Του Γιώργου Νούλη
Σε ένα νέο φορολογικό τοπίο, με σημαντικές αλλαγές και άμεσες επιπτώσεις στο εισόδημά των πολιτών, καλείται να προσαρμοστεί με τον καινούργιο χρόνο η ελληνική κοινωνία. Η κατάργηση των περισσότερων φοροαπαλλαγών και των πρόσθετων αφορολόγητων ποσών για τα παιδιά, η αλλαγή κλιμακίων για μισθωτούς και συνταξιούχους, η αυτοτελής φορολόγηση των αγροτών και των ενοικίων και η κατάργηση του αφορολόγητου για ελεύθερους επαγγελματίες, συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα φορολογικών ανατροπών, που θα επιβαρύνει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς κατά 1,3 δισ. ευρώ περισσότερα από πέρυσι. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2014, οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν, μόνο για φόρο εισοδήματος 6,8 δισ., ο οποίος μάλιστα θα καταβληθεί από τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους αυτοαπασχολούμενους.
Το σημαντικότερο βέβαια, δεν είναι τα ποσά που έχουν προϋπολογιστεί, αλλά κατά πόσο οι φορολογικές αρχές θα καταφέρουν να τα εισπράξουν. Μετά από πέντε χρόνια συνεχούς ύφεσης, η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών έχει συρρικνωθεί και μήνα με τον μήνα τα ληξιπρόθεσμα χρέη αυξάνονται. Τα στοιχεία που κοινοποίησε προχθές το υπ. Οικονομικών είναι ενδεικτικά αυτής της κατάστασης. Στο διάστημα Ιανουαρίου - Νοεμβρίου δημιουργήθηκαν νέα ληξιπρόθεσμα χρέη 8,2 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1 δισ. μέσα σε ένα μήνα. Μάλιστα, οι οφειλές των φορολογουμένων αφορούν κυρίως στη μη καταβολή του φόρου εισοδήματος.
Στο μεταξύ το υπουργείο Οικονομικών πριν ακόμη να τελειώσει το 2013, παραμονή Πρωτοχρονιάς, ανακοίνωσε τις προθεσμίες υποβολής πάσης φύσεως φοροδηλώσεων για το 2014 αλλά και τα χρονοδιαγράμματα εκκαθαρίσεων και εξόφλησης φόρων. Βάσει του χρονοδιαγράμματος, το οποίο παραθέτουμε σε σχετικό πίνακα, το βασικό έντυπο Ε1 των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος θα υποβληθεί φέτος από τις 20 Μαρτίου έως τις 30 Ιουνίου και η εξόφληση του φόρου θα γίνει σε τρεις διμηνιαίες δόσεις με την πρώτη έως τις 31 Ιουλίου, τη δεύτερη έως τις 30 Σεπτεμβρίου και την τρίτη δόση έως τις 30 Νοεμβρίου. Η εκκαθάριση των δηλώσεων θα γίνεται αυτόματα με την υποβολή τους. Επίσης σε έξι μηνιαίες δόσεις από τον Ιούλιο έως και το Δεκέμβριο θα εξοφληθεί ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων, η υποβολή του εντύπου Ε5 από τις επιχειρήσεις θα ξεκινήσει στις 3 Μαρτίου και θα ολοκληρωθεί στις 30 Μαΐου, τα έντυπα Ε2 για τη δήλωση των εισοδημάτων από ενοίκια και το Ε3 για τους ελεύθερους επαγγελματίες θα πρέπει να υποβληθούν από τις 3 Φεβρουαρίου έως τις 30 Ιουνίου ενώ το Ε9 για όσους έχουν μεταβολή στην περιουσιακή τους κατάσταση θα γίνει από τις 17 Φεβρουαρίου έως τις 30 Μαρτίου.
Με αφορμή την ανακοίνωση των προθεσμιών, που ουσιαστικά μας βάζει στο κλίμα των φορολογικών μας υποχρεώσεων, ας επισημάνουμε τις βασικές αλλαγές που ισχύουν από φέτος και κυρίως τις πρόσθετες επιβαρύνσεις που περιμένουν, μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες και ιδιοκτήτες ακινήτων.
ΜΙΣΘΩΤΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ
* Η πρώτη μεγάλη και σοβαρή αλλαγή είναι ότι από φέτος δεν υπάρχει αφορολόγητο όριο για μισθωτούς και συνταξιούχους ενώ έχει θεσπιστεί μια νέα κλίμακα φορολόγησης, 22% για τα πρώτα 25.000 ευρώ, 32% για τα επόμενα 17.000 ευρώ, από τις 25.001 έως τις 42.000 ευρώ, και 42% για το επιπλέον ποσό, πέραν των 42.000 ευρώ. Στον φόρο που προκύπτει γίνεται έκπτωση για όσους έχουν εισόδημα έως 21.000 ευρώ. Με αυτά τα δεδομένα, όπως υποστηρίζουν φοροτεχνικοί, χαμένοι ακόμα κι αν συνυπολογιστεί το νέο επίδομα τέκνων, θα είναι μισθωτοί και συνταξιούχοι χωρίς παιδιά με εισόδημα πάνω από 25.000 ευρώ, μισθωτοί και συνταξιούχοι με 1 παιδί και εισόδημα πάνω από 23.000 ευρώ και μισθωτοί και συνταξιούχοι με 2 παιδιά και εισόδημα πάνω από 22.000 ευρώ.
* Καταργήθηκαν από τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων σχεδόν όλες οι φοροαπαλλαγές, όπως είναι αυτές που αφορούν τα δίδακτρα ξένων γλωσσών, των φροντιστηρίων, τα ασφάλιστρα υγείας και σύνταξης και το ενοίκιο κύριας κατοικίας και παιδιών που σπουδάζουν σε άλλη πόλη. Τα μόνα ποσά δαπανών που θα αναγνωρίζονται για έκπτωση από τον φόρο εισοδήματος θα είναι το 10% της διατροφής που καταβλήθηκε λόγω διαζυγίου και το 10% των δωρεών προς το Δημόσιο και ιδιωτικούς φορείς. Επιπλέον τα έξοδα για ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη θα εκπίπτουν σε ποσοστό 10% από τον φόρο εισοδήματος των μισθωτών και των συνταξιούχων, μόνο υπό την προϋπόθεση ότι υπερβαίνουν το 5% του συνολικού δηλωθέντος ή τεκμαρτού εισοδήματος και μόνο κατά το μέρος που υπερβαίνουν το όριο αυτό. Συνεπώς ο φόρος που θα καταβάλλουν μισθωτοί και συνταξιούχοι θα είναι μεγαλύτερος.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ
* Καταργήθηκε το αφορολόγητο όριο και για τους ελεύθερους επαγγελματίες και θεσπίστηκε συντελεστής 26% από το πρώτο ευρώ για εισόδημα έως 50.000 ευρώ και 33% για εισόδημα υψηλότερο των 50.000 ευρώ, θα υπάρχει ωστόσο η δυνατότητα να εκπίπτει το σύνολο των επαγγελματικών τους δαπανών και των ασφαλιστικών τους εισφορών. Οι φόροι για τους αυτοαπασχολούμενους θα είναι εξοντωτικοί με τον συγκεκριμένο συντελεστή (26%) από το πρώτο ευρώ των καθαρών φορολογητέων εισοδημάτων, τα οποία θα εμφανίσουν πως είχαν το έτος 2013. Σε κάθε περίπτωση η τελική επιβάρυνση επί των καθαρών εισοδημάτων θα φτάνει σε πολλές περιπτώσεις το 40,3%, καθώς οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι θα επιβαρύνονται και με προκαταβολή φόρου 55% έναντι του επόμενου οικονομικού έτους, η οποία θα προσαυξάνει τον κύριο φόρο (26% Χ 1,55 = 40,3%). Ακόμη και όσοι αυτοαπασχολούμενοι δηλώσουν ζημιές λόγω της οικονομικής κρίσης, θα υποχρεωθούν να εμφανίσουν τεκμαρτά καθαρά κέρδη, με βάση τις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» για τα σπίτια στα οποία διαμένουν και τα ΙΧ αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν!
ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ
* Διατηρείται το μέτρο των αποδείξεων για τους μισθωτούς, οι οποίοι θα πρέπει να συγκεντρώνουν το 10% του εισοδήματός τους σε αποδείξεις. Επικρέμαται ποινή φόρου 22% για το ποσό των αποδείξεων που δεν συγκεντρώθηκε από τον φορολογούμενο. Ωστόσο το μέτρο των αποδείξεων μπορεί να εξελιχθεί σε φορολογική παγίδα. Και αυτό γιατί μπορεί μεν να απαιτούνται λιγότερες αποδείξεις, αλλά το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει καθορίσει ακόμη ποιες αποδείξεις θα δέχεται η εφορία. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται να «μετράνε» αποδείξεις μόνο από ορισμένους επαγγελματικούς κλάδους που βρίσκονται ψηλά στη λίστα της φοροδιαφυγής όπως από συνεργεία αυτοκινήτων, λαϊκές αγορές, υδραυλικούς, δικηγόρους, ταβέρνες, μπαρ κ.ά.
ΟΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
* Στο συνολικό λογαριασμό για την Εφορία περίοπτη θέση θα κρατούν και φέτος οι ιδιοκτήτες ακινήτων καθώς από τον Ιούλιο θα ξεκινήσουν να πληρώνουν τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας. Ο φόρος αυτός θα επιβαρύνει όλες τις κατηγορίες, δηλαδή κτίσματα, οικόπεδα εντός σχεδίου ή οικισμών και αγροτεμάχια. Θα επιβάλλεται αυτοτελώς σε κάθε ακίνητο και θα υπολογίζεται επί των επιφανειών. Το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει να εισπράξει από τους φόρους στην ακίνητη περιουσία το ποσό των 2,65 δισ. ευρώ. Όσοι φορολογούμενοι έχουν μόνο διαμερίσματα θα πληρώσουν τους ίδιους φόρους ή ελαφρώς μειωμένους σε σχέση με το τρέχον έτος, ενώ όσοι διαθέτουν και οικόπεδα ή αγροτεμάχια θα επιβαρυνθούν περαιτέρω. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 ιδιοκτήτες ακινήτων θα πληρώσουν περισσότερους φόρους σε σύγκριση με αυτούς που κατέβαλαν το 2013.
* Επιβάλλεται και πρόσθετος φόρος στους φορολογουμένους που έχουν ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ σε ατομική βάση, με συντελεστές που θα ξεκινούν από 0,1% και θα φτάνουν έως και το 1%.
* Θεσπίζεται αυτοτελής φορολόγηση για το εισόδημα από ενοίκια. Για ετήσιο εισόδημα έως 12.000 ευρώ ο φορολογικός συντελεστής ορίστηκε στο 11% και για υψηλότερο εισόδημα στο 33%. Με την αλλαγή αυτή επιβαρύνονται όσοι φορολογούμενοι έχουν χαμηλό εισόδημα αποκλειστικά από μισθώματα ακινήτων και ελαφρύνονται όσοι έχουν πολύ υψηλό εισόδημα από ενοίκια, όπως αυτοί που έχουν εισόδημα άνω των 50.000 ευρώ.
* Επιβάλλεται φόρος στην υπεραξία των ακινήτων με συντελεστή 15%. Ο φόρος θα υπολογίζεται στη διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης και της τιμής πώλησης του ακινήτου, χωρίς να υπάρχει κάποιος χρονικός περιορισμός τού πότε και του πώς αποκτήθηκε ένα ακίνητο, το οποίο θα πουληθεί μετά την 1/1/2014. Ως τιμή κτήσης και τιμή πώλησης ορίζεται αυτή που έχει αναγραφεί στα σχετικά συμβόλαια.
Υπάρχει όμως μια παγίδα στον φόρο υπεραξίας ακινήτων. Στις περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή η εξεύρεση της τιμής κτήσης, τότε αυτή θεωρείται ότι είναι μηδενική και ο φόρος 15% επιβάλλεται επί του συνόλου της αξίας πώλησης του ακινήτου.
* Μειώνεται στο 3% ο φόρος στις μεταβιβάσεις ακινήτων από 8% που είναι σήμερα για αξία έως 20.000 ευρώ και 10% για την υπερβάλλουσα.
ΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ
* Μια σημαντική αλλαγή (οι επιπτώσεις θα φανούν του χρόνου) είναι η εφαρμογή του νέου καθεστώτος φορολόγησης των αγροτών και κτηνοτρόφων καθώς από φέτος είναι υποχρεωμένοι εφόσον έχουν τζίρο πάνω από 10.000 ευρώ να τηρούν βιβλία εσόδων. Το φορολογητέο εισόδημά τους για το 2014 (το οποίο θα δηλωθεί το 2015) θα προσδιορίζεται με λογιστικό τρόπο και η φορολόγηση των αγροτών θα γίνεται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 13% επί του καθαρού εισοδήματος που θα προκύπτει από την έκπτωση δαπανών και λειτουργικών εξόδων από τα ακαθάριστα έσοδα. Το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ δεν υπάρχει πλέον και θα πρέπει να προκαταβάλλεται φόρος 55% για το επόμενο έτος, όπως ισχύει για τους επιτηδευματίες και τις επιχειρήσεις. Όπως μάλιστα ανακοίνωσε προχθές το ΥΠΟΙΚ απαλλάσσονται, από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων οι αγρότες που υπάγονται στο ειδικό καθεστώς Φ.Π.Α. οι οποίοι πραγματοποίησαν κατά την προηγούμενη διαχειριστική περίοδο, από την πώληση αγροτικών προϊόντων και την παροχή αγροτικών υπηρεσιών, ακαθάριστα έσοδα κατώτερα των 10.000 ευρώ και έλαβαν δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης κατώτερα των 5.000. Σε περίπτωση μη πλήρωσης ενός εκ των ανωτέρω κριτηρίων, εφαρμόζονται πλήρως οι διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. και οι εν λόγω αγρότες εντάσσονται υποχρεωτικά στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ.
