δεν είναι μισθοδοτικοί τότε η τράπεζα δεν μπορεί να το αναγνωρίσει και «σηκώνει» τα λεφτά. Οι καταθέτες θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι το ακατάσχετο της μισθοδοσίας και της σύνταξης ισχύει μόνο για οφειλές προς το Δημόσιο και όχι για άλλους φορείς στους οποίους μπορεί κάποιος να έχει οφειλές. Η απόδειξη άλλωστε για το πότε ένας λογαριασμός είναι μισθοδοτικός ανήκει στον ίδιο τον κάτοχο ή την επιχείρηση, στην περίπτωση που τηρεί όλη τη μισθοδοσία του προσωπικού της σε συγκεκριμένη τράπεζα. Σε διαφορετική περίπτωση, θα πρέπει ο ίδιος να πιστοποιήσει με βεβαίωση του εργοδότη ότι τα χρήματα που εκταμιεύονται είναι αποτέλεσμα της μισθωτής εργασίας που παρέχει σε συγκεκριμένο εργοδότη.
Από τη στιγμή λοιπόν που θα συμβεί αυτό, έχει δυνατότητα ο φορολογούμενος να γλιτώσει την κατάσχεση; Από τη στιγμή που γίνεται η δέσμευση του ποσού στο λογαριασμό (σημειώνεται ότι δεσμεύεται όλο το ποσό του λογαριασμού και όχι μόνο το ποσό της οφειλής) μέχρι την κατάσχεση του ποσού, μεσολαβεί ένα διάστημα περίπου 10 ημερών. Σε αυτό το χρονικό περιθώριο ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να ζητήσει ανακοπή της συγκεκριμένης διαδικασίας και να γλιτώσει την "ανάληψη" των χρημάτων του, επιλέγοντας να χαρακτηρίσει το συγκεκριμένο λογαριασμό "μισθοδοσίας". Αν τώρα δεν προλάβει αυτό το χρονικό περιθώριο και τα λεφτά "σηκωθούν" κανονικά από την κατάθεση του, τότε θα τα πάρει πίσω ακολουθώντας τη γραφειοκρατική οδό της υποβολής σχετικού αιτήματος στη Δ.Ο.Υ. όπου υπάγεται.
Πάντως από την πλευρά των τραπεζών εκφράζεται ο φόβος ότι οι εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν ένα σημαντικό κομμάτι καταθετών σε αναλήψεις ακόμη και των λιγοστών αποταμιεύσεων που έχουν σε λογαριασμούς. Αν και η πλειοψηφία των πολιτών που έχουν οφειλές προς το Δημόσιο δεν έχει τραπεζικές καταθέσεις, το ενδεχόμενο μιας ανεξέλεγκτης αντίδρασης υπό το κράτος πανικού δεν μπορεί να αποκλειστεί.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ Η ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ
Σε κάθε περίπτωση, οι κατασχέσεις ποσών από τους καταθετικούς λογαριασμούς για χρέη και οφειλές προς το Δημόσιο αναμένεται να αυξηθούν από του χρόνου με την ηλεκτρονική κατάσχεση. Ηδη λειτουργεί το Μητρώο των Καταθέσεων που επιτρέπει στο Δημόσιο να έχει πλήρη πρόσβαση σε όλους τους τραπεζικούς λογαριασμούς που έχει ένας καταθέτης σε όλες τις τράπεζες. Με την ηλεκτρονική κατάσχεση θα μπορεί εκτός από την άμεση πληροφορία, την οποία έχει ήδη στη διάθεσή του, να μπορεί να επιδίδει και ηλεκτρονικά το αίτημα της κατάσχεσης αντί της επίδοσης με κλητήρα, που γίνεται σήμερα, επισπεύδοντας τη διαδικασία και μειώνοντας τη γραφειοκρατία για το θέμα.
ΑΚΑΤΑΣΧΕΤΕΣ ΟΙ ΘΥΡΙΔΕΣ
Στο μεταξύ στην αποσαφήνιση ότι η κατάσχεση εις χείρας των πιστωτικών ιδρυμάτων για λογαριασμό του Δημοσίου του περιεχομένου τραπεζικών θυρίδων δεν είναι εφικτή καθώς το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο δεν προβλέπει τη σχετική διαδικασία προχώρησαν τραπεζικά στελέχη. Μέχρι σήμερα τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν υποχρέωση κοινοποίησης των ονομάτων των κατόχων θυρίδων προς την ΓΓΠΣ , αλλά όχι του περιεχομένου των θυρίδων στις οποίες δεν έχουν πρόσβαση. Όπως εξηγούν, με βάση το άρθρο 82 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος τα πιστωτικά ιδρύματα είναι υποχρεωμένα να στέλνουν στοιχεία κάθε χρόνο στην ΓΓΠΣ. Μάλιστα με ειδική απόφαση (ΠΟΛ.1077/26.3.2012) ζητήθηκαν πέρυσι στοιχεία αναγκαία για τις διαδικασίες βεβαίωσης και είσπραξης του φόρου καθώς για τις χρήσεις 2012 και 2011. Σε αυτά περιλαμβάνονταν και δεδομένα σχετικά με την ύπαρξη επενδυτικών χαρτοφυλακίων (αμοιβαία κεφάλαια, μετοχές, παράγωγα, ομόλογα, προϊόντα εφάπαξ καταβολής, επενδύσεις σε χρυσό ή ασήμι κ.λπ.), την ύπαρξη θυρίδων, αλλά και τις αγορές χρυσών λιρών και ράβδων χρυσού. «Είναι διαφορετικό ζήτημα να κοινοποιούμε το όνομα κατόχου θυρίδας και διαφορετικό θέμα το να κατάσχεται το περιεχόμενο της. Κάτι τέτοιο απαιτεί μέχρι και σήμερα εισαγγελική παραγγελία ή δικαστική απόφαση. Αν δεν υπάρξει εντολής της Δικαιοσύνης οι τράπεζες δεν νομιμοποιούνται να πράξουν το οτιδήποτε», ξεκαθάρισαν.
