Του Γιώργου Νούλη
Τη δυνατότητα να διορθώσουν λάθη και παραλείψεις στα στοιχεία της δήλωσης ακινήτων (Ε9) ώστε να υπολογιστεί σωστά ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) και κατ΄ επέκταση να εξασφαλίσουν τις εκπτώσεις που δικαιούνται, έχουν πλέον χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων της Λάρισας.
Η ηλεκτρονική πύλη για την υποβολή του νέου Ε9 άνοιξε, η προθεσμία τυπικά εκπνέει στις 30 Νοεμβρίου, αλλά θεωρείται βέβαιο πως θα δοθεί παράταση. Η εκκαθάριση του φόρου θα είναι αυτόματη ταυτόχρονα με τη διόρθωση των λαθών και αν έχει καταβληθεί ήδη επιπλέον φόρος κατά τις δύο πρώτες δόσεις πληρωμής του φόρου θα γίνει συμψηφισμός με τις επόμενες τέσσερις. Όμως όσοι φορολογούμενοι από τη διόρθωση προκύψει ότι θα γλιτώσουν φόρο πάνω από 300 ευρώ, θα πρέπει να επισκεφθούν την εφορία για έλεγχο.
Την περασμένη εβδομάδα η ΓΓΔΕ εξέδωσε αναλυτική εγκύκλιο 32 σελίδων ( ΠΟΛ 1237), επισημαίνοντας δεκάδες περιπτώσεις λαθών που πρέπει να εντοπιστούν και να διορθωθούν, προφανώς από τους λογιστές- φοροτεχνικούς, οι οποίοι προκειμένου να αποφύγουν παγίδες και γρίφους των κωδικών, ξεκίνησαν ήδη ενημερωτικά σεμινάρια…
Τα πιο συνηθισμένα λάθη πάντως αφορούν σε κενά μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα για τα οποία προβλέπεται έκπτωση φόρου 20% καθώς και για ημιτελή κτίσματα για τα οποία οι φορολογούμενοι δικαιούνται μείωση φόρου 60%. Δεν λείπουν όμως οι περιπτώσεις, όπου οι φορολογούμενοι παρέλειψαν να δηλώσουν το ποσοστό συνιδιοκτησίας και ο φόρος υπολογίστηκε σαν να ήταν κύριοι του 100% του ακινήτου, δεν δήλωσαν τον όροφο του ακινήτου και απευθείας ακόμα και υπόγεια «ανέβηκαν» στον έκτο όροφο με τον αυξημένο συντελεστή του φόρου ή δεν δήλωσαν την επιφάνεια αποθήκης σε αγροτεμάχιο και ο φόρος υπολογίστηκε σαν να ήταν η αποθήκη, σπίτι.
Πάντως, σύμφωνα με τις οδηγίες της ΓΓΔΕ, μεταξύ των λαθών και παραλείψεων που θα πρέπει να διορθώσουν και να συμπληρώσουν οι φορολογούμενοι στο ηλεκτρονικό Ε9 είναι μεταξύ άλλων και τα εξής:
* Ημιτελές ακίνητο (έκπτωση ΕΝΦΙΑ 60%): Για να χορηγηθεί η έκπτωση ημιτελούς ακινήτου, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει συμπληρωθεί ο κωδικός 99. Αν ο φορολογούμενος έχει ξεχάσει να αναγράψει το συγκεκριμένο κωδικό, ο φόρος έχει υπολογιστεί στο 100% χωρίς έκπτωση. Συνεπώς θα πλήρωσε 40% παραπάνω φόρο. Τώρα πλέον θα πρέπει για ακίνητο το οποίο δεν είναι αποπερατωμένο, δεν έχει ποτέ ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτείται με εργοταξιακό ρεύμα και είναι κενό, συμπληρώνονται αθροιστικά οι ενδείξεις: στη στήλη 10 του Πίνακα 1 αναγράφεται ο κωδικός 99 «ημιτελές κτίσμα», στη στήλη 30 του Πίνακα 1 αναγράφεται η ένδειξη ΟΧΙ «μη ηλεκτροδοτούμενο» ή, αν αναγραφεί η ένδειξη ΝΑΙ, συμπληρώνεται ο αριθμός της εργοταξιακής παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και στη στήλη 32 του Πίνακα 1 συμπληρώνεται κωδικός 8 «κενό κτίσμα». Προσοχή: Δεν συμπληρώνεται η στήλη 32 αν πρόκειται για κτίσμα που έχει μεν αποπερατωθεί, αλλά αναγράφεται ως ημιτελές γιατί έχει μερική έλλειψη στέγης ή έχει υποστεί ουσιώδεις βλάβες, που το καθιστούν μη λειτουργικό.
* Κενό και μη ηλεκτροδοτούμενο ακίνητο (έκπτωση ΕΝΦΙΑ 20%): Για να χορηγηθεί η έκπτωση 20% στα κενά μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα, θα πρέπει να έχουν συμπληρωθεί σωστά δύο κωδικοί. Παράλληλα ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος είναι επίσης καθοριστικό στοιχείο ώστε να μπορεί να γίνει διασταύρωση με τα αρχεία της ΔΕΗ και να πιστοποιηθεί ότι το ακίνητο ήταν μη ηλεκτροδοτούμενο καθ' όλη τη διάρκεια του 2013 ώστε να χορηγηθεί η έκπτωση. Τώρα πλέον θα πρέπει να συμπληρωθούν αθροιστικά οι ενδείξεις: στη στήλη 32 του πίνακα 1 αναγράφεται ο κωδικός 8 «κενό κτίσμα» στη στήλη 30 του πίνακα 1 αναγράφεται η ένδειξη «ΝΑΙ» ότι είναι δηλαδή ηλεκτροδοτούμενο, αφού ηλεκτροδοτούμενο θεωρείται κάθε ακίνητο στο οποίο υπάρχει παροχή ρεύματος (μετρητής ρεύματος) ανεξάρτητα αν η ηλεκτροδότηση έχει διακοπεί. Στη στήλη 31 του πίνακα 1 αναγράφεται ο αριθμός παροχής ρεύματος.
* Ο όροφος: Μια από τις παραμέτρους υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ είναι ο συντελεστής ορόφου. Για υπόγειο ο συντελεστής υπολογισμού του φόρου είναι 0,98, για ισόγειο και πρώτο όροφο 1, για δεύτερο και τρίτο όροφο 1,01 , για τέταρτο και πέμπτο 1,02 και για έκτο και πάνω 1,03. Ας υποθέσουμε ότι φορολογούμενος που έχει στην κατοχή του ένα υπόγειο διαμέρισμα δεν συμπλήρωσε καθόλου τη στήλη 11. Κατά την εκκαθάριση ο ΕΝΦΙΑ υπολογίστηκε με συντελεστή 1,03, σαν να ήταν στον έκτο. Η διόρθωση τέτοιων λαθών θα οδηγήσει σε μειώσεις φόρου. Για να διορθώσουν λάθη... ορόφου, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να ανατρέξουν στη στήλη 11 του πίνακα 1 για τα κτίσματα και να γράψουν τον σωστό κωδικό. Οι κωδικοί είναι Υ για υπόγειο, Ο για ισόγειο, 1 για πρώτο όροφο, 2 για δεύτερο κ.ο.κ . Για μεζονέτες αναγράφεται ο υψηλότερος όροφος. Αν δηλαδή πρόκειται για μεζονέτα δεύτερου και τρίτου ορόφου, ο φορολογούμενος θα πρέπει να συμπληρώσει τον αριθμό 3.
* Συνιδιοκτησία: Για τα κτίσματα η συνιδιοκτησία δηλώνεται στη στήλη 16 (πίνακας 1), για τα οικόπεδα στη στήλη 20 (πίνακας 1), για τα γήπεδα στη στήλη 19 (πίνακας 2). Προσοχή, το ποσοστό συνιδιοκτησίας δηλώνεται με πέντε δεκαδικά ψηφία. Τι σημαίνει λάθος συμπλήρωση; Σε περίπτωση μη αναγραφής ή αναγραφής λανθασμένου ποσοστού συνιδιοκτησίας, λαμβάνεται ποσοστό συνιδιοκτησίας 100%. Ας υποθέσουμε ότι ένας φορολογούμενος, συνιδιοκτήτης σε ποσοστό 30% σε ένα οικόπεδο δεν συμπλήρωσε στη στήλη 20 το ποσοστό 30%. Το εκκαθαριστικό του βγήκε με τον ΕΝΦΙΑ για το σύνολο του οικοπέδου (100%).
* Αυθαίρετες κατασκευές ή προσθήκες οι οποίες νομιμοποιήθηκαν ή τακτοποιήθηκαν και για τις οποίες δεν υπήρχε υποχρέωση αναγραφής στις προηγούμενες δηλώσεις Ε9, από το έτος 2014 δηλώνονται στην πραγματική τους κατάσταση (είτε αναγράφονται για πρώτη φορά είτε η επιφάνειά τους προστίθεται στο ήδη υφιστάμενο κτίσμα). Αυθαίρετη επέκταση οριζόντιας ιδιοκτησίας σε κοινόχρηστο ή κοινόκτητο χώρο προστίθεται στους κύριους χώρους αυτής.
* Όταν επί οικοπέδου υπάρχει σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, κάθε οριζόντια ιδιοκτησία με όλα τα περιγραφικά στοιχεία και τα παρακολουθήματά της (οικόπεδο, αποθήκη, θέση στάθμευσης, κολυμβητική δεξαμενή κ.λπ.) αναγράφεται σε μία γραμμή. Όταν επί οικοπέδου δεν υπάρχει σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, το οικόπεδο και το επ' αυτού κτίσμα αναγράφονται σε μία γραμμή, με συμπλήρωση και της στήλης 22 (συνολική επιφάνεια κτισμάτων στο οικόπεδο).
Κυριότητα: Για την κυριότητα, οι κωδικοί-κλειδιά βρίσκονται στη στήλη 15 για τα κτίσματα (στον πίνακα 1 του Ε9), στη στήλη 19 για τα οικόπεδα (πίνακας 1) και στη στήλη 18 (πίνακας 2 του εντύπου) για τα γήπεδα θα πρέπει να συμπληρωθεί το είδος του εμπράγματου δικαιώματος με τον αντίστοιχο κωδικό. Σε περίπτωση μη αναγραφής ή αναγραφής λανθασμένου είδους εμπράγματου δικαιώματος, το ακίνητο θεωρείται ότι ανήκει κατά πλήρη κυριότητα στο φορολογούμενο, εφόσον το έτος γέννησης επικαρπωτή για το συγκεκριμένο δικαίωμα είναι κενό. Ας υποθέσουμε ότι φορολογούμενος δεν συμπλήρωσε τίποτα στη στήλη 15 για τα κτίσματα, ενώ έχοντας την ψιλή κυριότητα του ακινήτου θα έπρεπε να έχει συμπληρώσει τον κωδικό 2. Κατά την εκκαθάριση ο ΕΝΦΙΑ υπολογίστηκε σαν να είχε την πλήρη κυριότητα του ακινήτου.
* Επικαρπία: Στις στήλες 17 για τα κτίσματα, 21 για τα οικόπεδα (στον πίνακα 1) και 20 για τα γήπεδα (στον πίνακα 2) σε περίπτωση που δηλώνεται ψιλή κυριότητα ή επικαρπία αναγράφεται υποχρεωτικά το έτος γέννησης του επικαρπωτή ή η ένδειξη ΝΠ όταν ο επικαρπωτής είναι νομικό πρόσωπο. Αν ο επικαρπωτής είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα αυτό ορίζεται ως ποσοστό του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα του ακινήτου, ανάλογα με την ηλικία του επικαρπωτή. Αν ο επικαρπωτής δεν είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα αυτό ορίζεται στα 8/10 του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα. Στη συνέχεια ο φόρος που αναλογεί στην ψιλή κυριότητα προκύπτει αν από τον φόρο που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα αφαιρεθεί ο φόρος που αναλογεί στην επικαρπία. Σε περίπτωση κατά την οποία το έτος γέννησης επικαρπωτή έχει συμπληρωθεί με διψήφιο αριθμό, αυτός θεωρείται η ηλικία του επικαρπωτή κατά το έτος υποβολής της δήλωσης στοιχείων ακινήτων. Σε περίπτωση μη αναγραφής ή αναγραφής λανθασμένου έτους γέννησης επικαρπωτή, με εξαίρεση την προηγούμενη περίπτωση, λαμβάνεται το δυσμενέστερο για τον φορολογούμενο έτος.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
* Σε οικόπεδο 500 τ.μ., το οποίο βρίσκεται σε περιοχή εντός Αντικειμενικού Συστήματος υπάρχει σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας και μεταξύ των ιδιοκτησιών περιλαμβάνεται μελλοντικό δικαίωμα ανέγερσης διαμερίσματος 200 τ.μ. στον 3ο όροφο πολυκατοικίας, το οποίο αντιστοιχεί σε 150‰ επί του οικοπέδου. Την 1.1.2014 στον 3ο όροφο είχε ανεγερθεί διαμέρισμα 100 (εκ των 200) τ.μ. Πώς αναγράφεται στη δήλωση στοιχείων ακινήτων;
- Στη δήλωση στοιχείων ακινήτων αναγράφεται σε μία γραμμή με κατηγορία ακινήτου 1 (κατοικία) με επιφάνεια κατοικίας (στη στήλη 22) 100 τ.μ., επιφάνεια οικοπέδου 500 τ.μ. και ποσοστό συνιδιοκτησίας στο οικόπεδο 15%. Η στήλη 22 (υφιστάμενα κτίσματα) θα παραμείνει κενή. Εφόσον ο φορολογούμενος επιθυμεί να συμπληρώσει τη στήλη 22, αναγράφει σε αυτή μόνο την επιφάνεια των υφιστάμενων κτισμάτων που αναλογούν στη συγκεκριμένη οριζόντια ιδιοκτησία, δηλαδή 100 τ.μ..
* Φορολογούμενος απέκτησε κατά πλήρη κυριότητα το έτος 2010, αποθήκη – οριζόντια ιδιοκτησία επιφανείας 50 τ.μ., που βρίσκεται στο υπόγειο πολυκατοικίας σε οικόπεδο το οποίο βρίσκεται εντός σχεδίου πόλης και σε περιοχή εντός Αντικειμενικού Συστήματος. Το 2013 προβαίνει σε ολική ανακατασκευή της αποθήκης και τη μετατρέπει σε κατοικία. Για τα έτη 2010 έως 2013 η οριζόντια ιδιοκτησία δηλώνεται ως αποθήκη στο υπόγειο της οικοδομής ενώ από το έτος 2014 δηλώνεται ως υπόγεια κατοικία.
* Σε οικόπεδο προβλέπεται από την οικοδομική άδεια η ανέγερση τετραώροφου κτίσματος μεθ’ υπογείου και επ’ αυτού έχει συνταχθεί πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας. Την 1η Ιανουαρίου του έτους φορολογίας έχουν κατασκευαστεί το υπόγειο, το ισόγειο και ο πρώτος όροφος. Πώς θα δηλωθεί η θέση στάθμευσης, η οποία αποτελεί παρακολούθημα διαμερίσματος που δεν έχει ακόμα κατασκευαστεί; Η θέση στάθμευσης δηλώνεται σε ξεχωριστή γραμμή με κατηγορία ακινήτου τον αριθμό 6 (θέση στάθμευσης) και η επιφάνειά της αναγράφεται στη στήλη των βοηθητικών χώρων (στήλη 13).
* Επί γωνιακού οικοπέδου έχει ανεγερθεί κτίσμα. Στον τίτλο κτήσης περιγράφεται ως έχον μία πρόσοψη. Στη δήλωση στοιχείων ακινήτων το ακίνητο θα περιγραφεί στην πραγματική του κατάσταση (με δύο προσόψεις).
