Του Γιώργου Νούλη
Πρακτικώς ανεφάρμοστα, όπως άλλωστε αναμενόταν, αποδεικνύονται τα μέτρα... διευκόλυνσης δανειοληπτών. Ο πολυδιαφημιζόμενος Ν.4161/2013 του υπ. Ανάπτυξης για τη ρύθμιση των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων, δύο σχεδόν μήνες μετά την έναρξη της ισχύος του, αποδεικνύεται, τουλάχιστον για τον ν. Λάρισας, κενό γράμμα, όχι μόνο γιατί οι τράπεζες τορπιλίζουν, όπως καταγγέλλουν καταναλωτικές οργανώσεις, την εφαρμογή του αλλά κυρίως γιατί αποδεικνύεται στην πράξη πως ελάχιστοι έχουν τη δυνατότητα να υπαχθούν στη ρύθμιση και ουδείς να ευεργετηθεί από το πρόγραμμα της ευνοϊκής μεταχείρισης των οφειλών του. Πανελλαδικά ο αριθμός των αιτήσεων δεν υπερβαίνει τις 1.000 και το υπ. Ανάπτυξης περιμένει την πλήρη εφαρμογή του νόμου εντός του φθινοπώρου, προκειμένου να αξιολογήσει την επίδραση που θα έχει ο νόμος αποδίδοντας την ελάχιστη απήχηση στη θερινή ραστώνη.
Όπως επισημαίνει στην «Ε» ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ Θεσσαλίας κ. Βασίλης Κόκκαλης, «στην οργάνωση έχουν απευθυνθεί αρκετοί δανειολήπτες που επιθυμούσαν να ενταχθούν στη ρύθμιση, όμως, επειδή δεν πληρούν σωρευτικά όλες τις προϋποθέσεις που τίθενται, δεν μπορούν να ωφεληθούν. Το ΙΝΚΑ Θεσσαλίας είχε επανειλημμένως τονίσει πως τα μέτρα αυτά δεν θα αφορούσαν παρά ένα ελάχιστο ποσοστό δανειοληπτών, καθώς προκειμένου να ενταχθεί ένας οφειλέτης στη ρύθμιση θα έπρεπε να πληροί πάνω από δέκα αυστηρές προϋποθέσεις. Αλλά και οι ρυθμίσεις καθαυτές δεν προσφέρουν ρεαλιστική προοπτική στα νοικοκυριά που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις αλλά απλώς μεταθέτουν το πρόβλημα για λίγα χρόνια μετά. Στο μεταξύ και οι τράπεζες, διαψεύδοντας τις προσδοκίες της κυβέρνησης ότι θα εφαρμόσουν καλόπιστα τις ρυθμίσεις, φαίνεται να υποσκάπτουν την εφαρμογή του νόμου καθώς όπως καταγγέλλεται υπάλληλοι υποκαταστημάτων είτε αρνούνται να παραλάβουν τις αιτήσεις των δανειοληπτών αν λείπουν κάποια δικαιολογητικά, είτε καθυστερούν υπερβολικά τη διεκπεραίωσή τους παρερμηνεύοντας ή ερμηνεύοντας πολύ αυστηρά έως κοινωνικά άδικα τις διατάξεις του νόμου».
«Επί της ουσίας, τονίζει ο κ. Κόκκαλης, η ρύθμιση αποδεικνύεται ημίμετρο και δεν δίνει λύση στο πρόβλημα δανεισμού των νοικοκυριών. Για την άμεση ανακούφιση των υπερχρεωμένων πολιτών πρέπει να ληφθούν μέτρα, όπως είναι η διαγραφή χρεών ώστε το κεφάλαιο να μην ξεπερνά την αντικειμενική αντικειμενική αξία του ακινήτου, η αναστολή πλειστηριασμών για τουλάχιστον 3 έτη, η περαιτέρω βελτίωση του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που θα καταστήσει εφικτή την υπαγωγή στον νόμο των εμπόρων και των ελεύθερων επαγγελματιών κ.άλ».
Πέραν αυτών, να σημειώσουμε ενημερωτικά πως από τις 15 Ιουλίου είναι σε ισχύ ο Νόμος Ρύθμισης Οφειλών ή αλλιώς το «Πρόγραμμα Διευκόλυνσης για Ενήμερους Δανειολήπτες». Η διάρκεια του προγράμματος είναι έξι μήνες, δηλαδή ισχύει για αιτήσεις που θα κατατεθούν μέχρι τις 14 Ιανουαρίου 2014. Το πρόγραμμα διευκόλυνσης μπορεί να αξιοποιήσει ο καταναλωτής μόνο μία φορά, και εάν υπαχθεί ο καταναλωτής στο πρόγραμμα αυτό, αναστέλλονται τα καταδιωκτικά μέτρα.
Οι οφειλές που μπορούν να υπαχθούν είναι οφειλές με προσημείωση ή υποθήκη στην κύρια κατοικία του οφειλέτη και οφειλές που δεν έχει καταγγελθεί η δανειακή σύμβαση.
Η αρχική ημερομηνία σύναψης της σύμβασης να είναι πριν τις 30-06-2010 (έστω και αν υφίστανται μεταγενέστερες τροποποιήσεις, ανανεώσεις ή ρυθμίσεις των αρχικών συμβάσεων).
Βεβαίως υπάρχουν επιπρόσθετα αρκετές προϋποθέσεις εισοδήματος, αντικειμενικών αξιών ακινήτων, κλπ. που καθιστούν όπως προαναφέραμε καθιστούν την εφαρμογή του νόμου από δύσκολη έως αδύνατη. Ενδεικτικά η φορολογική ενημερότητα είναι αναγκαία προϋπόθεση για την υπαγωγή στη ρύθμιση και θα πρέπει να προσκομιστεί παράλληλα με τις δηλώσεις εισοδήματος για τα έτη από το 2009 έως και σήμερα. Η περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη θα πιστοποιείται με την προσκόμιση του εντύπου Ε9, αλλά και των τίτλων ιδιοκτησίας των ακινήτων που έχει στον κατοχή του ο ενδιαφερόμενος.
Επίσης προϋπόθεση για την υπαγωγή στη ρύθμιση είναι επίσης το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών (μετοχές, ομόλογα, λογαριασμοί σε αλλοδαπό νόμισμα, πάσης φύσεως επενδυτικά προϊόντα και καταθέσεις) που βρίσκονται στην κατοχή του νοικοκυριού να μην ξεπερνά τις 10.000 ευρώ (15.000 ευρώ για τρίτεκνους και πολύτεκνους). Το ύψος της κινητής περιουσίας, ωστόσο, θα πιστοποιείται με μια απλή υπεύθυνη δήλωση του οφειλέτη, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση κάποιας βεβαίωσης από τράπεζα ή άλλο φορέα.
Διευκρινιστικά να επισημάνουμε πως δικαίωμα υπαγωγής στη ρύθμιση έχουν οι μισθωτοί και συνταξιούχοι ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, τα φυσικά πρόσωπα με εισόδημα από ατομική επιχείρηση ή ελεύθερο επάγγελμα που παρέχουν τις υπηρεσίες τους κατά κύριο λόγο σε έναν εργοδότη και τέλος οι άνεργοι. Οι τελευταίοι θα πρέπει να προσκομίσουν βεβαίωση ανεργίας εκδοθείσα από τον ΟΑΕΔ, με ημερομηνία μέχρι 30 ημέρες πριν την υποβολή της αίτησης ή φωτοτυπία της επικαιροποιημένης κάρτας ανεργίας από τον ΟΑΕΔ.
Δυνατότητα ρύθμισης έχουν μόνο οι οφειλές από δανειακές συμβάσεις που δεν έχουν καταγγελθεί, με αρχική ημερομηνία σύναψης της σύμβασης μέχρι τις 30 Ιουνίου του 2010 -έστω και αν υφίστανται μεταγενέστερες τροποποιήσεις, ανανεώσεις ή ρυθμίσεις των αρχικών συμβάσεων- και για τις οποίες έχει εγγραφεί προσημείωση ή υποθήκη στην κύρια κατοικία του οφειλέτη, η αντικειμενική αξία της οποίας δεν ξεπερνά τις 180.000 ευρώ (200.000 ευρώ για τρίτεκνους και πολύτεκνους). Να σημειωθεί ότι ο όρος για μη καταγγελία της σύμβασης ευνοεί μεγάλη μερίδα των δανειοληπτών που έχουν καθυστερήσει τις δόσεις των στεγαστικών τους δανείων, στον βαθμό που λόγω του προστατευτικού καθεστώτος που υπάρχει για την πρώτη κατοικία, οι τράπεζες αποφεύγουν να καταγγείλουν ένα στεγαστικό δάνειο, όταν η αντικειμενική αξία του ακινήτου είναι έως 200.000 ευρώ. Ετσι υπάρχουν δάνεια με καθυστέρηση στην καταβολή της δόσης ακόμη και 6 ή 12 μήνες και τα οποία δεν έχουν καταγγελθεί.
Δικαιούχοι είναι επίσης όσοι έχουν ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα από οποιαδήποτε πηγή (μισθοί, συντάξεις, ενοίκια, αγροτικά εισοδήματα κ.λπ.) έως 25.000 ευρώ (ετήσιο καθαρό ατομικό εισόδημα έως 15.000 ευρώ) και εφόσον αυτό έχει μειωθεί περισσότερο από 20% σε σύγκριση με τα αποκτηθέντα εισοδήματα κατά το έτος 2009. Το παραπάνω ποσό αυξάνεται κατά 5.000 ευρώ (δηλαδή έως 30.000 ευρώ ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα και έως 20.000 ετήσιο καθαρό ατομικό εισόδημα) για πάσχοντες από βαριά ασθένεια ή/και μόνιμη αναπηρία 67% και άνω, για τρίτεκνους και πολύτεκνους.
ΤΙ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ
Σ΄ αυτόν που υπαχθεί στη ρύθμιση χορηγείται:
- Περίοδος χάριτος 48 μηνών.
- Άμεση μείωση του συνόλου των μηνιαίων καταβολών στο 30% του μηνιαίου καθαρού εισοδήματος του νοικοκυριού.
- Η δόση καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου χάριτος θα προσαρμόζεται σε πιθανή μεταβολή του εισοδήματος, και σε κάθε περίπτωση θα διαμορφώνεται στο 30% του μηνιαίου εισοδήματος.
- Η συμβατική διάρκεια του δανείου παρατείνεται κατ’ ελάχιστον για όσο διήρκεσε η περίοδος χάριτος (48 μήνες) και η αποπληρωμή του μετά την περίοδο χάριτος συνεχίζεται με τους όρους της αρχικής σύμβασης. Ειδικότερα:
- Για ετήσια καθαρά οικογενειακά εισοδήματα έως 15.000 ευρώ (ετήσιο καθαρό ατομικό εισόδημα έως 9.000 ευρώ) το επιτόκιο που προβλέπεται στη σύμβαση του δανείου περιορίζεται στο (0,75% + βασικό επιτόκιο ΕΚΤ) και με βάση αυτό υπολογίζεται η μηνιαία δόση κατά την περίοδο χάριτος. Σήμερα το επιτόκιο αυτό διαμορφώνεται στο 1,25% λόγω μείωσης του επιτοκίου της ΕΚΤ.
- Για τους ανέργους με μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας, πέραν των παραπάνω, παρέχεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών με πλήρη απαλλαγή τόκων για συνολικό διάστημα 6 μηνών εντός της περιόδου χάριτος.
- Ο δανειστής υποχρεούται να απέχει από κάθε καταγγελία της δανειακής σύμβασης και από κάθε ατομική δίωξη κατά του οφειλέτη καθώς και κατά του εγγυητή.
- Δυνατότητα προσαρμογής της σύμβασης παροχής του προγράμματος διευκόλυνσης σε πιθανή μεταβολή της οικονομικής κατάστασης του δανειολήπτη.
ΤΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ
- Αίτηση υπαγωγής στο πρόγραμμα και αντίγραφα αιτήσεων που έχουν υποβληθεί προς άλλους πιστωτές φέροντα υπογραφή καθενός εξ αυτών.
- Φωτοτυπία ταυτότητας.
- Βεβαίωση αποδοχών (για μισθωτούς και συνταξιούχους):
α) Βεβαίωση αμοιβών (για όσους θεωρείται ότι έχουν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 4110/2013 (Α’ 17) ή β) αντίγραφα φύλλων παροχής υπηρεσιών με αύξουσα αρίθμηση που να αποδεικνύουν διαδοχική παροχή υπηρεσιών κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 4110/2013 (Α’ 17).
- Αντίγραφα εκκαθαριστικών οικονομικών ετών 2010 έως και τελευταίου οικονομικού έτους πριν από την υποβολή της αίτησης.
- Αντίγραφα υποβληθέντων εντύπων Ε1, Ε2 και Ε3 για τα οικονομικά έτη από το 2010 μέχρι και την υποβολή της αίτησης.
- Αντίγραφο του εντύπου Ε9 του 2009 και τυχόν μεταβολές του.
- Αντίγραφα τίτλων ιδιοκτησίας ακινήτων, όπως αυτά περιγράφονται στο τελευταίο Ε9. Για τίτλους ιδιοκτησίας πριν από την 01-01-2007, απαιτείται συνυποβολή αντιγράφου οποιουδήποτε επίσημου έγγραφου δημόσιας υπηρεσίας ή δημόσιου λειτουργού, από το οποίο να προκύπτει η αντικειμενική αξία κάθε ακινήτου κατά τη χρονική στιγμή υποβολής της αίτησης του ν.4161/2013.
- Φορολογική ενημερότητα του τελευταίου οικονομικού έτους.
- Υπεύθυνη δήλωση για το ύψος των καταθέσεων και των κινητών αξιών του άρθρου 2 παρ. 4 του ν. 4161/2013 και για την πληρότητα και την ορθότητα των στοιχείων που αναφέρονται στον νόμο και υποβάλλονται, με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής από δημόσια αρχή ή δικηγόρο.
- Βεβαίωση ανεργίας εκδοθείσα από τον ΟΑΕΔ το μέγιστο 30 ημέρες πριν από την υποβολή της αίτησης ή φωτοτυπία της επικαιροποιημένης κάρτας ανεργίας από τον ΟΑΕΔ.
- Πιστοποιητικό αναπηρίας πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας Επιτροπής από οποιαδήποτε δημόσια αρχή.
