Του Φίλιππου Ζάχαρη
Πόσο ρισκάρουν επιχειρηματικά οι γυναίκες; Ποιες δυνατότητες τους δίδονται για να ξεφύγουν δραστικά από την ανδρική πρωτοκαθεδρία; Και τελικά ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν οι γυναίκες αυτές και ποιο είναι το προφίλ τους; Αυτά και άλλα πολλά αποκάλυψε έρευνα σχετική με το θέμα. Η έρευνα που είχε τίτλο «Η γυναίκα επιχειρηματίας ευθέως» διεξήχθη το διάστημα μεταξύ 2 Νοεμβρίου 2012 και 9 Ιανουαρίου 2013 από την εταιρεία συμβούλων «Μίλητος Αναδυόμενες Τεχνολογίες &Υπηρεσίες, την εταιρεία ερευνών Focus Bari και την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση // Κοιν. Σ.ΕΠ knowl. Η εμβέλεια της ήταν πανελλαδική και το δείγμα που συμμετείχε, ανήλθε τουλάχιστον στα 300 άτομα. Απευθυνόταν αποκλειστικά σε γυναίκες επιχειρηματίες στην Ελλάδα με σκοπό να καταγραφούν βασικές αντιλήψεις, πρακτικές και αναπαραστάσεις για την επαγγελματική και προσωπική τους ζωή ως επιχειρηματίες.
Συνειδητή επιλογή η επιχειρηματικότητα
Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, 8 στις 10 γυναίκες επιχειρηματίες δηλώνουν πολύ ή αρκετά ικανοποιημένες για την απόφασή τους να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση κι εάν είχαν τη δυνατότητα να επιστρέψουν στο παρελθόν θα έπαιρναν την ίδια απόφαση. Οι 7 στις 10 ξεκίνησαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα μεταξύ 18 - 34 ετών. Οι 3 στις 10 δηλώνουν ότι η επιλογή τους ήταν απόλυτα συνειδητή και προετοίμασαν «οργανωμένα» τα βήματά τους, ενώ σχεδόν οι μισές αναφέρουν ότι η κίνησή τους ήταν αποτέλεσμα των συνθηκών και των ευκαιριών που παρουσιάστηκαν. Οι γυναίκες επιχειρηματίες υποστηρίζουν σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό την απόφασή τους να ενεργοποιηθούν επιχειρηματικά. Οι περισσότερες αποφάσισαν να δραστηριοποιηθούν μόνες τους σε μια ιδιαίτερα παραγωγική ηλικία (18-34 ετών), ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των συντρόφων/συζύγων στη ζωή τους δραστηριοποιείται επίσης εκτός του χώρου της εξαρτημένης, μισθωτής εργασίας. Στις περιπτώσεις που στο ξεκίνημα της επιχειρηματικής δραστηριότητας εμπλέκονται συνέταιροι, αυτοί συναντώνται τις περισσότερες φορές εκτός συγγενικού περιβάλλοντος. Όταν όμως απομακρυνθούμε από τα δεδομένα του νομού Αττικής και κυρίως της Αθήνας που είναι το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας, οι όροι αντιστρέφονται και οι συγγενείς-συνέταιροι αποτελούν πλέον σε μεγάλο βαθμό τον κανόνα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το ποσοστό των γυναικών επιχειρηματιών που ξεκίνησαν μόνες είναι παρά ταύτα μεγαλύτερο στη Θεσσαλονίκη και την υπόλοιπη χώρα απ’ ότι στην Αττική.
Σεβασμός προς την γυναίκα επιχειρηματία
Αναφορικά με το συναίσθημα της επιτυχίας, φαίνεται ότι 7 στις 10 γυναίκες επιχειρηματίες αισθάνονται πολύ ή αρκετά συχνά επιτυχημένες στην δουλειά τους. Στον ίδιο και λίγο μεγαλύτερο βαθμό νιώθουν το ίδιο συχνά, ότι η επιχειρηματική τους δραστηριότητα αποτελεί πηγή άντλησης δύναμης. Οι ερωτώμενες στην πλειοψηφία τους επανεπιβεβαιώνονται για την επιλογή τους μέσα από τη συχνή επιβράβευση που δέχονται από οικογένεια και φίλους. Τα επαινετικά σχόλια από τον κοινωνικό τους κύκλο είναι επίσης πολύ συχνά. Σχετικά με τον σεβασμό, όπως αυτός εκφράζεται από τον κοινωνικό περίγυρο, περισσότερες από τις μισές γυναίκες επιχειρηματίες δηλώνουν ότι γίνονται πολύ/αρκετά συχνά αποδέκτες αντίστοιχων σχολίων. Άξιο προσοχής είναι ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται εκτός του νομού Αττικής δηλώνουν ότι απολαμβάνουν συχνότερα την έκφραση σεβασμού από τον περίγυρό τους.
Άγχος & ανασταλτικοί παράγοντες
Το αίσθημα του άγχους είναι πάντως αυτό που κυριαρχεί στην καθημερινότητα των γυναικών επιχειρηματιών. Το γεγονός ότι πάνω από τις μισές έχουν σκεφθεί να εγκαταλείψουν και να στραφούν στην εξαρτημένη εργασία συνδέεται πιθανότατα με αυτό. Δεν γίνονται πάντως γνωστοί οι λόγοι για τους οποίους 6 στις 10 γυναίκες επιχειρηματίες έχουν σκεφθεί να εγκαταλείψουν την δράση τους φαίνεται όμως ότι η μεταστροφή τους αυτή έχει μικρές πιθανότητες πραγματοποίησης. Η έρευνα κατέγραψε επίσης ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην περιφέρεια έχουν σε μεγαλύτερο βαθμό την ανάγκη ενός κατά φύλο διαχωρισμό της επιχειρηματικότητας, που πιθανότατα οφείλεται στην επιθυμία τους να αποτελέσουν μια διακριτή κοινωνική και οικονομική ομάδα απέναντι σε περισσότερο παραδοσιακές, πατριαρχικές και ανδροκρατούμενες κοινωνίες. Τέλος, η έλλειψη κατάλληλων πολιτικών από την πολιτεία, αλλά και υποστήριξης από την ελληνική κοινωνία, θεωρούνται οι ισχυρότεροι ανασταλτικοί παράγοντες. Η πρόσβαση στην χρηματοδότηση ακολουθεί ως υπαρκτό εμπόδιο που συναντά όμως σε μεγαλύτερο βαθμό η ηλικιακή ομάδα 45+ ετών. Θετικό είναι πάντως, το γεγονός, ότι 7 περίπου στις 10 γυναίκες επιχειρηματίες θεωρούν ότι η προκατάληψη προς τις γυναίκες επιχειρηματίες από τον επιχειρηματικό κόσμο τείνει να εκλείψει.
