Του Γιώργου Νούλη
Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει πως η ανεργία είναι σήμερα το μεγαλύτερο και σοβαρότερο κοινωνικοοικονομικό πρόβλημα της χώρας; Μέσα σε έξι χρόνια ύφεσης δεν χάθηκαν μόνον χιλιάδες θέσεις εργασίας, αλλά φτάσαμε στο σημείο οι άνεργοι να προσεγγίζουν επικίνδυνα τον αριθμό των εργαζομένων! Και όμως οι «ιθύνοντες» στα υπ. Οικονομικών και Εργασίας βρίσκουν κάθε λογής τεχνάσματα, για να γλιτώσουν μερικά εκατομμύρια από τον κρατικό προϋπολογισμό, σε βάρος αυτών που έχασαν τη δουλειά τους...
Ένα τέτοιο «κόλπο» παίζεται από τις αρχές του χρόνου στην πλάτη χιλιάδων μακροχρονίων ανέργων της Λάρισας, οι οποίοι αποκλείονται από το βοήθημα των 200 ευρώ, επειδή ξεπέρασαν το διάστημα της επιδότησης. Και αυτή δεν είναι η μόνη κοροϊδία που υφίστανται όσοι έχουν απολυθεί. Από 1ης Ιανουαρίου η λήψη του επιδόματος τακτικής ανεργίας έχει γίνει δυσχερέστερη, μιας και κατέστη αυστηρότερο το κριτήριο των ημερών επιδότησης, ενώ το εντυπωσιακότερο όλων είναι, πως θα... φορολογείται!
Να σημειώσουμε πρωτίστως πως σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που κοινοποίησε ο ΟΑΕΔ η ανεργία στη Θεσσαλία άγγιξε το 26,5% ενώ το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων που αναζητούν εργασία τον Νοέμβριο σε όλη τη χώρα ανήλθε στα 858.882 άτομα. Αν σε αυτούς προστεθούν και 206.576 άνεργοι που δεν αναζητούν εργασία, ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων στα μητρώα του ΟΑΕΔ ανέρχεται σε 1.065.500 άτομα. Από αυτούς, οι επιδοτούμενοι άνεργοι ανέρχονται σε 131.000 άτομα, δηλαδή μόλις 1 στους 10 εγγεγραμμένους ανέργους λαμβάνει επίδομα τακτικής ανεργίας. Στη Θεσσαλία οι επιδοτούμενοι άνεργοι είναι περίπου 8.000 ενώ στη Λάρισα το επίδομα τακτικής ανεργίας το λάμβαναν πέρυσι κοντά στα 3.000 άτομα. Εξ αυτών, μερικές μόνον εκατοντάδες θα λάβουν φέτος το επίδομα της μακροχρόνιας ανεργίας. Και αυτό γιατί τα συναρμόδια υπουργεία και ο ΟΑΕΔ αποκλείουν κάθε μακροχρόνια άνεργο πριν από την 1η Νοεμβρίου 2013.
Η σχετική διάταξη της εγκυκλίου του ΟΑΕΔ σύμφωνα με την οποία το δικαίωμα για το μηνιαίο ποσό των 200 ευρώ «ασκείται εντός αποσβεστικής προθεσμίας 2 μηνών από τη λήξη της 12μηνης επιδότησης λόγω ανεργίας» είναι ξεκάθαρη. Οι αιτήσεις δηλαδή μπορούν να υποβληθούν ΜΟΝΟ εντός 2μήνου από τη λήξη της τακτικής επιδότησης! Κατ΄ εξαίρεση βέβαια θα δοθεί και σε όσους η επιδότηση έληξε από την 1η Νοεμβρίου έως 31 Δεκεμβρίου 2013, με την υποχρέωση να υποβάλουν την αίτηση έως τις 28 Φεβρουαρίου. Συνεπώς όλοι οι υπόλοιποι και ιδιαίτερα οι παλαιοί μακροχρόνια άνεργοι, οι πλέον καταπονημένοι από την ανεργία ακόμη και αν πληρούν τις υπόλοιπες προϋποθέσεις δεν δικαιούνται τα 200 ευρώ. Ο παραλογισμός είναι ότι δίνεται η δυνατότητα να επιδοτηθούν άτομα με ενάμιση χρόνο ανεργίας και να εξαιρούνται όσοι είναι άνεργοι δύο, τρία ή και περισσότερα χρόνια. Ενδεικτικά άνεργος επί 3 χρόνια ο οποίος λάμβανε τη 12μηνη τακτική επιδότηση από τις 5 Ιανουαρίου του 2011 έως τις 5 Ιανουαρίου του 2012 και παραμένει άνεργος δεν δικαιούται το επίδομα! Καθώς η τακτική επιδότηση έληξε πριν 2 χρόνια και το διάστημα μέσα στο οποίο πρέπει να υποβάλλει αίτηση είναι 2 μήνες. Αντίθετα το επίδομα δικαιούται για παράδειγμα άνεργος ο οποίος επιδοτήθηκε από τις 25 Νοεμβρίου 2012 έως τις 25 Νοεμβρίου του 2013 και θα πρέπει να υποβάλλει αίτηση έως τις 25 Ιανουαρίου- δηλαδή μέσα στο δίμηνο.
Να θυμίσουμε πως στις λοιπές προϋποθέσεις για τη λήψη του επιδόματος των 200 ευρώ είναι ότι το ποσό του ετήσιου εισοδήματος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ (από το ποσό εξαιρείται τυχόν αποζημίωση απόλυσης), ενώ το όριο του εισοδήματος προσαυξάνεται κατά 586 για κάθε ανήλικο τέκνο. Ανήλικο τέκνο θεωρείται αυτό που δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του. Έτσι π.χ. για τον δικαιούχο που έχει 2 ανήλικα τέκνα, το ετήσιο οικογενειακό του εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 13.172 ευρώ. Δικαίωμα στο επίδομα έχουν επίσης όσοι καλύπτουν το ηλικιακό κριτήριο, είναι δηλαδή από 20 έως 66 ετών. Η αίτηση με τα σχετικά δικαιολογητικά για το επίδομα πρέπει να γίνεται εντός δύο μηνών από τη λήξη του τακτικού επιδόματος ανεργίας.
Σημειώνεται ότι το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας θεσπίστηκε στην Ελλάδα το 2002. Το αρχικό ύψος του ήταν 150 ευρώ και το αρχικό (οικογενειακό) εισοδηματικό κριτήριο για τη χορήγησή του ήταν τα 3.000 ευρώ. Στη συνέχεια, το ποσό αυξήθηκε στα 200 ευρώ, ενώ το εισοδηματικό κριτήριο αυξήθηκε στις 5.000 ευρώ. Το πολύ αυστηρό εισοδηματικό κριτήριο είναι ο κύριος λόγος που πριν από την κρίση οι δικαιούχοι του επιδόματος ήταν πολύ λίγοι. Το εισοδηματικό κριτήριο τον Ιανουάριο του 2012 έγινε 12.000 και από φέτος 10.000.
ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ
Το δεύτερο τέχνασμα σε βάρος των ανέργων, έρχεται από το φορολογικό μέτωπο. Στο περσινό φορολογικό νόμο ενσωματώθηκε διάταξη που προβλέπει ότι πρέπει να φορολογούνται όσοι εισπράττουν επίδομα ανεργίας εφόσον το εισόδημά τους υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ ετησίως. «Απαλλάσσεται από τον φόρο το επίδομα ανεργίας που καταβάλλει ο ΟΑΕΔ στους δικαιούχους ανέργους, εφόσον το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων του φορολογούμενου δεν υπερβαίνει ετησίως τις 10.000 ευρώ». Δηλαδή μπαίνει εισοδηματικό όριο και μάλιστα πολύ χαμηλό. Για παράδειγμα, αν κάποιος απολυθεί Ιούνιο (που σημαίνει ότι στη φορολογική δήλωση της επόμενης χρονιάς θα εμφανίσει κανονικό μισθό για το πρώτο πεντάμηνο) και επίδομα ανεργίας για τους επτά μήνες που απομένουν μέχρι τη συμπλήρωση του 12μήνου, θα θεωρηθεί ότι οι υπερβαίνει το όριο; Ποια είναι όμως τα «λοιπά εισοδήματα» που θα λαμβάνονται υπόψη για να φανεί αν πληροί κάποιος το κριτήριο της απαλλαγής ή όχι; Θα λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα από ενοίκια, από τόκους; Θα πρέπει να περιμένουμε οδηγίες διότι έτσι όπως είναι διατυπωμένη, θα υπάρξουν περιπτώσεις ανθρώπων που έχασαν τη δουλειά τους Ιούνιο και θα φορολογηθούν για το επίδομα ανεργίας μόνο και μόνο επειδή εισέπραξαν τους μισθούς του πρώτου εξαμήνου.
Όπως και να έχει, όποιος εμφανίζει εισόδημα άνω των 10.000 ευρώ και ταυτόχρονα επίδομα ανεργίας, θα πληρώνει φόρο τουλάχιστον 22% καθώς αυτός είναι ο πρώτος συντελεστής της φορολογικής κλίμακας. Αν μάλιστα ξεπεράσει το όριο των 12.000 ευρώ, τότε θα πληρώνει και εισφορά αλληλεγγύης 1% όχι μόνο επί του επιδόματος ανεργίας αλλά επί του συνολικού εισοδήματος. Που σημαίνει ότι για όποιον πέσει στην παγίδα, το πραγματικό επίδομα ανεργίας που θα απομένει στην τσέπη του, δεν θα είναι 360 ευρώ αλλά 280,8 ευρώ.
ΕΠΙΔΟΜΑ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ
Το τρίτο χτύπημα έχει να κάνει και αυτό με το επίδομα τακτικής ανεργίας, των 360 ευρώ, καθώς από την 1η/1/2014 τα κριτήρια χορήγησης έχουν γίνει αυστηρότερα και συνεπώς ακόμα λιγότεροι θα μπορούν να το λάβουν. Και αυτό γιατί θεσπίστηκε ένας περιορισμός στις ημέρες επιδότησης και από 450 ημέρες που ήταν το όριο για να μπορεί κάποιος να παίρνει το επίδομα ανεργίας μέσα σε μια τετραετία, μειώθηκαν στις 400. Δηλαδή στον ΟΑΕΔ θα ψάχνουν τα τελευταία τέσσερα χρόνια και αν εντοπίσουν κάποιου να έχει λάβει στο διάστημα αυτό επίδομα για τουλάχιστον 16 μήνες, τότε ακόμη και αν έχει απολυθεί δεν θα το δικαιούται...
