Βαρύς πέφτει ο πέλεκυς στις δαπάνες των νοικοκυριών δεδομένης της ανεργία και της μείωσης των μισθών. Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς του 2013 είναι ενδεικτικά της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί: Η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών, για το 2013, ανήλθε στα 1.509,39 ευρώ, καταγράφοντας μείωση κατά 7,8% ή 127,71 ευρώ, σε σύγκριση με το 2012.
Σε πραγματικούς όρους (αν υπολογιστεί δηλαδή ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή), η μέση μηνιαία δαπάνη μειώθηκε, κατά 6,2% ή 99,88. Μάλιστα το μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών αφορά στα είδη διατροφής (20,4%) και ακολουθούν η στέγαση (13,7%) και οι μεταφορές (12,5%), ενώ oι υπηρεσίες της εκπαίδευσης αποτελούν το μικρότερο μερίδιο των δαπανών (3,4%). Όπως είναι φυσικό, όταν το χρήμα λείπει οι προτεραιότητες αλλάζουν. Έτσι, σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα (2012), καταγράφεται μεγαλύτερη μείωση δαπανών (σε σταθερές τιμές) για διαρκή αγαθά (-9,5%), στέγαση (-8,9%), επικοινωνίες (-7,6%), εκπαίδευση (-7,6%), ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια (-6,4%), είδη διατροφής (-5,7%), ένδυση-υπόδηση (-5,5%), και για διάφορα αγαθά και υπηρεσίες (-5,2%). Μικρότερες μειώσεις παρατηρούνται στις δαπάνες στα οινοπνευματώδη ποτά και καπνό (-2,7%) αναψυχή και πολιτισμό (-2,6%), υγεία (-1,0%).
Πώς μεταφράζονται τα παραπάνω σε ευρώ; σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, μεγαλύτερη μείωση στη μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών σε ευρώ (τρέχουσες τιμές) στις υποκατηγορίες δαπανών καταγράφεται στα υγρά καύσιμα (-17,56 ευρώ), στα εστιατόρια (-14,82 ευρώ), και στη κίνηση μεταφορικών μέσων (-9,74 ευρώ), σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2012), οι οποίες αποτελούν το 34% της συνολικής μείωσης της δαπάνης, ενώ μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στα φάρμακα (5,11ευρώ) και στα… καφενεία (3,68 ευρώ).
Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΗΝ… ΚΡΙΣΗ
Ακόμα ποιο αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που αφορούν τα χρόνια της κρίσης, δηλαδή την περίοδο από το 2009 έως και το 2013. Για να τα βγάλουν πέρα τα νοικοκυριά έκοψαν κατά 31% (694 ευρώ) τις δαπάνες. Σε σταθερές τιμές 2013, καταγράφεται μείωση της μέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών από 2.203,55 ευρώ το 2009 σε 1.509,39 ευρώ το 2013. Η αντίστοιχη μείωση σε τρέχουσες τιμές ανέρχεται σε 26,9%.
Που έπεσε το ψαλίδι; Η μεγαλύτερη μείωση τόσο σε τρέχουσες όσο και σε σταθερές τιμές 2013 εμφανίζεται στα είδη ένδυσης και υπόδησης (-46,3% και -48,4% αντίστοιχα). Η μικρότερη μείωση καταγράφεται στα οινοπνευματώδη ποτά και καπνό (-8,5%), σε τρέχουσες τιμές, ενώ σε σταθερές τιμές 2013 καταγράφεται στην εκπαίδευση (-16,6%). O κίνδυνος φτώχειας απειλεί το 21% του πληθυσμού της χώρας, όταν στον υπολογισμό του δείκτη λαμβάνεται υπόψη μόνο η δαπάνη με τρόπο κτήσεως την αγορά (21,2% το 2012), ενώ ο δείκτης μειώνεται στο 14,7% του πληθυσμού (15,3% το 2012), όταν λαμβάνονται υπόψη όλες οι καταναλωτικές δαπάνες, ανεξάρτητα από τον τρόπο κτήσεως (τεκμαρτό ενοίκιο από ιδιοκατοίκηση, ιδιοπαραγόμενα αγαθά, αγαθά και υπηρεσίες παρεχόμενες δωρεάν από τον εργοδότη, άλλα νοικοκυριά, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, κράτος κλπ).
Η ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ
Η μέση μηνιαία δαπάνη των φτωχών νοικοκυριών (σ.σ. ο πληθυσμός που έχει δαπάνη μικρότερη ή ίση από το κατώφλι της φτώχειας. Το κατώφλι της φτώχειας υπολογίζεται με τη σχετική έννοια και ορίζεται στο 60% της διάμεσης ισοδύναμης δαπάνης από αγορές του νοικοκυριού) εκτιμάται στο 32,8% των δαπανών των μη φτωχών νοικοκυριών. Τα φτωχά νοικοκυριά δαπανούν το 33,6% του μέσου προϋπολογισμού τους σε είδη διατροφής, ενώ τα μη φτωχά το 18,8%. Λόγω της σύνθεσης των φτωχών νοικοκυριών (ηλικιωμένοι, ανασφάλιστοι, κλπ.), η δαπάνη τους για την υγεία ανέρχεται στο 9% του μέσου προϋπολογισμού τους, ενώ η αντίστοιχη δαπάνη των μη φτωχών ανέρχεται στο 7%.
